Nasze projekty

78 lat temu wybuchło powstanie w getcie warszawskim. „W walce zwyciężymy śmierć”

Rocznica powstania w getcie warszawskim jest wołaniem o miłość bliźniego, o szacunek i uznanie godności każdego człowieka. W świetle Ewangelii wszelki przejaw nienawiści i agresji, w tym antysemityzm, jest grzechem – podkreśla przewodniczący Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem, bp Rafał Markowski, zaznaczając, że powstańcy z getta są symbolem walki o wolność.

Pexels.com/Ksenia Chernaya

W poniedziałek, 19 kwietnia, przypada 78. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim utworzonym przez niemieckich nazistów okupujących Polskę. Biskup Markowski przypomniał, że stolica Polski to miasto dwóch powstań w czasie II wojny światowej. W 1943 roku było powstanie w getcie warszawskim, a rok później powstanie warszawskie.

Przewodniczący Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem dodał, że powstanie w getcie warszawskim było heroiczną próbą przeciwstawienia się „demonicznemu planowi zagłady całego narodu żydowskiego”. „Niemieccy okupanci rozpoczęli mordowanie mieszkańców getta warszawskiego dwa dni przed najważniejszym świętem żydowskim – Paschą, a symbolicznym zakończeniem zagłady Żydów w stolicy było zburzenie Wielkiej Synagogi na Tłomackiem” – podkreślił.

Bp Markowski ocenił, że powstańcy z getta warszawskiego wykazali się bohaterstwem, ogromną wolą życia i hartem ducha. „Są oni symbolem walki o wolność. Poruszająco wyraża to jedno z haseł powstańczych: Jeżeli przetrwać – to tylko jako wolni ludzie, a jeżeli to jest niemożliwe, to jako wolni ludzie zginąć. W walce zwyciężymy śmierć. Dziś wspominamy naszych braci i siostry, którzy ginęli w getcie we wstrząsających okolicznościach. Wspominamy wszystkich wywiezionych do obozów zagłady, do komór gazowych w Treblince, Majdanku i do innych miejsc” – napisał.

Reklama

Przypomniał także, że przy Murze – Pomniku Umschlagplatz przy ulicy Stawki w Warszawie kwitną piękne żonkile – symbol pamięci o tamtych tragicznych wydarzeniach oraz o bohaterskich ludziach, którzy stracili życie w obronie swej godności i wolności. „Dziękuję wszystkim, którzy włączają się w akcję Żonkile, aby upamiętnić bohaterów powstania w getcie warszawskim. W ten sposób podkreślamy także znaczenie wspólnoty i solidarności, potrzebę dialogu ponad podziałami – zgodnie z hasłem, które towarzyszy tej akcji: Łączy nas pamięć”.

Przewodniczący Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem przypomniał również słowa św. Jana Pawła II, który mówił w marcu 2000 r. w Yad Vashem w Jerozolimie: „Kościół odrzuca rasizm w jakiejkolwiek formie jako przekreślenie obrazu Stwórcy wpisanego w każdą ludzką istotę”. „Natomiast w Warszawie Papież Polak przypomniał nam o wspólnocie dziejów naszej Ojczyzny, tworzonych przez każdego jej syna i każdą córkę od tysiąca lat. Podkreślił: +To wszystko; i dzieje ludów, które żyły wraz z nami i wśród nas, jak choćby ci, których setki tysięcy zginęły w murach warszawskiego getta (…) ogarniam myślą i sercem i włączam w tę jedną jedyną Najświętszą Ofiarę Chrystusa na Placu Zwycięstwa+” – dodał bp Markowski.

Zbrojna odpowiedź na ludobójstwo

Getto warszawskie było zamkniętą i otoczoną murem dzielnicą położoną w północno-zachodniej części centralnej Warszawy, w której uwięziono Żydów warszawskich oraz przesiedlonych z gett w innych miejscowościach. Pierwsze mury wokół getta zaczęto wznosić 1 kwietnia 1940 r. W ciągu roku zgromadzono w jego obrębie aż 460 tys. osób. Przeludnienie spowodowało tragiczne warunki sanitarne, na jedną izbę przypadały aż 3 osoby. Głód i zarazy, które zaczęły zabijać mieszkańców getta były jednak tylko częścią zaplanowanego przez władze hitlerowskie planu całkowitego unicestwienia zgromadzonej tu ludności żydowskiej. Pierwsze wywózki do obozów zagłady rozpoczęły się już w 1942 r., od tej pory odbywały się one regularnie, aż do decyzji całkowitego wysiedlenia mieszkańców i likwidacji getta wiosną 1943 r.

Reklama

Zbrojne powstanie wybuchło jako bezpośrednia odpowiedź na decyzję o całkowitej eksterminacji zgromadzonych w Getcie Żydów. Zorganizowały je wspólnie siły żydowskie czyli Żydowska Organizacja Bojowa, Żydowski Związek Wojskowy oraz polskie czyli Gwardia Ludowa i Polskie Państwo Podziemne. Historycy zauważają, że powstanie nie miało strategicznych celów militarnych, lecz miało być zbrojną odpowiedzią na ludobójstwo. Siły powstańcze składały się  z około 1000 do 1500 słabo uzbrojonych bojowników: ok. 220-800 z ŻOB (w tym wiele kobiet) i 150-400 z ŻZW (tylko mężczyzn) oraz nieznanej liczby około kilkuset powstańców w innych, luźnych grupach, niepowiązanych z tymi organizacjami, w tym członków działających w getcie grup o charakterze przestępczym. Ze strony „aryjskiej” wspierały ich grupy polskiego podziemia, głównie Armii Krajowej i powiązanych z nią organizacji. Dostarczały im broń, amunicję, organizowały akcje nękające punkty strażników. Po stronie niemieckiej walczyło łącznie 2000 ludzi.

Powstanie zakończyło się już po kilku tygodniach czyli 16 maja 1943 r. Ze względu na swoją symboliczną wymowę uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii.

Pierwszym upamiętnieniem tego niezwykłego zrywu w Warszawie był Pomnik Bohaterów Getta, wzniesiony już 3 lata później na terenie dawnego Umschlagplatz, skąd odbywały się wywózki mieszkańców Getta do obozów zagłady. W piątą rocznicę wybuchu Powstania, 19 kwietnia 1948 r. wniesiono w jego miejsce kolejny postument, który stoi tam do dzisiaj. Co ciekawe zbudowano go z kamienia przeznaczonego wcześniej pod budowę… pomnika Adolfa Hitlera.

Reklama

Symbolem obchodów rocznicy powstania jest kwiat żonkila – jego płatki układają się w sześcioramienną gwiazdę.

ag/KAI/Stacja7

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Reklama

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę