Rodzina to podstawa bezpieczeństwa

Alicja Samolewicz Jeglicka rozmawia z Jackiem Wroną, byłym oficerem Centralnego Biura Śledczego, komisarzem policji w stanie spoczynku, ekspertem ds. bezpieczeństwa.  

Alicja Samolewicz-Jeglicka: Czy w Polsce jest bezpiecznie?

Jacek Wrona: Tak, w Polsce jest w miarę bezpiecznie. Szczególnie w porównaniu z innymi krajami Europy poziom bezpieczeństwa u nas jest naprawdę wysoki. I co więcej: zaufanie społeczeństwa do organów ścigania, szczególnie do policji, jest na nieprawdopodobnym poziomie. W niektórych badaniach sięga ono nawet do 90 procent.

Przyznam, że to dość zaskakujące…

Polacy są raczej narodem łagodnym. Nawet w czasach przekształceń społeczno- ekonomicznych, gdzie grupy przestępcze funkcjonowały mocniej, stopień przemocy i liczba aktów przemocowych była nieproporcjonalnie niższa do na przykład takiej Bułgarii. Z jednej strony to dzięki tej naszej, jak powiedziałem, polskiej łagodności. A z drugiej strony… mamy w naszym społeczeństwie wpojony silny katolicyzm. Przemoc, odkąd przyjęliśmy jako naród chrzest, była w jakiś sposób kanalizowana i nie była „modna”. Trzeba podkreślić, że w Polsce przestępczość nie nabrała jakichś kolosalnych rozmiarów. Nie mamy w kraju ani zamachów terrorystycznych, ani ekstremistów.

Policja informuje, że spada dynamika przestępczości – jest mniej kradzieży, mniej włamań…

…tak! Przede wszystkim dlatego, że mnóstwo tych przestępców wyjechało na zachód. Całe pokolenia dilerów, włamywaczy, złodziei po prostu wyjechało. Z drugiej strony pewne rodzaje dokuczliwych działań przestępczych np. drobne kradzieże czy włamania stały się po części nieopłacalne. Samochód można kupić już za 5 czy 6 tysięcy złotych i jest to całkiem przyzwoite auto. Jeśli się taki samochód ukradnie to zanim się go zalegalizuje, załatwi jakieś dokumenty, gdzieś sprzeda to ten zarobek będzie praktycznie żaden. A wręcz czasami ten przestępca musiałby do tego dołożyć pieniądze. Jeżeli chodzi o kradzieże samochodów to proszę zwrócić uwagę, że w komendach wojewódzkich policji w Polsce rozwiązano wydziały do zwalczania przestępczości samochodowej. Na tyle jest to niewielki proceder, że nie ma po co utrzymywać osobnego pionu, który by się zajmował tylko tym rodzajem przestępczości.

Można więc powiedzieć, że zmienia się albo zmienił się charakter działań przestępczych?

Oczywiście. Teraz coraz więcej jest przestępców w białych kołnierzykach. Można powiedzieć, że rośnie przestępczość zorganizowana o charakterze ekonomicznym. Zmienia się ten charakter. Proszę sobie przypomnieć: czy w ciągu 2 lub 3 lat słyszała Pani o jakieś strzelaninie na mieście w Warszawie? No nie. Kiedyś to było częstsze. To świadczy o tym, że ta przestępczość nie rośnie. Oczywiście ona jest. Szczególnie w tych najbardziej opłacalnych gałęziach…

Czyli?

To przede wszystkim przestępczość ekonomiczna i narkotykowa. Ale mamy znacznie mniej przestępczości kryminalnej, bo przynosi ona coraz mniejsze dochody. Po prostu przestały się pewne gałęzie przestępczości opłacać. A trzeba to powiedzieć jasno: w większości przypadków przestępczość jest związana z pieniędzmi czy pozyskiwaniem jakiś dóbr w sposób nielegalny, a nie przeciwko komuś. No ile jest osób, które są zawodowymi zabójcami czy zawodowo biją innych ludzi? To są jednostki. Mamy przesunięcie z przestępczości brutalnej do przestępczości ekonomicznej.

To co jest dziś największym zagrożeniem?

Są problemy, które dla przeciętnego człowieka są bardzo mało bezpośrednio odczuwalne i w ogóle niezauważalne. To na przykład przestępczość przeciwko interesom Państwa. W tym jest przestępczość polityczna, korupcja, to są wszystkiego rodzaju problemy z wymiarem sprawiedliwości i jego uwikłaniem w działania polityczne. To jest dla mnie numer jeden jeżeli chodzi o zagrożenie. Przy czym przeciętnego człowieka to bezpośrednio nie dotknie. To jest rzecz, którą się nie zainteresuje. To, że dochodzi w Warszawie do jakiś korupcji czy naruszeń praworządności to dla niego jest fikcyjne. Dopiero po jakiejś większej refleksji można się zorientować, że to jednak w jakiś sposób na to nasze życie wpływa. Ale bardzo pośrednio, więc ciężko się do tego ustosunkowywać. My wiemy, że są takie sytuacje, ale przeciętny obywatel tego nie odczuwa.

A to właśnie ten obywatel kształtuje kolejne pokolenia. Bo to w rodzinie wychowujemy i uczymy dzieci konkretnych zasad w życiu i zachowań, którymi będą się dalej kierować. Czyli można powiedzieć, że kształtujemy społeczeństwo – bezpieczne albo nie…

Rodzina to fundament. I to właśnie rodzina jest odpowiedzialna za wychowanie dzieci. W kształtowaniu pewnych postaw obywatelskich, społecznych czy osobistych dużą rolę odgrywa szkoła czy różnego rodzaju instytucje edukacyjne. Ale podstawą jest rodzina. To ona przekazuje te fundamentalne zasady zachowania, którymi później się człowiek zazwyczaj kieruje w życiu. Tutaj nie ma kompromisu i nie ma zastępstwa.

Czyli można powiedzieć, że brak mocnych fundamentów i więzi w rodzinie może później wpłynąć na poziom przestępczości i negatywne zachowania jakie będą w kraju?

Ale to realnie na to wpływa! Tam, gdzie jest rodzina taka klasyczna, tradycyjna, rzadko kiedy się zdarza, że dzieci popadają w jakieś zachowania patologiczne. A proszę spojrzeć na zachowania społeczne. Warto wspomnieć tu o resortowych rodzinach. Jeżeli ktoś przez ileś lat był beneficjentem jakichś służb czy systemu władzy komunistycznej, to jego dzieci przejmują wszystkie zasady i możliwości, które stworzyli im rodzice. Trudno żeby nagle zmienili oni swoje poglądy czy zasady, którymi żyli przez 20 czy 30 lat. Choć i zdarzają się takie przypadki.

Bezpieczna rodzina, bezpieczne społeczeństwo, bezpieczna Polska – to jaka Polska?

Bezpieczna Polska to taka, która będzie stale wzmacniała rodzinę. W różny sposób. Wzmacniała nie tylko pod względem materialnym. Ale dawała także różne „zachęty”. Szczególnie jeśli mówimy o rodzinach wielodzietnych. Potrzeba zachęty do jakiejś aktywności społecznej czy mobilizacji do kształcenia się. To jest niezwykle ważne. Ja jestem zwolennikiem dawania tym ludziom wędki, żeby oni sobie sami te ryby łowili. Rodziny trzeba wzmacniać na wszystkich polach. Począwszy od wzmocnienia ekonomicznego, a skończywszy na psychicznej czy społecznej promocji dużych rodziny. Sam mam dużą rodzinę i wiem, że niestety takie rodziny mają często przyklejoną krzywdzącą łatkę… Rodzice nazywani są dzieciorobami, a całe rodziny patologią. Ten klimat musi się zmieniać. On już się powoli zmienia i czuć to. Rodzina jest najważniejsza jeśli chodzi o bezpieczeństwo plus oczywiście wzmacnianie instytucji służących do ochrony obywateli czyli organy ścigania, prokuratura i sądy.

Przed nami Strefa Chwały, w której bierze Pan udział. Co będzie chciał Pan przekazać młodym ludziom?

Mamy jedno życie. I najważniejszą rzeczą jest racjonalne podejście do tego życia. Nie możemy go zmarnować ulegając pewnego rodzaju magii np. środków psychoaktywnych, które prowadzą do nieszczęścia. Niektóre nieszczęście jest radykalne – to pozbawienie życia. Inne to pozbawienie zdrowia. Nikt nigdy nie wygrał z narkotykami, hazardem czy pornografią. Dlatego też chcemy zbudować MetoBank.

Co to takiego?

To pierwszy w Polsce Bank Metod Profilaktycznych. Będziemy tam wskazywali nauczycielom, pedagogom i wychowawcom jakie metody – z punktu widzenia specjalistów – są skuteczne w praktyce. Tu nie chodzi o to, by powstał kolejny teoretyczny portal. Tylko faktyczne rozwiązania, które się już kiedyś sprawdziły i dały dobre rezultaty. To jest praca u podstaw. Jeśli dobrze będziemy pracować z młodzieżą to realnie wpłynie to w przyszłości na stan przestępczości w naszym kraju. Będzie jej jeszcze mniej. Tam, gdzie jest silna rodzina, tradycja i religia, tam przestępczość będzie znikoma. Warto to zobaczyć na przykładzie poszczególnych regionów naszego kraju. Tam, gdzie wartości, o których wspomniałem, są mocne, tam ta przestępczość jest naprawdę na bardzo niskim poziomie. Oczywiście nie ma możliwości jej całkowitego wyeliminowania, ale jest możliwość jej ograniczenia.