Celnicy
Starożytność znała bardzo osobliwą metodę pracy fiskusa. Otóż, administracja cesarska ogłaszała przetarg na ściągnięcie podatku z danej prowincji.
Różnego rodzaju „firmy” podatkowe zgłaszały się i drogą eliminacji, jednej z nich przyznawano prawo do ściągnięcia podatku na danym terenie (tej, która wydawała się najrozsądniejsza). Poborcy jednak w swoich rękach mieli do rozstrzygnięcia strategię ściągania podatków i mogli to robić tak, by wyjść przy tym na swoje. Mogli opracować system, który pozwoliłby oddać do skarbca obiecaną kwotę i zarazem uzbierać odpowiednią sumę dla nich samych.
Nic więc dziwnego, że rozwiązanie to nie cieszyło się popularnością, choć z drugiej strony trzeba przyznać, że było nad wyraz skuteczne. Pisma rzymskich historyków pełne są opisów procesów zarządców prowincji, którzy we współpracy z poborcami podatków poszli za daleko, doprowadzając podległe sobie tereny do ruiny.
Mateusz – kapłan i poborca
W takiej firmie windykacyjnej (z elementami mafijnymi – jak byśmy dziś powiedzieli) pracował święty Mateusz. Nazywano go Lewi, co zdaje się wskazywać, że był lewitą, czyli potomkiem Lewiego i na mocy przepisów Prawa jednym z przydzielonych do pracy w świątyni. A zatem nie lada wyróżnienie! Ale skoro był poborcą, to tym większe upodlenie.
Mateusz był człowiekiem, który utracił to, co wyróżniało go i łączyło z Bogiem; wydawało się, że grabienie ludzi jest dla niego koniecznością i nie ma powrotu do dawnego życia: bezpowrotnie utracił świętość swej duszy.
Przeczytaj również
-
Wierzę, czy udaję, że wierzę? Zrób sobie religijny TEST
-
Jaki prezent Bóg daje nam w Boże Narodzenie?
-
Caravaggio. Wołanie o odkupienie
-
Caravaggio. Malarstwo, które nawraca
-
Czy obraz „Ecce homo” Caravaggia został odnaleziony? Nagle wycofano go z aukcji
-
Giganci Kościoła. Piotr i Paweł
-
Bazylika Grobu Pańskiego ponownie otwarta
-
Jaki człowiek, taki święty
-
ABC Spowiedzi
-
1% dla katolickich organizacji pożytku publicznego
-
Pierwszy podręcznik o modlitwie Jezusowej
-
Zmora rachunku sumienia
-
Coraz chętniej przekazujemy 1 procent podatku
-
Powiedz prawdę, a umrzesz
-
Niesprawiedliwość kosztuje
Oczami Caravaggia
Na Lewiego spróbujmy spojrzeć oczami Caravaggia. W rzymskim kościele san Luigi dei Francesi znajduje się obraz pokazujący powołanie Mateusza.
W półmroku sali dwie grupy ludzi: stary człowiek otoczony przez współpracowników, elegancko ubranych mężczyzn; siedzą wokół stołu, na którym leży stos monet; dwaj starsi skupieni są absolutnie na nich, dwaj młodsi zaciekawieni zwracają się w przeciwnym kierunku, skąd na całą przestrzeń obrazu pada snop światła. Stoją tam dwaj mężczyźni: św. Piotr i wyciągający całą rękę we wskazującym geście Jezus (ten gest porównywany jest często z gestem Boga Ojca stwarzającego Adama w Kaplicy Sykstyńskiej).
Zbawiciel wskazuje na siedzącego w środku brodatego mężczyznę – Mateusza. Na pierwszy rzut oka wydaje się być starcem, ale zdradzają go młodzieńcze, pełne zaskoczenia oczy. Zdziwiony niezdarnie naśladuje gest Jezusa wskazując na siebie, przyciskając pięść do serca, jak gdyby pytał: „Czy to na pewno ja?” Nad całą sceną góruje ciemne okno, na którym artysta zaznaczył kształt krzyża – znaku odkupienia.
Ale paradoksalnie najważniejszy na tym obrazie jest stół.
Stół, który gromadzi
Mateusz należy do wspólnoty, która gromadzi się przy stole bankierskim, gdzie rozmienia się i liczy pieniądze; jak już wiemy to właśnie zmieniło jego życie. Jezus przychodzi i chce go posadzić przy innym stole: eucharystycznym, gdzie wspólnota nie gromadzi się wokół ukradzionych pieniędzy, ale wokół Ciała i Krwi Pańskiej, nie wokół krzywdy, ale wokół ofiary, która daje życie.
Ten gest Jezusa (czy zwrócony tylko do Mateusza? Czy przypadkiem do całej siedzącej przy stole piątki poborców?) zdaje się mówić: zostawcie to, chodźcie za Mną, jeszcze jest czas!
Człowiek wyklęty
Mateusz był człowiekiem wyklętym, nie spodziewano się po nim wiele. Jezus dając mu inny stół, przy którym mógł normalnie żyć, dał mu też drugą szansę. I wdzięczność Mateusza była ogromna: jego Ewangelia jest podobno zredagowana jako nowy Pięcioksiąg a Jezus pokazany jako nowy Mojżesz.
To była radość Ewangelisty z odzyskanego dziedzictwa ojców, które, jak mu się wydawało, utracił bezpowrotnie. A wszystko zaczęło się całkiem zwyczajnie, w komorze celnej, gdy Lewi skupiony był na tym, co oddzielało go od Boga.
