Jutro Niedziela – XXXI zwykła B

PUNKT WYJŚCIA

TRZYDZIESTA PIERWSZA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosili, aby Bóg dał nam bez przeszkody dążyć do zbawienia • CZYTANIA: Księga Powtórzonego Prawa 6,2–6 • Psalm 18,2–3a.3bc–4. 47 i 51ab • List do Hebrajczyków 7,23–28 • Ewangelia św. Marka 12,28b–34

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

W Liturgii Słowa dużo dziś liczb. W pierwszym czytaniu Bóg mówi: po pierwsze, co jest najważniejsze. W drugim czytaniu jego autor wylicza osiem przymiotów Jezusa Arcykapłana. Ewangelia to prawdziwa operacja matematyczna: spośród 613 przykazań zawartych w Prawie Mojżesza Jezus wydobywa dwa najważniejsze.

Ale to nie liczby stanowią istotę Liturgii Słowa. Bóg poleca Izraelowi słuchać: uczy takiej postawy, która zawsze pozwoli wydobyć istotę rzeczy. Taką postawę pokazuje w praktyce autor Listu do Hebrajczyków: dzięki niej potrafi analizować, wnioskować i mamy oto osiem przymiotów Jezusa-Boga. Proces przyswajania słów Jezusa widzimy także u uczonego w Piśmie. Nie w pełni potrafi powtórzyć jeszcze słowo Mistrza, ale jest już niedaleko.

Wiara to nie matematyka, ale z pewnością należy do nauk ścisłych, gdzie porządek, logika i wnioskowanie pomagają wychwycić to, co najważniejsze.

---

Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa

Mojżesz powiedział do ludu:«Będziesz się bał Pana, Boga swego, zachowując wszystkie Jego nakazy i prawa, które ja tobie rozkazuję wypełniać, tobie, twym synom i wnukom, po wszystkie dni życia twego, byś długo mógł żyć.
Słuchaj, Izraelu, i pilnie tego przestrzegaj, aby ci się dobrze powodziło i abyś się bardzo rozmnożył, jak ci przyrzekł Pan, Bóg ojców twoich, że ci da ziemię opływającą w mleko i miód.
Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Pan jedynie. Będziesz więc miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił. Pozostaną w twym sercu te słowa, które ja ci dziś nakazuję».

Oto słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Szema Israel • Pwt 6,2–6

Bóg wypowiada pierwsze i najważniejsze przykazanie. Jest ono podwójne: nie tylko kochać Boga, ale również słuchać.

KSIĘGA: Powtórzonego Prawa • AUTOR: starożytny historyk (historiograf), przedstawiciel szkoły deuteronomistycznej • CZAS POWSTANIA: ok. VII–VI w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa (testament) • KTO MÓWI: Mojżesz • ADRESACI: Izrael • MIEJSCE: stepy Moabu, granica Ziemi Obiecanej • CZAS AKCJI: koniec XIII w., początek XII w. przed Chr.

---

SŁOWA, PRZYPOMNIENIE, TESTAMENT • Wprawdzie Księga Powtórzonego Prawa należy do Pięcioksięgu, różni się jednak od pozostałych ksiąg. Nie dominuje tu narracja, jak w przypadku Księgi Rodzaju czy Wyjścia. Podkreśla to zresztą hebrajska nazwa księgi – Debarim to Słowa. Narrację spotykamy właściwie tylko w ostatnich fragmentach księgi, od rozdziału 31: Mojżesz przekazuje przywództwo Jozuemu i umiera • Polska nazwa księgi sugeruje, że mamy do czynienia z powtórzonym, przypomnianym wyjaśnieniem Prawa danego na Synaju (? Księga Wyjścia). Powtórzone Prawo (z greckiego: deuteronomium) to kopia Księgi Prawa Mojżesza, którą przyszli królowie Izraela mają sobie sporządzić i którą mają się kierować • Księga Powtórzonego Prawa to w istocie mowa pożegnalna i testament wielkiego prawodawcy pozostawiony Izraelowi w przeddzień wejścia do Ziemi Obiecanej.

DRUGA MOWA • Księga składa się z czterech wielkich mów Mojżesza. Usłyszymy dziś fragment drugiej z nich (4,44–11,32). Jest ona wstępem do wielkiego Kodeksu deuternomicznego (12,1–26,15). Mowa przypomina historię Izraela i jego wyjścia z ziemi egipskiej. Powtarza przykazania Dekalogu oraz powraca do różnych doświadczeń i prób na pustyni w drodze do Ziemi Obiecanej, z których Izrael zawsze wychodził zwycięsko, ilekroć powierzał się Bogu.

SŁUCHAJ • Uznanie Boga za jedynego Pana stanowi istotę Księgi Powtórzonego Prawa i wiary Izraela. Usłyszymy fragment, który znamy jako część Przykazania Miłości, tzw. pierwsze przykazanie miłości. Zwróćmy uwagę, że poprzedza je inne ważne przykazanie: Słuchaj, Izraelu.

---

Refren: Miłuję Ciebie, Panie, Mocy moja.

Miłuję Cię, Panie, *
Mocy moja,
Panie, Opoko moja i Twierdzo, *
mój Wybawicielu.

Refren: Miłuję Ciebie, Panie, Mocy moja.

Boże, Skało moja, na którą się chronię, *
Tarczo moja, Mocy zbawienia mego i moja Obrono.
Wzywam Pana, godnego chwały, *
i wyzwolony będę od moich nieprzyjaciół.

Refren: Miłuję Ciebie, Panie, Mocy moja.

Niech żyje Pan, niech będzie błogosławiona moja Opoka, *
niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca.
Ty dałeś wielkie zwycięstwo królowi *
i łaską obdarzyłeś Dawida, Twego pomazańca.

Refren: Miłuję Ciebie, Panie, Mocy moja.

PSALM

Miłuję Cię, Panie • Ps 18,2–3a.36c–4.47 i 51ab

Dzisiejsza liturgia Słowa to rozmowa Boga z człowiekiem. Psalm 18 to odpowiedź człowieka na boże wezwanie z pierwszego czytania: Miłuję Cię.

PSALM 18 • AUTOR: anonimowy • CZAS POWSTANIA: czasy monarchii, X–VI w. przed Chr.

---

O PSALMIE • Psalm 18 to być może jeden z najstarszych utworów, jakie znajdujemy w Psałterzu. Obrazami nawiązuje do mitów kananejskich i w swych zasadniczych zrębach może pochodzić nawet z czasów przed monarchią. Przypisuje się go Dawidowi, za ja lirycznym według niektórych może rzeczywiście ukrywać się postać legendarnego króla lub innego monarchy. Utwór ten mógł być recytowany przez władcę w świątyni jako: • modlitwa za naród • dziękczynienie • prośba o obronę przed nieprzyjaciółmi • Niektórzy widzą w nim królewski hymn zwycięstwa, inni twierdzą, że należy do gatunku modlitwy błagalnej tefillah oraz do grupy psalmów królewskich. Autorstwo należy najprawdopodobniej przypisać anonimowemu poecie, być może z kręgów dworskich, który inspiruje się historią Dawida ocalonego przez Boga z ręki nieprzyjaciół i Saula (Ps 18,1).

TRZY WYZNANIA • Trzy strofy psalmu, które słyszymy w dzisiejszej liturgii, to trzy wyznania: • miłości (Miłuję Cię, Panie, Mocy moja) • ufności (Boże, skało moja, na którą się chronię, tarczo moja, mocy zbawienia mego i moja obrono) oraz • wdzięczności (Niech żyje Pan, niech będzie błogosławiona moja Opoka. Niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca). Miłość do Boga, o której się tu mówi, jest czulsza i bardziej intensywna niż miłość matki do dziecka.

MIŁUJĘ CIĘ • Zwróćmy uwagę, że Liturgia Słowa uwydatnia dialog Boga z człowiekiem. Pismo Święte to Słowo Boga skierowane do człowieka, ale psalmy ukazują także wektor przeciwny: to słowa człowieka do Boga. Po tym, jak w pierwszym czytaniu padło Boże wezwanie: Będziesz miłował Pana, Boga swego, w psalmie usłyszymy ludzką odpowiedź: Miłuję Cię, Panie. Oby to była nasza odpowiedź.

---

Czytanie z Listu do Hebrajczyków

Bracia:
Wielu było kapłanów poprzedniego Przymierza, gdyż śmierć nie zezwalała im trwać przy życiu. Ten właśnie, ponieważ trwa na wieki, ma kapłaństwo nieprzemijające. Przeto i zbawiać na wieki może całkowicie tych, którzy przez Niego przystępują do Boga, bo wciąż żyje, aby się wstawiać za nimi.
Takiego bowiem potrzeba nam było arcykapłana: świętego, niewinnego, nieskalanego, oddzielonego od grzeszników, wywyższonego ponad niebiosa, takiego, który nie jest zobowiązany, jak inni arcykapłani, do składania codziennej ofiary najpierw za swoje grzechy, a potem za grzechy ludu. To bowiem uczynił raz na zawsze, ofiarując samego siebie. Prawo bowiem ustanawiało arcykapłanami ludzi obciążonych słabością, słowo zaś przysięgi, złożonej po nadaniu Prawa, ustanawia arcykapłanem Syna doskonałego na wieki.

Oto słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Osiem cech Mistrza • Hbr 7,23–28

Autor Listu do Hebrajczyków wylicza osiem przymiotów, które mówią o wyjątkowości Jezusa. Dzięki którym będziemy zbawieni.

KSIĘGA: List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy, chrześcijanin pochodzenia żydowskiego • CZAS POWSTANIA: 70–95 r. • SKĄD: miejsce nieznane • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej

---

CHRYSTUS ARCYKAPŁAN • Dziś usłyszymy zakończenie drugiej części Listu do Hebrajczyków, która opisuje Chrystusa Arcykapłana (4,14–7,28). Jest naszym bratem, ale równocześnie Synem Bożym, kapłanem na wzór Melchizedeka (4,14–5,10).

OSIEM PRZYMIOTÓW • Autor Listu do Hebrajczyków w drugim czytaniu wylicza przede wszystkim przymioty Jezusa, Arcykapłana Nowego Przymierza. Dzięki temu możemy Go bliżej poznać, pokochać i naśladować.

---

Słowa Ewangelii według Świętego Marka

Jeden z uczonych w Piśmie podszedł do Jezusa i zapytał Go: «Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań?»
Jezus odpowiedział: «Pierwsze jest: „Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg nasz jest jedynym Panem. Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą”. Drugie jest to: „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Nie ma innego przykazania większego od tych».
Rzekł Mu uczony w Piśmie: «Bardzo dobrze, Nauczycielu, słusznie powiedziałeś, bo Jeden jest i nie ma innego prócz Niego. Miłować Go całym sercem, całym umysłem i całą mocą i miłować bliźniego jak siebie samego znaczy daleko więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary».
Jezus, widząc, że rozumnie odpowiedział, rzekł do niego: «Niedaleko jesteś od królestwa Bożego». I nikt już nie odważył się Go więcej pytać.

Oto słowo Pańskie.

EWANGELIA

1 z 613 • Mk 12,28b–34

Jezus wydobywa ze Starego Testamentu to, co najważniejsze. Najistotniejsze z przykazań. Dwa zdania z różnych ksiąg łączy w jedno. Tak powstało przykazanie miłości.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 33 r. • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, dziedziniec świątynny • BOHATEROWIE: Jezus i uczony w Piśmie

---

KIM JEST JEZUS? • Ewangelia według św. Marka, najstarsza z Ewangelii, zwykle dzielona jest na trzy części. W pierwszej części (rozdz. 1,1–8,30) Jezus przez słowa i czyny objawia się jako pełen mocy Mesjasz i zaprasza swoich uczniów do zrozumienia tajemnicy Królestwa Bożego. Odpowiedź na pytanie, kim jest Jezus, to główny temat Marka • W części drugiej Mistrz wyjaśnia uczniom swoją misję przez odwołanie do cierpiącego i uwielbionego Syna Człowieczego i wyraźnie wzywa do wejścia do Królestwa Bożego.

W JEROZOLIMIE • Jesteśmy już w trzeciej części Ewangelii Marka: Jezus przybywa do Jerozolimy, to ostatnie dni przed Jego męką. Nawiedzając świątynię, dyskutuje z arcykapłanami (pytanie o władzę – 11,27–33), faryzeuszami (sprawa podatku – 12,13–17), saduceuszami (kwestia zmartwychwstania 12,18–17), naucza w przypowieściach (o rolnikach-zabójcach 12,1–12), interpretuje Pisma (12,35–37).

DWA W JEDNYM • Wszyscy znamy z lekcji religii przykazanie miłości Boga i bliźniego. W rzeczywistości to dwa przykazania, które pochodzą ze Starego Testamentu. W jedno zestawił je Jezus Chrystus. Dziś poznajemy historię powstania przykazania miłości: Jezus wydobywa je i stawia ponad 613 przykazaniami wyprowadzanymi z Prawa Mojżesza • Zwróćmy uwagę na odpowiedź uczonego w Piśmie, który nie do końca wiernie powtarza słowa Jezusa.

---

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---