"Niekontrolowany wyciek danych genetycznych z Polski stwarza zagrożenie wykorzystania tych danych w sposób budzący zastrzeżenia moralne" - ocenia prof. Andrzej Kochański z Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych KEP.
O wprowadzenie rozwiązań prawnych służących ochronie danych genetycznych Polaków zaapelował Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych Konferencji Episkopatu Polski. „Polska stoi przed pilną potrzebą wprowadzenia tak doraźnych, jak i długofalowych rozwiązań problemu ochrony danych genetycznych obywateli” – czytamy w opublikowanym dziś dokumencie podpisanym przez przewodniczącego Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych KEP bp. Józefa Wróbla SCJ.
Konsekwencje wycieku danych genetycznych Polaków
Zespół Ekspertów KEP zwraca uwagę na to, że korzystanie z medycyny spersonalizowanej, która wiąże się z szerokim dostępem do informacji genetycznej człowieka, wymaga stałej kontroli ze względu na ryzyko niewłaściwego wykorzystania danych głęboko wrażliwych. W dokumencie przywołane jest m.in. stanowisko Komitetu Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej Polskiej Akademii Nauk z lipca 2021 r. w sprawie testów genetycznych i badań genomowych zlecanych za granicą. Jak przypomina Zespół Ekspertów KEP, Komitet w swoim oświadczeniu zwracał uwagę na zagrożenia będące konsekwencją niekontrolowanego wycieku danych genetycznych Polaków, w szczególności do laboratoriów znajdujących się w krajach Dalekiego Wschodu.
Eksperci KEP wspominają też o Raporcie Najwyższej Izby Kontroli poświęconym bezpieczeństwu danych genetycznych. Zwrócono w nim uwagę na wciąż nieuporządkowaną w Polsce sytuację prawną w zakresie testów genetycznych. „Brak instytucjonalnego nadzoru nad międzynarodowym przepływem danych genetycznych Polaków sprawia, że już obecnie trudno jest określić poziom zagrożenia obywateli wynikający z dostępu do tych danych genetycznych przez inne kraje, zainteresowane tak cywilnym, jak i militarnym ich wykorzystaniemˮ – czytamy w stanowisku Zespołu KEP.
„Gromadzenie i wykorzystanie danych genetycznych wymaga stałej i skrupulatnej kontroli”
Autorzy dokumentu zwracają uwagę na to, że korzystając nawet ze śladowej ilości materiału biologicznego, jak odrobina śliny czy kropla krwi można uzyskać dostęp do ogromnego zasobu unikalnej informacji o konkretnej osobie. „Uzyskanie dostępu do danych genetycznych jednego człowieka jest równoznaczne z możliwością identyfikacji nawet jego dalekich krewnych” – piszą.
„Badania genomu człowieka są fundamentem medycyny jutra. Dane genetyczne człowieka są jednak głęboko wrażliwe, stąd ich gromadzenie i wykorzystanie wymaga stałej i skrupulatnej kontroli” – ocenia prof. Andrzej Kochański z Zespołu Ekspertów ds. Bioetycznych KEP, odnosząc się do wydanego stanowiska. Zwraca on uwagę m.in. na fakt, że w 2022 r. przyznano nagrodę Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii uczonemu Svante Pääbo za odkrycia dotyczące badań porównawczych genomu współczesnego człowieka i wymarłych gatunków pokrewnych. „Trudno sobie wyobrazić, że badania genomów Neandertalczyka rzuca światło na podłoże genetyczne wielu chorób współczesnego człowieka” – podkreśla.
Przeczytaj również
-
Czy szkoła katolicka może nie przyjąć dziecka? Kto o tym decyduje?
-
Idealni święci na rok szkolny. Znajdź swojego patrona
-
Ma 105 lat i właśnie ukończyła studia! Rozpoczęła je jeszcze przed wojną
-
Ukończyła najwięcej kierunków studiów! Jest rekordzistką
-
Była programistką zanim stało się to modne! Wyjątkowy talent siostry zakonnej
-
Tomasz Rożek gościem Small Talk 7 już w najbliższy piątek!
-
Sterylizacja rozumu
-
Społeczne i kulturowe dylematy sportu i olimpizmu. Kolejna debata ,,Pro tempore. Dialog nauk”
-
Dramatyczne dane o liczbie urodzeń. Tak źle nie było od II wojny światowej
-
Prace domowe. „Niczego dobrego nie przynoszą” – czy na pewno?
-
Amoralna interpretacja Biblii
-
Religia w szkole jest obecna w 23 krajach Unii Europejskiej, a w 8 z nich – obowiązkowa
-
Kard. Nycz: Kościół zawsze powinien formować elity
-
Tomasz Rożek: próbowano nauczyć AI moralności, ale to zawsze wychodziło źle
-
“Milczenie owiec”, “Dahmer Potwór”, “Kryminatorium”, “Piąte: nie zabijaj”. Dlaczego śledzimy historie seryjnych morderców?
„Wyciek danych genetycznych stwarza zagrożenie wykorzystania ich w sposób budzący zastrzeżenia moralne”
Według prof. Kochańskiego, dokument Zespołu wskazuje na palącą potrzebę ochrony prawnej danych genetycznych Polaków w kontekście bezpieczeństwa narodowego. „Niekontrolowany wyciek danych genetycznych z Polski stwarza zagrożenie wykorzystania tych danych w sposób budzący zastrzeżenia moralne” – uważa ekspert KEP.
Wydany dokument jest już drugim apelem Zespołu, który zwraca uwagę na kwestię ochrony prawnej ludzkiego genomu. Poprzednie stanowisko „Genom człowieka – dziedzictwo i zobowiązanie” opublikowano 4 marca 2016 roku. „Budzi zaniepokojenie, że istotny dla ukształtowania tożsamości człowieka i niezwykle złożony system biologiczny, jakim jest genom człowieka, nie podlega w Polsce ochronie prawnej. […] Zespół ekspertów KEP uznaje za palącą potrzebę podjęcie przez Parlament prac nad pełną ochroną prawną genomu człowieka w Polsce” – pisali wtedy eksperci KEP.
BP KEP, KAI, zś/Stacja7
