Peter Caddick-Adams – autor książki „Monte Cassino. Dziesięć armii, jedno zwycięstwo”.
Rozmawia Patrycja Michońska
Czyje jest Monte Cassino? Do kogo należy?
Oficjalnie mnisi zarządzają opactwem, ale administracyjnie należy ono do włoskiego rządu. Pierwsza odpowiedź na Pani pytanie może brzmieć tak: Monte Cassino należy do wszystkich Włochów. Ale Polacy mają wszelkie argumenty, żeby twierdzić, że Monte Cassino jest polskie. Znajduje się tam ogromy polski cmentarz wojskowy. Właściwie każdy skrawek tej ziemi został uświęcony przelaną krwią polskich żołnierzy. Jest więc polskie. Monte Cassino pozostaje też symbolem całej włoskiej kampanii podczas II wojny światowej – bardzo trudnej kampanii, w której dowódcy często nie wiedzieli, jak sobie poradzić z sytuacją.
Monte Cassino to bitwa, która toczyła się w jednym miejscu przez pięć miesięcy i wróciła do średniowiecznych metod – transport odbywał się za pomocą koni czy mułów. I w tym sensie – dodałbym jeszcze jedną odpowiedź – miejsce to należy do wszystkich, którzy tam walczyli. Ale wracając do Polaków – korpus generała Andersa ma jeszcze jeden argument, dla którego może nazywać to miejsce i tę bitwę swoim. W korpusie Andresa było nie tylko kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy, ale i żeński korpus pomocniczy – w sumie 1200 Polek, które prowadziły ciężarówki, czy ambulanse. Ponadto 3000 młodych osób, niektórych nawet 13-sto, 14-letnich, zbyt młodych żeby walczyć, ale byli członkami pomocniczego korpusu pracy, który pomagał na zapleczu. Żadna inna armia nie miała takiego składu.
Przeczytaj również
-
„Nie było żadnej nadziei”. 81. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim
-
„Strefa interesów” nagrodzona dwoma Oscarami. Film nakręcono w Polsce [lista zwycięzców]
-
W Ciechanowie odbyła się Noc Walki o Błogosławieństwo dla Polski. „Niech nasza modlitwa nie ustaje”
-
Abp Gądecki: zachęcam wszystkich Polaków do żarliwej modlitwy w intencji naszej Ojczyzny
-
Skreśleni: o. Kolbe, Ulmowie, Irena Sendlerowa
-
Sport i rozwój duchowy? To się łączy! O treningu i duchowości opowiada triathlonista Michał Laskowski
-
Święto Głupców. Zapomniane zwyczaje karnawału
-
„Mój syn żył niespełna dobę, ale to był bezcenny czas”. Lekcja miłości od rodziców Karola
-
„Noc Modlitw za Polskę”. Pomódl się w intencji Ojczyzny
-
Grzegorz Czerwicki: Jezus to największy kozak na świecie, ja chcę za nim iść!
-
Co wydarzyło się w Kościele w mijającym roku?
-
Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
-
Kard. Nycz na spotkaniu opłatkowym w Sejmie: obyście potrafili budować wspólnotę dla dobra Ojczyzny
-
Dziś rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Na co skazano młodych Polaków – opowiada Liliana Sonik
-
„Zapal Światło Wolności”. Jutro 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce
Wydaje się, że o drugiej wojnie światowej wiemy już wszystko. Czy było jednak coś, co Pana zaskoczyło przy poszukiwaniu materiałów do książki „Monte Cassino”?
Ludzie są tacy sami, niezależnie o jakim stuleciu mówimy. Sam prowadzę kilka żyć – jestem wykładowcą akademickim i jestem brytyjskim oficerem rezerwy. Służyłem w operacji w Bośni, Kosowie, Iraku czy Afganistanie. Charakterystyczna cecha tych operacji to działania koalicyjne – czasem w przedsięwzięciu bierze udział nawet 20 narodowości, które współpracują.
Przy pracy nad książką zdałem sobie sprawę, że Monte Cassino jest pierwowzorem współczesnych operacji wojskowych: 26 narodowości czy grup etnicznych pod brytyjskim dowództwem. To mnie zaskoczyło i myślę, że to jest nowe podejście do tej bitwy.
A z perspektywy czasu – jak Pan, jako żołnierz, dowódca – zachowałby się pod Monte Cassino?
Gdybym był dowódcą tych sił, w ogóle nie chciałbym walczyć pod Monte Cassino. Zresztą często słyszę pytania – po co walczyliśmy i dlaczego tak długo? Powody były dwa – po pierwsze teren, po drugie – pogoda. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak surowa potrafi być zima w tej części Włoch. Wydaje mi się, że „generał pogoda” w równym stopniu przyczynił się do tych pięciu miesięcy, co niemieccy żołnierze. I bardzo trudny teren – góry, rzeki, strumienie. Mam nadzieję, że moja książka pozwoli zrozumieć, co tam się działo. Staram się tak podchodzić do pisania o historii, jak do rozmowy z przyjaciółmi – nie są to wykłady eksperta, a po prostu opowieść. Mam nadzieję, że jest to ciekawe dla odbiorców i że zarazi ich historyczną pasją, że będą chcieli odkrywać swoją własną historię oraz, że przyczyni się to do budowania dumy narodowej.
Czy historia jest dziedziną życia, która nas może interesować?
Wydaje mi się, że to zainteresowanie wzrasta. Szukamy swoich korzeni, chcemy wiedzieć, skąd pochodzimy. Dzieje się to na ogromną skalę i na pewno nowoczesne technologie, jak internet – bardzo nam pomagają. Wiele osób ma krewnych za granicą, z którymi łatwo dziś utrzymywać kontakt. W internecie udostępnione są różne archiwa – nie ruszając się z domu jesteśmy w stanie odnaleźć mnóstwo informacji. Na pewno zachęcanie do takiej dociekliwości należy do szkoły. Jeśli to się uda – mamy dobry start.
Czy jednak te poszukiwania historyczne nie ograniczają się do grupy zapaleńców historycznych? Gdybyśmy dziś na ulicy zrobili sondę dotyczącą najważniejszych dat z historii – prawdopodobnie nie bylibyśmy zadowoleni z odpowiedzi…
To na pewno prawda. Ale w XXI wieku dostaliśmy ważną lekcję – że jednostki też są ważne w historii: nie tylko generałowie, czy wielcy politycy, ale każdy z nas ma jakiś wpływ na historię. Widać to wyraźnie w historiach naszych rodzin, w dziejach naszych przodków – to też są elementy wielkiej historycznej układanki.
Jeśli w szkole będzie się zachęcać, by uczniowie sięgali po wspomnienia swoich rodziców czy dziadków, po zapiski, pamiętniki rodzinne – to pasja do historii będzie obecna.
Historia to ludzie! I musimy zdać sobie sprawę z tego, że ludzie są tacy sami. Polak z XX wieku to ten sam Polak, który żyje w XXI wieku – technologia się zmienia, ale uczucia czy zachowania są takie same. W momencie, kiedy zdamy sobie sprawę, że ludzie z przeszłości to nie woskowe figury, tylko żyjące i czujące osoby, jesteśmy w stanie zachwycić się fascynująca historią. Kiedy spojrzymy 70 lat wstecz – polscy żołnierze pod Monte Cassino, byli takimi samymi ludźmi, jak my.
Książka „Monte Cassino. Piekło dziesięciu armii” ukazała się nakładem Wydawnictwa Znak
