Nasze projekty
fot. unsplash.com

Sumienie kontra opinia publiczna. Czym kierować się w podejmowaniu decyzji?

"Często gubimy się zarówno w życiu osobistym, jak i społecznym. Niekiedy nie wiemy czym się kierować, w którą stronę się udać. Można nasze życie porównać do łodzi, która płynie po morzu. Jeśli ono jest spokojne to i łódź płynie bezpiecznie, ale bywają też sztormy" - mówi ks. Krzysztof Pawlina. Co przywołuje nas do brzegu? Jest to sumienie? Czy może jednak opinia publiczna? Odpowiedzi na to pytanie próbowali znaleźć goście kolejnej już debaty z cyklu "Pro tempore. Dialog nauk".

Reklama

„Sumienie a opinia publiczna” – tak brzmiał tytuł kolejnej, czwartej już debaty z cyklu „Pro tempore. Dialog nauk”, która odbyła się 7 grudnia. W spotkaniu wzięli udział dr hab. Bartosz Kuźniarz – filozof i etyk, ks. prof. dr hab. Sławomir Nowosad – profesor teologii moralnej oraz dr Janusz Pyda OP – teolog, prowadzący. Tym razem zaproszeni goście dyskutowali na temat sumienia.

“Sumienie, a opinia publiczna” dlaczego taki temat? Często gubimy się zarówno w życiu osobistym, jak i społecznym. Niekiedy nie wiemy czym się kierować, w którą stronę się udać. Można nasze życie porównać do łodzi, która płynie po morzu. Jeśli ono jest spokojne to i łódź płynie bezpiecznie, ale bywają też sztormy. Przychodzi ciemna noc, a wtedy można zgubić kierunek swojej wyprawy. Na szczęście w porcie pali się światło latarni morskiej, które pulsując, staje się punktem odniesienia – mówił we wstępie do debaty ks. Krzysztof Pawlina, rektor Akademii Katolickiej.

Czym w naszym życiu jest ta latarnia morska? Sumieniem? Jakimś wewnętrznym głosem? Skąd wzięły się te bijące fale sztormu? Czy są to zmieniające się trendy, zmieniające się opinie? Czym się kierować, żeby dopłynąć do portu bezpiecznie? – dodał. Na te i inne pytania próbowali odpowiedzieć goście debaty.

Reklama

„Sumienie to taki buntownik w naszym wnętrzu”

Na początek debatujący zastanawiali się nad tym, czy jeśli sumienie jest indywidualną władzą sądowniczą, moralną w człowieku, to jest skazane na wchodzenie w konflikt ze zbiorową świadomością moralną.

Jeśli w sumieniu stajemy wobec prawdy moralnej, to wbrew temu jaka jest opinia publiczna, trzeba, aby sumienie się temu sprzeciwiło. Sumienie wydaje sąd. W tym sensie sumienie jest skazane na konflikt, skoro opinia publiczna często kieruje się czymś innym niż tylko prawdą (…). Zrezygnowaliśmy w dużym stopniu z prawdy na rzecz opinii. Jeśli za autorytetem sumienia stoi aż autorytet prawdy to ten konflikt jest chyba nieunikniony – przyznał ks. prof. dr hab. Sławomir Nowosad.

Sumienie to taki buntownik w naszym wnętrzu. Widać to bardzo dobrze w języku. Często mówimy, że „sumienie się budzi”, „mamy wyrzuty”. Taka typowa aktywność sumienia to gwałtowna ingerencja w tę toczącą się z rozpędu rzeczywistość. Realizujemy pewne życiowe założenia i nagle sumienie się budzi, rozrywa tę powtarzalną tkankę rzeczywistości i najczęściej pewnych rzeczy nam zabrania – dodał dr hab. Bartosz Kuźniarz.

Reklama

„Dobro należy czynić, a zła unikać”

Sumienie budzi się do prawdy, jednak pojawia się pytanie jak do tego dochodzi i kiedy to się dzieje. Bez wątpienia elementem pobudzającym go jest sprzeciw, ale warto zaznaczyć, że sumienie to nie tylko ta negatywna funkcja. Sumienie posiada również pozytywne funkcje. Najbardziej podstawowa norma moralna mówi o tym, że dobro należy czynić, a zła unikać – zaznacza ks. prof. Nowosad.

Debatujący zastanawiali się również nad tym, dlaczego to właśnie Bóg, a nie na przykład opinia publiczna kierunkują nasze sumienia. Do moralności można dochodzić różnymi drogami, między którymi nie istnieje raczej sprzeczność. Dlatego też religia, ale i filozofia może budować moralność w człowieku.

Natomiast z drugiej strony jak powiedział ks. prof dr hab. Sławomir Nowosad: człowiek to istota, która żyje świecie i jest w nim zanurzona. Tu się realizuje, jest w relacjach do drugiego człowieka. Jednak chcemy powiedzieć, że człowiek nie jest tylko istotą z tego świata. Za tym wszystkim co w człowieku stanowi o jego człowieczeństwie, godności jest aż sam Stwórca.

Reklama

Głos Boży daje rozpoznanie godności człowieka

Jednak jak rozmówcy przyznali dalej, często bywa tak, że ludzie powołują się na opinię publiczną, mówiąc: „Polak tak powiedział”, „ona tak powiedziała”, co sprawia, że jako argument moralny wykorzystują autorytet większości. Dlaczego?

To jest trochę jak ze zmysłami w naszym życiu. Jest bardzo mało osób, u których te zmysły są na bardzo wysokim poziomie. Jeśli mamy do czynienia ze zmysłem moralnym, to on nie musi być na jakimś niewiarygodnym poziomie, aby umożliwić nam rozeznanie między tym co dobre, a co złe. Nasze fundamentalne moralne intuicje generalnie są dobre. Problem polega na tym, że między ten podstawowy impuls moralny jednego człowieka, a drugiego stawia się ekran oddzielający w postaci np. ideologii politycznej. Pod wpływem tego można nie widzieć cierpienia drugiego, a jakieś zagrożenie – zauważył dr hab. Bartosz Kuźniarz.

Ksiądz prof. hab. Sławomir Nowosad mówiąc z punktu widzenia teologii, zauważa, że w obronie powagi prawa moralnego, jako naturalnego ładu, ma swoje źródła nie w naszej zgodzie, nie w decyzji społecznej, a poza nami, to znaczy w Bogu (…). W Sanktuarium, w którym człowiek słyszy głos Boży, nie znając go czasami z imienia, daje rozpoznanie temu posłuszeństwu prawu, co stanowi o godności człowieka – podkreślił.

Fundamentalnie należy podkreślić głosu sumienia, przed tzw. opinią publiczną. Tak jak podkreślamy pierwszeństwo i wyższość osoby nad społecznością – podsumował.

Cykl debat naukowych

“Pro Tempore. Dialog Nauk” to cykl debat naukowych toczonych się na styku nauk teologicznych, ścisłych i humanistycznych. Organizatorami spotkań są Akademia Katolicka w Warszawie i Komitet Nauk Teologicznych PAN. Pierwsze spotkanie odbyło się 22 stycznia i dotyczyło problemu wolności i odpowiedzialności w dobie naturalizmu antropologicznego, a drugie w marcu na temat wolności i odpowiedzialności w świecie sztucznej inteligencji. Więcej szczegółów oraz nagrania spotkań na stronie www.protempore.mkw.pl.

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę