fot. Wikimedia
Po co nam „Gorzkie żale”?
Skąd wzięło się nabożeństwo Gorzkich żali? Dlaczego składa się z kilku części? Jakie mają one znaczenie?
Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, święto nad świętami, przez długi czas była jedyną uroczystością chrześcijan. Celebrując śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa Kościół nie przypomina jedynie wydarzenia z przeszłości, lecz, uobecniając Zbawczą Mękę i przejście Chrystusa ze śmierci do życia, przeżywa tu i teraz, w każdym czasie, Misterium Paschy.
Ta doniosłość Świąt Paschalnych w krótkim okresie spowodowała powstanie we wszystkich liturgiach chrześcijańskich okresu przygotowania, który nazywamy Wielkim Postem. Poza oficjalną liturgią, w której w pierwszej części Wielkiego Postu dominuje temat nawrócenia i pokuty, w ciągu wieków, powstało wiele różnych form pobożności związanej z przeżywaniem Męki i Śmierci Chrystusa.
W okresie Średniowiecza w kościołach katedralnych i innych, znaczniejszych, które miały zespoły śpiewacze, w niedzielne popołudnia okresu Wielkiego Postu organizowano uroczyste śpiewanie Passio, czyli opisów Męki Pańskiej. Nie inaczej działo się też w Polsce. Problem w tym, iż były to śpiewy po łacinie, więc rozumiane przez nielicznych, i raczej z użyciem trudnych melodii, co uniemożliwiało wiernym włączenie się w wspólny śpiew i przeżywanie Męki Pańskiej.
PRZECZYTAJ>>> Wielki Post z „Pasją”: Zaskakujące znaczenie snu żony Piłata
Dla chcącego…
Z tą trudnością poradzili sobie Księża Misjonarze św. Wincentego a Paolo, związani z kościołem św. Krzyża w Warszawie, a szczególnie Bractwo Miłosierdzia św. Rocha. Napisany został polski tekst, pięknie opisujący poszczególne wydarzenia dramatu Męki Pańskiej. Także melodia – odpowiadająca treści, stonowana, rzewna, a jednocześnie przejmująca do głębi duszę człowieka. W 1707 roku powstała znana nam wszystkim wersja nabożeństwa Gorzkich żali, zatwierdzona przez władze kościelne.
Przeczytaj również
-
Ingres krok po kroku – jak będzie wyglądać uroczystość w Warszawie?
-
„Jest coś, co sprawia, że chorowanie staje się bardziej znośne”. Dr Paweł Grabowski o pracy w hospicjum
-
Miał wiele powodów, by porzucić katolicyzm. Jaka była wiara Tolkiena?
-
Matteo i Andrea Bocelli wystąpili z Sanah na jednej scenie! Świąteczny koncert wkrótce w telewizji
-
Strażak daje kwiaty i salutuje Niepokalanej. Zobacz nagranie!
-
„Czy umysł da się zmierzyć?”. Zapraszamy na kolejną debatę z cyklu ,,Pro tempore. Dialog nauk”
-
Dla zabieganych, zapracowanych i przebodźcowanych kobiet. Innowacyjny „Dziennik maryjny” s. Anny Marii Pudełko
-
Bez małżeństwa i rodziny w edukacji zdrowotnej. Komentuje Tomasz Wolny na Kanale Zero
-
Obietnice Maryi dla modlących się w „Godzinie Łaski”
-
Filip Gurłacz: Imponuje mi postać Maryi, która wszystko rozeznawała w ciszy, w sercu [WIDEO]
-
Ida Nowakowska zaprasza na Adwent z aplikacją Hallow. “Spotkaj się z Bogiem, który cię kocha!”
-
Solidarne kobiety ratują świat! Niezwykła wystawa „Namalować katolicyzm od nowa”
-
Jak nie zepsuć Adwentu? Nie popełnij tych błędów
-
Przeszedł 32 operacje, by zmienić wygląd i płeć. Teraz apeluje: Ratujcie dzieci!
-
Są pierwsze zdjęcia wnętrza katedry Notre Dame po odbudowie [ZOBACZ]
Naśladując strukturę trzyczęściowej Passio oraz brewiarzowych Laudesów, nabożeństwo było poprzedzone Pobudką, która zachęcała do refleksji, razem z aniołami i całym stworzeniem, nad cierpieniami Chrystusa. Szczególne intencje, które poprzedzały każdą z części, ogłaszały cel rozmyślania: modlitwa za świat chrześcijański, za Kościół, za duchowieństwo. Prośba o nawrócenie nieprzyjaciół Krzyża św. i zatwardziałych grzeszników. Błaganie o odpuszczenie grzechów i kar za nie, wśród których szczególnie wymieniano: zarazę, głód, ogień i wojnę. Proszono także o łaski dla żyjących i za dusze w czyśćcu cierpiące.
CZYTAJ TEŻ>>>„Gdy jest mi ciężko…” Wyjątkowe, kobiece rozważania Drogi Krzyżowej
Co jest takiego szczególnego w Gorzkich żalach?
Po pierwsze – prostota formy. Prosta forma mająca postać hymnu, która wyliczała następujące po sobie wydarzenia z Męki Pańskiej. Nawet nie pamiętając opisów z Ewangelii – potrafimy się odnaleźć w chronologii tych dramatycznych wydarzeń.
Litanijny lament duszy bolejącej nad cierpieniami Jezusa, na który uczestniczący odpowiadają wspólnym wezwaniem i wyznaniem miłości do Jezusa: JEZU MÓJ KOCHANY.
Ujmująca jest także Rozmowa duszy z Matką Bolesną. Szczególny dialog człowieka, poruszonego cierpieniem Pana i współcierpienia z Maryją. W wielu wspólnotach dialog ten śpiewany jest z podziałem na głosy żeńskie i męskie. Kobiety wyśpiewują żałość Maryi, niejednokrotnie włączając w ten śpiew swoje własne cierpienia, mężczyźni zaś, usłyszawszy o powodach boleści Maryi, włączają się w jej przeżywanie Męki.
Nabożeństwo Gorzkich żali jest nabożeństwem szczególnym, bogatym w treść teologiczną i niosącym w sobie ogromny ładunek ekspresji. Wszystko po to, aby jego uczestnik mógł duchowo zjednoczyć się z cierpiącym Panem. To śpiewane rozważanie o Męce Pańskiej jest jednocześnie modlitwą i prośbą o nawrócenie osobiste i całego świata do Miłości, która nie jest przez ludzi kochana.
Módlmy się Gorzkimi Żalami
Gorzkie Żale – część I w I i IV Niedzielę Wielkiego Postu
Gorzkie Żale – część II w II i V Niedzielę Wielkiego Postu
Gorzkie Żale – część III w III i VI Niedzielę Wielkiego Postu
