PUNKT WYJŚCIA

---

 XI NIEDZIELA ZWYKŁA C • KOLEKTA: Modlimy się o łaskę, aby nasza wola i nasze czyny były poddane Bożym przykazaniom • CZYTANIA: 2 Sm 12, 1. 7b-10. 13 • Psalm 32 (31), 1b-2. 5. 7 i 11 • List do Galatów 2, 16. 19-21; Ewangelia Łukasza 7, 1-10.

CHMURA SŁÓW

---

•

PIERWSZE CZYTANIE

Wybaczyć niewybaczalne • 2 Sm 12, 1. 7b-10. 13

Wielki król Dawid popełnił dwa niewybaczalne grzechy. Wyznaje jednak swą winę. I doświadcza przebaczenia

2 KSIĘGA SAMUELA • AUTOR: Deuteronomista • CZAS POWSTANIA:  VII/VI w. przed Chr. •
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima (Miasto Dawidowe) • CZAS AKCJI:  • BOHATEROWIE: Dawid, Natan

---

PANOWANIE DAWIDA • Nazwa księgi może sugerować, jakoby jej autorem był Samuel, ostatni sędzia Izraela. Jednak opisane w księdze wydarzenia – od początków królestwa, aż do końca panowania króla Dawida – wykraczają z pewnością poza okres życia Samuela. Stąd też autorstwo księgi przypisuje się zwykle historykowi określanemu mianem Deuteronomisty • W centrum Jego rozważań stoi podyktowany Bożą miłością wybór Dawida i jego potomków na królów. •  Druga Księga Samuela opisuje wydarzenia, które można byłoby podzielić na trzy części: • walka o królestwo po śmierci Saula (rozdz. 1-8) • panowanie Dawida (rozdz. 9-20) •  informacje, na temat końcowych lat panowania Dawida (rozdz. 21-24).

GRZECH DAWIDA • Jedenasty rozdział Drugiej Księgi Samuela opisuje spiralę grzechu, w jaką uwikłał się Dawid. Wszystko zaczęło się od małych niewierności: zamiast być z żołnierzami na wojnie, król pozostał w swej rezydencji. Wstawszy późno, zobaczył z tarasu Batszebę, którą uwiódł – mimo że ta była zamężna. Wkrótce okazało się, że Batszeba jest w ciąży. Dawid postanowił pozbawić życia męża Batszeby, swego żołnierza, Uriasza Chetyty, wystawiając go w najbardziej niebezpiecznym miejscu walki • Dwunasty rozdział to dramatyczny epilog grzechu Dawida. Bóg przez proroka Natana poinformował króla, że jego grzech nie pozostanie bez kary. Dawid korzy się przed Bogiem, pokutuje, doświadcza przebaczenia, aczkolwiek umiera jego syn poczęty w wyniku grzechu z Batszebą. Następny syn, którego Batszeba urodzi monarsze to Salomon.

SKRUCHA I PRZEBACZENIE • Usłyszymy fragment tej historii, kiedy Bóg posłał proroka Natana (>>2Sm 1-14). Pominięta zostanie przypowieść Natana, poprzez którą prorok uświadomił Dawidowi jego grzech (>>2Sm 1-4) • W dramatycznym dialogu proroka z królem usłyszymy • zarzut Boga wobec Dawida (Mnie zlekceważyłeś), • wyznanie grzechu Dawida oraz • słowo przebaczenia • Zwróćmy uwagę: że grzech, który Natan wypomina Dawidowi, to nie same konkretne winy. Prorok najpierw mówi, jaka jest praprzyczyna, korzeń grzechu: niewierność i niewdzięczność króla, mimo miłości i opieki, jakiej doświadczył on od Boga.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Wielkie grzechy Dawida: “Zabiłeś mieczem Chittytę Uriasza, a jego żonę wziąłeś sobie za małżonkę”
Praprzyczyna grzechu – brak odpowiedzi na miłość Boga: Ja namaściłem cię na króla nad Izraelem. Ja uwolniłem cię z rąk Saula… gdyby i tego było za mało, dodałbym ci jeszcze więcej. Czemu zlekceważyłeś słowo Pana…?
Dawid wyznaje winę: “Zgrzeszyłem wobec Pana”
Miłosierdzie Boga: ”Pan odpuszcza ci też twój grzech – nie umrzesz”

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

---

Trzy rzeczy uderzają w spotkaniu Natana z Dawidem:

• ODWAGA PROROKA • Stanął wobec potężnego monarchy otoczonego swoim dworem. Natan nie może szeptać Dawidowi na ucho słów obnażających jego grzech. Czyni to głośno wobec zgromadzonych tam doradców i wojowników. Król traci twarz, a prorok ryzykuje życie.

• REAKCJA BOGA NA GRZECH • Pan nie wypomina mu rozwiązłości, arogancji, okrucieństwa, dwulicowości i arogancji w historii, w której najpierw uwiódł Batszebę, a potem zabił jej męża. Przypomina łaski, którymi obsypał króla i pyta czego mu brakowało. Bóg nie może zrozumieć niewdzięczności Dawida.

• SKRUCHA MONARCHY i natychmiastowe Boże przebaczenie. Skrucha Dawida nie jest na pokaz, nie czyni jej jak Saul, przed ludźmi. Wie, że zranił Pana i swoich bliskich. Na takie wyznanie Bóg jakby czekał, odpowiadając natychmiastowym przebaczeniem.

Pierwsza zwrotka popularnej pieśni Leonarda Kohena to opis doświadczenia grzechu i zwycięstwa króla Dawida

•

PSALM

Wyznany grzech • Ps 32,1-2.5.11

“Wyznaję mą nieprawość Panu”. Tę pieśń Dawid mógł wyśpiewać po doświadczeniu grzechu i jego przebaczenia

PSALM 32 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: epoka perska, po 538 r. przed Chr.

---

DZIĘKCZYNIENIE • Psalm 32 należy do gatunku indywidualnej modlitwy dziękczynienia (hebr. todah). Są to modlitwy, które wyrażają radosną wdzięczność człowieka, który został wysłuchany. Wykonywane były podczas świątynnej ceremonii wypełnienia złożonego ślubu i składania ofiary dziękczynnej, czemu towarzyszyło śpiewanie pieśni • Odnajdziemy tu motyw odpuszczenia grzechów, bardzo ważny dla wspólnoty powygnaniowej okresu perskiego (zob. rytuał Jom Kippur). Pan gładzi grzechy wierzącego, kiedy ten je wyznaje, i przychodzi mu z pomocą. Jego łaskawe przebaczenie jest gwarancją trwałości Przymierza dla wszystkich, którzy wrócili z Babilonii.

MODLITWA DAWIDA • Usłyszymy wersety pochodzące z pierwszej części psalmu oraz jeden, ostatni werset z drugiej, kończący cały psalm. Zwróćmy uwagę na fakt, że Dawid mógł wyśpiewać ten psalm po spotkaniu z Natanem. Autor utożsamia się z doświadczeniami wielkiego grzesznika i człowieka wiary, Dawida.  Dawid a wraz z nim psalmista sławi Boga, który odpuścił jego nieprawości, zapomniał grzechy i nie poczytuje mu win. Ich szczere wyznanie zapewniło mu Boże przebaczenie. Bóg jest ostatecznie tym, który wyrywa z ucisku i ocala.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Psalmista o szczęściu miłosierdzia: Szczęśliwy człowiek, któremu nieprawość została odpuszczona, a jego grzech zapomniany

Wyznanie grzechu: Grzech wyznałem Tobie i nie skryłem mej winy…

Psalmista o doświadczenie ulgi: a Ty darowałeś niegodziwość mego grzechu

•

DRUGIE CZYTANIE

Łaska daje życie • Ga 2, 16. 19-21

Święty Paweł posprzeczał się z św. Piotrem. Poszło o to, co daje zbawienie: łaska czy uczynki. W liście do Galatów wykłada swoją naukę

LIST DO GALATÓW • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: chrześcijanie rejonu Galacji • DATA: 52/53 AD • SKĄD: Efez

---

PAWEŁ OBROŃCA • Kontunuujemy lekturę Listu do Galatów. Przypomnijmy: list powstał z konieczności obrony założonych przez Pawła w Galacji wspólnot chrześcijańskich przed napływem i misją judeo-chrześcijan. Co było tego powodem?  • Galaci to prawdopodobnie potomkowie Celtów, którzy osiedlili się w Azji Mniejszej w III wieku przed Chrystusem. Paweł głosił wśród niech Ewangelię usprawiedliwienia przez wiarę w Chrystusa, bez uczynków Prawa. Po jego odejściu pojawili się jednak wśród nich misjonarze głoszący konieczność przyjęcia obrzezania i zachowywania Tory. • W niezwykle emocjonalnym liście Paweł wskazuje na Boże pochodzenie swojej Ewangelii (>>Ga 1), przypomina, jak bronił jej w Antiochii (>>Ga 2) oraz dowodzi, że Prawo utraciło swą moc wobec łaski przychodzącej w Chrystusie (>>Ga 3-4).

PIOTR A PAWEŁ • Rozdział drugi Listu do Galatów, opisuje starcie, do jakiego doszło między Piotrem i Pawłem w Antiochii. Piotr przebywał tam razem z chrześcijanami pochodzenia pogańskiego, zasiadając z nimi wspólnie do stołu. Kiedy jednak przybyli wysłannicy Jakuba, odsunął się od pogan, jak nakazywało to Prawo żydowskie. Paweł widząc, że w ten sposób rozbija się jedność Kościoła, publicznie skrytykował Piotra. Wygłosił mowę na temat Prawa żydowskiego, które utraciło swoją moc w Chrystusie (>>CZY WIESZ, ŻE…)

CO DAJE ŻYCIE? • We fragmencie, który usłyszymy w ramach drugiego czytania, dostrzeżemy trzy podstawowe tezy pawłowej Ewangelii łaski. • Prawo nie prowadzi do zbawienia, gdyż jest martwe. • To, co ożywia, to łaska wiary w Chrystusa. I to właśnie • wiara prowadzi do zbawienia, nie uczynki (>>JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU)

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

---

Paweł w sporze z Piotrem wygłasza podstawowe tezy swojej Ewangelii łaski:

• WIARA, NIE UCZYNKI • Pierwsza prawda brzmi: Człowiek osiąga usprawiedliwienie przez Bogiem nie przez uczynki, ale tylko przez wiarę w Chrystusa, przez przyjęcie jego Krzyża i Zmartwychwstania, które gładzą ludzki grzech i otwierają nam drogę do życia.

• MARTWE PRAWO • Druga prawda, mówi, że Prawo nie prowadzi do zbawienia • Paweł rozwinie tę myśl w Liście do Rzymian (>>Rz 1-4 i 7) • Prawo daje tylko znajomość grzechu i potępia człowieka stwierdzając, że jest on grzesznikiem. Prawa nie da się wypełnić o ludzkich siłach, stad na każdym ciąży wyrok potępienia

• NOWE ŻYCIE • Trzecia prawda, kto przyjmuje Krzyż Chrystusa umiera dla Prawa, a zaczyna żyć nowym życiem w Chrystusie • Prawo samo prowadzi do śmierci człowieka potępiając go. Lekarstwem na potępiający wyrok jest Krzyż Pana. Dzięki niemu człowiek przestaje zbawiać się sam, poprzez pełnione uczynki, a zaczyna żyć i czynić dobro dzięki Bożej mocy i łasce.

CZY WIESZ ŻE…

---

Co wydarzyło się w Antiochii?

Piotr przebywał w drugim po Jerozolimie kościele chrześcijańskim, w mieście, które było główną bazą misyjną Pawła i Barnaby. Młody Kościół, który tam istniał, w większości składał się z nawróconych pogan. Piotr, zasiadając wspólnie z nimi przy stole dostosował się do reguł Pawłowej Ewangelii: nie ma różnicy między poganami i Żydami, wszyscy są równi dzięki łasce Pana.

Sytuację zmieniło przybycie ludzi Jakuba, którzy reprezentowali judeo-chrześcijan z Jerozolimy. Dla nich zasiadanie do jednego stołu z poganami było złamaniem Prawa. W dodatku dopuścił się tego najważniejszy apostoł, autorytet dla Kościoła jerozolimskiego, Piotr. Czy także on chciał przejść na stronę pogan?

Piotr ugiął się pod presją delegacji jerozolimskiej i odseparował się od pogan. Mógł uczynić to, kierując się dobrymi intencjami. Zmagający się z atakami i topniejący Kościół jerozolimski potrzebował go bardziej niż chrześcijanie w Antiochii. Judeo-chrześcijanie bez Piotra mogliby się poczuć samotni i zdradzeni. Poza tym, wieści i poczynaniach Piotra mogły sprowadzić na nich prześladowania i gniew Żydów w Jerozolimie. Piotr wrócił na swoje miejsce. Na szczęście w Antiochii pozostał czujny Paweł.

•

EWANGELIA

Namaszczona miłość • Łk 7, 36 – 8, 3

Skąd się bierze miłość? Z doświadczenia przebaczenia. “Ten, komu się mało odpuszcza, mało miłuje”

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Galilea • CZAS: rok 30-33 • BOHATEROWIE: Jezus, kobieta, faryzeusz Szymon • WERSJE: Mt 26,6-13, Mk 14,3-9, J 12,1-8

---

EWANGELIA MIŁOSIERDZIA • O Łukaszu mówi się, że jest ewangelistą Bożego miłosierdzia, ponieważ ze szczególną uwagą opisuje Jezusa pochylającego się nad grzesznikami i chorymi. Przypomnijmy, Łukasz – lekarz z Antiochii Syryjskiej –  był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: Ewangelię i jej kontynuację − Dzieje Apostolskie. Swoją Ewangelię adresuje do chrześcijan pochodzenia pogańskiego.

CUDA I PRZYPOWIEŚCI • W części Ewangelii zwanej “ewangelią cudów i przypowieści” w Galilei (>>4,14-9,50) Łukasz odnotowuje powołanie uczniów przez Jezusa, uzdrowienia i wskrzeszenia przez Niego dokonane, a także mowy i przypowieści. Istotne, że w tej części przeważają epizody i mowy, o których piszą również Mateusz i Marek, a jednak ciekawi oryginalny styl Łukasza • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o wskrzeszeniu młodego człowieka w Nain. Pomijamy epizod opisujący Jana Chrzciciela, który posyła do Jezusa wysłanników z prośbą o potwierdzenie, czy jest Mesjaszem (>>Łk 7,18-35), czas na kolejny gest miłosierdzia Jezusa.

SKANDAL PRZEBACZENIA • Usłyszymy o wydarzeniu w domu faryzeusza Szymona. Zwróćmy uwagę na trzy epizody tego wydarzenia: pierwszy to sam • gest kobiety, która olejkiem namaszcza stopy Jezusa i własnymi włosami ociera je, drugi to • dialog Jezusa z faryzeuszem, trzeci to krótka • przypowieść Jezusa o dłużnikach • Wszystkie trzy odsłony wydarzenia objawiają prawdę o miłosierdziu i przebaczeniu Boga – trudną do zrozumienia przez ludzi. Zauważmy, że Jezus wskazuje, jak się rodzi prawdziwa miłość – z doświadczenia odpuszczenia grzechu (>>TRANSLATOR)

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Miłosierdzie rodzi miłość: Ten, komu mało się odpuszcza, mało miłuje.

TRANSLATOR

---

• Dlatego powiadam ci: Odpuszczone są jej liczne grzechy, ponieważ bardzo umiłowała (Łk 7,47) • Sam kontekst oraz grecka partykuła hoti, która może mieć znaczenie konsekutywne, domaga się innego tłumaczenia: Odpuszczone są jej liczne grzechy, i dlatego bardzo umiłowała • Zgadza się to następującą potem frazą: Ten komu mało się odpuszcza, mało miłuje. Miłość kobiety to odpowiedź na przebaczenie, którego doświadczyła od Jezusa, nie odwrotnie

JESZCZE O EWANGELII

---

W dzisiejszej Ewangelii Łukasz opisuje miłosierdzie Boże, które w Chrystusie przychodzi do grzeszników. Od uznania siebie za grzesznika zależy zależy nie tylko Boże przebaczenie ale także nasza miłość do Niego:

Kobieta, która prowadziła w mieście grzeszne życie przybywa do domu faryzeusza, ponieważ wie, że przebywa tam Jezus. W jej postaci ukrywa się obraz wszystkich grzeszników i celników, którzy podążają za Jezusem. Być może miał męża poganina lub parała się nieczystym zawodem, przez co zyskała miano grzesznicy. Tradycyjna i rozpowszechniona interpretacja mówi, ze była prostytutką.

Kobieta zakłóca porządek uczty, na której jest Jezus. Dokonuje skandalicznych gestów. Całuje i namaszcza Jego stopy olejkiem, obmywa je łzami i wyciera swoimi włosami. Prawo do okazywania takiej czułości i do wykonywania takich gestów miały tylko małżonki wobec mężów lub niewolnice. Rozpuszczone włosy i łzy towarzyszyły także modlitwie w świątyni. Kobieta okazuje Jezusowi miłość i wdzięczność, którą okazuje się ukochanemu mężowi lub Bogu.

Faryzeusz Szymon, w domu którego odbywa się uczta, to dobry człowiek jednak przy grzesznej kobiecie wypada fatalnie. Zaprosił do siebie Mistrza, a teraz osądza Go w swoim sercu, uważa że nie jest prorokiem, bo nie rozpoznał w kobiecie grzesznicy. Równocześnie nie ucałował Mistrza na powitanie, nie obmył mu stóp i nie namaścił głowy olejkiem. Tych rzeczy nie wymagało prawo gościnności, lecz wymaga ich Jezus. Szymon nie zrozumiał kogo gości.

Jezus w przypowieści ukazuje Szymonowi jego największą słabość. Nie uznaje się za grzesznika i nie potrzebuje Bożego przebaczenia. Co za tym idzie, nie okaże Jezusowi miłości. Pana prawdziwie kochają ci, którym wiele przebaczono.

ZWRÓĆ UWAGĘ

---

• Kobieta swoim gestem wskazuje, kim jest Jezus. Jest Bogiem. Tylko Bóg odpuszcza grzechy

• Faryzeusz Szymon nie wypowiedział głośno swojego zarzutu wobec Jezusa, iż pozwala się dotknąć kobiecie grzesznej – który to zarzut jest jednocześnie wątpliwością co do tego, że Jezus jest prorokiem. A jednak niewypowiedzianą myśl Jezus zna. Przez to daje Szymonowi potwierdzenie, iż jednak jest prorokiem

WERSJE

---

Namaszczenie opisali wszyscy Ewangeliści. A jednak jest wiele szczegółów odróżniających opowieść Łukasza

• Namaszczenie opisane przez Łukasza następuje dość wcześnie w porównaniu z pozostałymi Ewangeliami. Jezus przebywa wtedy w Galilei. Mateusz, Marek i Jan sytuują wydarzenie w Betanii (Judea, niedaleko Jerozolimy), na krótko przed męką i śmiercią Jezusa

• Mimo tej różnicy, Marek i Mateusz podają takie samo imię gospodarza domu: to Szymon. Jednak w relacji Mateusza i Marka Szymon jest trędowaty. Jan natomiast umiejscawia to wydarzenie w domu Marii, Marty i Łazarza w Betanii

• Kobietą, która namaszczała stopy Jezusa, jest wg św. Jana Maria, siostra Marty i Łazarza. Pozostali ewangeliści nie wspominają jej imienia. Tylko Łukasz dodaje, że to kobieta “grzeszna”

• Jak wyglądało namaszczenie? Namaszczenie stóp i otarcie ich włosami opisują Łukasz i Jan. Według Mateusza i Marka, kobieta namaściła głowę Jezusa

• To, co łączy wszystkie opisy, to alabastrowy flakonik pachnidła, prawdziwego nardu, jak podkreślają niektórzy, bardzo cennego

• Inna jest także przyczyna protestu faryzeuszów. U Łukasza – przypomnijmy – Szymon rzekł do siebie, iż to grzesznica dotyka Jezusa i On – prorok – tego nie rozpoznał. U pozostałych oburzyli się uczniowie (u św. Jana – Judasz Iskariota), z tego powodu, że tak cenne pachnidło nie zostało przeznaczone na sprzedaż i pomoc biednym.

• Tylko Łukasz gest kobiety umieszcza w kontekście miłosierdzia i przebaczenia. U Mateusza i Marka gest namaszczenia głowy Jezusa to “dobry czyn” i namaszczenie ciała na pogrzeb

CZY WIESZ, ŻE…

---

Bezkrytyczne utożsamienie relacji Ewangelistów i zatarcie różnic istniejących między nimi spowodowało, że kobietę, która namaściła stopy Jezusa, mylnie utożsamiamy z Marią Magdaleną, kobietą grzeszną, cudzołożnicą • W rzeczywistości, tylko Jan wspomina imię Maria, ale chodzi o zupełnie inną Marię, siostrę Marty i Łazarza • Co więcej, nawet o Marii Magdalenie nie ma informacji, że prowadziła życie grzeszne (to z kolei wynik utożsamienia jej z kobietą cudzołożną, uratowaną przed ukamienowaniem). Pewne jest to, że Jezus wygnał z niej siedem duchów nieczystych

TWEETY

---

tweety o #jutroniedziela

tweety o #kazanie

STO SŁÓW

---

Kiedy Bóg poprzez Natana wskazuje Dawidowi grzech (PIERWSZE CZYTANIE), zaskakuje jeden szczegół: dopiero w drugiej kolejności Natan wypomina Dawidowi cudzołóstwo i morderstwo. Najpierw przypomina miłość i opiekę, którą Bóg go obdarzył, i wypomina jego niewdzięczność: Zlekceważyłeś Mnie…

Dzisiejsza Liturgia Słowa objawia, czym jest grzech. To brak wdzięczności Bogu za miłość. Ten korzeń grzechu konkretyzuje się w różnych czynach, wyborach, błędnych decyzjach.

Ale Liturgia objawia także, czym jest przebaczenie. To nie zwykła amnestia, poprzez którą Bóg “odpuszcza” karę (“bo jak to, przecież jest miłosierny”). Przebaczenie to proces miłosierdzia. Widzimy to w geście kobiety. Poprzez ten proces Bóg przypomina o swej pierwotnej miłości. (EWANGELIA). I to wtedy, w doświadczeniu wybaczenia grzechu, w człowieku rodzi się miłość: Komu mało się odpuszcza, mało miłuje.

Uczniowie, faryzeusze, świat kompletnie tego nie rozumie. W ich oczach przebaczenie to skandal.