Bóg, Kościół, Ojczyzna. Błogosławieni Męczennicy Gdańscy

W Archidiecezji Gdańskiej obchodzimy Jubileuszowy Rok Błogosławionych Męczenników okresu II wojny światowej. Mija równo 20 lat od ich beatyfikacji, której dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II w Warszawie 13 czerwca 1999 roku. Wśród nich jest pięciu Błogosławionych Męczenników Gdańskich. Ich wspomnienie przypada dzień wcześniej, 12 czerwca. To ks. Marian Górecki, ks. Bronisław Komorowski, ks. kmdr. Ppor. Władysław Miegoń, ks. Franciszek Rogaczewski oraz siostra Alicja Kotowska.

Dla nich ważny był drugi człowiek

– To są niesamowite postaci! Wszyscy wiedzieli, co ich czeka. Zdawali sobie sprawę, że idą do obozu koncentracyjnego na śmierć. Jednak zostali na stanowiskach, w swoich parafiach – mówi kleryk Wiktor Szponar z Gdańskiego Seminarium Duchownego. – Najbardziej porusza mnie to, że każdy z nich oddał życie nie za życie drugiego człowieka jak to zrobił Św. Maksymilian Kolbe w Auschwitz. On oddał swoje życie za konkretnego człowieka – życie za życie. Natomiast Błogosławieni Męczennicy Gdańscy podjęli decyzję, że oddają swoje życie za to, by być ze swoimi parafianami. By być z nimi w momentach, kiedy będą najbardziej potrzebowali księdza. Oni nie musieli iść do obozu koncentracyjnego. Mogli się uratować… Ale poszli do tych obozów by sprawować, nielegalnie oczywiście, sakramenty. To była wartość, za którą oddali swoje życie… Za to by być i pełnić funkcje kapłańskie dla swoich parafian – opowiada kleryk.

– Ufam, że Rok Jubileuszowy ożywi kult Błogosławionych Męczenników oraz przyczyni się do wzrostu gorliwości kapłanów posługujących w Archidiecezji Gdańskiej. Jednocześnie mam nadzieję, że orędownictwo Błogosławionych wyjedna dar nowych powołań, zwłaszcza do Gdańskiego Seminarium Duchownego i do wspólnot zakonnych – zaznaczył w specjalnym dekrecie abp Sławoj Leszek Głódź, metropolita gdański.

Warto znać „lokalnych” błogosławionych

 – Traktujmy, tak jak oni, swoje życie odpowiedzialnie i wsłuchujmy się w głos Boga – mówi ks. Maciej Kwiecień, autor doktoratu poświęconego Gdańskim Męczennikom. – Wykazali się oni ogromną konsekwencją. Praktykowali swoje kapłaństwo w sposób bardzo heroiczny. Byli oddani i poświęceni Polakom, którzy mieszkali na terenie Wolnego Miasta Gdańska – dodaje.

Wszyscy święci należą do jednej rodziny Kościoła. Warto więc znać historię życia nie tylko świętych z najdalszych zakątków świata, ale i naszych, „lokalnych”. – Szczególnie warto zwrócić uwagę na błogosławionych z okresu II wojny światowej. To jest bardzo nieodległy czas. Trzeba uświadomić sobie, że oni zginęli w roku 1940. A w tym roku urodziło się co najmniej kilku kapłanów, którzy pracują do dzisiaj na terenie Archidiecezji Gdańskiej. Można powiedzieć, że to jest taka sztafeta pokoleń – zaznacza autor doktoratu poświęconego Gdańskim Męczennikom.

Czego możemy się od nich nauczyć?

Błogosławieni Męczennicy Gdańscy podjęli decyzję, że oddają swoje życie za to, by być ze swoimi parafianami. Oni nie musieli iść do obozu koncentracyjnego. Mogli się uratować… Ale poszli do tych obozów by sprawować sakramenty.

Na pewno bezinteresownego oddania się drugiemu człowiekowi. Każdy z nich mógł uratować swoje życie i uciec ze wspólnoty, do której był posłany. Błogosławieni jednak zostali ze swoimi parafianami i podopiecznymi. Kapłani poświęcili swoje życie, nie po to by komuś je uratować, ale by sprawować dla współwięźniów-parafian święte sakramenty w obozach koncentracyjnych. Bł. ks. kmdr ppor Władysław Miegoń na mocy konwencji genewskiej, tylko na chwilę opuszcza swoich marynarzy w areszcie, by zabrać z mieszkania siostry paramenty liturgiczne niezbędne do odprawienia Mszy Świętej. – Możemy się od nich nauczyć tego jak przebaczać – mówi kleryk Szponar. Jako przykład podaje siostrę Alicję Kotowską: na początku wojny, siostra Alicja prosi klasztornego woźnego Franciszka Prangę o zakopanie w ogrodzie sprzętu liturgicznego i cenniejszych przedmiotów kultu. Woźny informuje o tym gestapo. Kiedy bł. s. Kotowska zostaje aresztowana, wypowiada do sióstr tylko jedno zdanie „Wszystko przebaczam Franciszkowi” – opowiada.

Błogosławieni Męczennicy Gdańscy są przykładem osób odpowiedzialnych i odważnych. Bł. ks. Rogaczewski dostaje bardzo prestiżową propozycję studiów w Rzymie. Dla syna rzeźnika z Prochocimia jest to szansa na wielki awans w hierarchii kościelnej. Ksiądz Franciszek jednak odmawia, żeby zaopiekować się w Polsce swoją młodszą siostrą. Błogosławieni księża sprawowali w obozach koncentracyjnych sakramenty, choć groziło to rozstrzelaniem. Siostra Alicja wywożona do Lasów Piaśnickich na egzekucję, pocieszała płaczące, żydowskie dzieci, by ulżyć im w cierpieniu.

To również niezwykły przykład patriotyzmu oraz pokory. Błogosławieni Męczennicy Gdańscy zakładają szkoły, teatry, biblioteki, stowarzyszenia i ruchy patriotyczne. W swojej społecznej i religijnej działalności poświęcają się nie tylko Polakom, ale i Niemcom, którzy ich prześladują w Wolnym Mieście Gdańsku. – Oni są prawdziwymi patriotami i pokazują w praktyce czym jest pokora – opowiada kleryk Wiktor Szponar. – Księża w obozach koncentracyjnych zajmowali się wydobywaniem fekaliów ze zbiorników kloacznych, byli bardziej niż wszyscy bici i szykanowani, mieli mniejsze racje żywnościowe. Wszystko jednak znosili z pokorą i podnosili na duchu pozostałych współwięźniów. Bł. ks. Komorowski mówił, że sprzątanie latryn to jego najlepsze kazania – podkreśla kleryk.

Zapraszamy do cyklu o Błogosławionych Męczennikach Kościoła Gdańskiego, emitowanego na antenie Radia Plus. Rozmowę z kl. Wiktorem Szponarem z Gdańskiego Seminarium Duchownego przeprowadza Alicja Samolewicz Jeglicka.

Część 1. Bł. ks. kmdr ppor. Władysław Miegoń >>>
Część 2. Bł. ks. Bronisław Komorowski >>>
Część 3. Bł. ks. Marian Górecki >>>
Część 4. Bł. siostra Alicja Kotowska >>>