Ofiarami wojny, toczącej się obecnie w północnoetiopskiej prowincji Tigraj, mającej cechy czystki etnicznej, padają nie tylko ponad 10 mln mieszkających tam ludzi, ale także ich starożytna kultura religijna. Niszczone i rozkradane są kościoły i klasztory oraz znajdujące się w nich starożytne rękopisy i inne dzieła sztuki. Dotyczy to również miejsc świętych dla islamu, jak „Grób 12 towarzyszy proroka Mahometa", mieszczący się obok meczetu Al-Nedżaszi w Negeszu i będący najważniejszym miejscem pielgrzymkowym dla muzułmanów w Afryce Wschodniej.
Prof. Michael Gervers z uniwersytetu w Toronto, który okazjonalnie w latach 1982-93 i co roku od 2000 badał tamtejsze wykopaliska i sztukę starochrześcijańską, określił obecną sytuację jako „czystkę kulturową” (cultural cleansing) i „wandalizm historyczny”. Rząd (etiopski) a także Erytrejczycy chcą całkowicie unicestwić kulturę tigrajską, uważając ją za «niższą». Oznacza to jej niszczenie i usuwanie – stwierdził naukowiec. Powołał się przy tym na jeden z raportów, mówiący o wywożeniu manuskryptów na południe kraju. Dodał, że dowiedział się „o poważnych zniszczeniach grobu w Negeszu i najważniejszego na tym obszarze przez całe stulecia kościoła Amanuel”.
W regionie Szire zrabowano ok. 800 rękopisów (najstarsze pochodziły z XIII w.), zapisanych w klasycznym świętym języku gy’yz. Grupa Belgów nakręciła tam film, na którym widać skrzynię z zagrabionymi dziełami sztuki. Ponieważ znajdują się one również na liście światowego dziedzictwa kulturalnego, potrzebny jest nacisk dużych krajów na rząd Etiopii, aby zaprzestał tych barbarzyńskich działań – uważa kanadyjski uczony.
O ratowanie dzieł sztuki w tej prowincji zaapelowało też w liście otwartym z 13 stycznia środowisko naukowe z Uniwersytetu w Hamburgu. Wezwali oni „walczące strony do powstrzymania się od atakowania dziedzictwa kulturalnego oraz do poszanowania integralności miejsc zarówno religijnych, jak i świeckich”.
Niemiecki naukowiec prof. Wolbert Schmidt, który także przez wiele lat pracował na tych terenach, powiedział, że „toczące się wokoło ataki i bitwy stanowią wielkie zagrożenie dla zabytków”. Komentując niepotwierdzone doniesienia o strzelaninie w pobliżu najstarszego i najbardziej czczonego kościoła w Etiopii – Maryam Tsion w Tigraju, w którym, jak głosi legenda, była przechowywana Arka Przymierza, oraz o atakach na grób w Negeszu, uczony przyznał, że był wstrząśnięty tymi zamachami na najświętsze miejsca dla chrześcijan i muzułmanów. Być może chciano w ten sposób zaatakować miejsca ważne dla miejscowej tożsamości – stwierdził. Dodał, że jest to tragedią zarówno dla miejscowej ludności, jak i dla światowego dziedzictwa kulturalnego.
Z Tigraju uciekają tysiące ludzi, szukając schronienia przed wojną w sąsiednim Sudanie Południowym. W ich sprawie wypowiedziała się już Michelle Bachelet – wysoki komisarz ONZ ds. Praw Człowieka. Potępiła m.in. „łamanie tam praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego: celowe ostrzeliwanie obszarów zamieszkanych przez ludność cywilną, mordowanie ludzi bez sądu i powszechny rabunek”.
Przeczytaj również
-
Kościół na terenie getta. Niezwykła historia kościoła Wszystkich Świętych w Warszawie
-
Bp Kawa: w Rosji zapanowała jakaś zbiorowa katastrofa moralna
-
Damian zginął, niosąc pomoc w Strefie Gazy. „Dawał światu to, co najlepsze”
-
Już ponad 200 pracowników humanitarnych zginęło w Strefie Gazy. „Pomagają i niemal każdego dnia giną”
-
Franciszek apeluje o natychmiastowe zawieszenie broni w Strefie Gazy. „Wojna zawsze niszczy”
-
Grozi nam wojna. Czy polscy politycy to rozumieją?
-
Przez wojnę nie mogą uczestniczyć w najważniejszych liturgiach
-
Na „odwadze białej flagi“ wygrywa tylko Rosja
-
Polski rolnik wzywa Putina na pomoc? Tak wygląda wojna informacyjna Kremla
-
„Nienawiścią nie obronimy naszej Ojczyzny”. Rocznica odprawienia przez ks. Popiełuszkę pierwszej Mszy św. za Ojczyznę
-
Papież o deklaracji ws. błogosławieństw: ma włączać, a nie dzielić
-
Franciszek apeluje o pokój. „Wojna sama w sobie jest zbrodnią przeciwko ludzkości!”
-
Siostra zakonna w strefie Gazy: „Doświadczyliśmy wigilijnego cudu”
-
Wzruszające życzenia dzieci z Betlejem dla papieża. „Wielki buziak dla ciebie!”
-
Kard. Krajewski spędził Boże Narodzenie w Betlejem. „Pęka serce”
4 listopada ub.r. premier Etiopii Abij Ahmed, który rok wcześniej otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla m.in. za zakończenie wojny swego kraju z Erytreą, nakazał wojsku odpowiedzieć zbrojnie na wcześniejszy zamach na koszary wojskowe w tym regionie. Dokonał tego Tigrajski Ludowy Front Wyzwolenia. Zarówno władze w Addis Abebie, jak i rząd Erytrei zaprzeczyły, jakoby w tych działaniach brały udział siły erytrejskie.
Chrześcijaństwo dotarło do dzisiejszej prowincji Tigraj już w IV w. Miasto Tigraj było wówczas głównym ośrodkiem królestwa Aksum (istniało od 80 r przed Chr. do 825 r.), którego władca Ezuna przyjął nową religię za pośrednictwem kupców syryjskich. Wzniesiono tam tysiące kościołów i meczetów, przy czym najstarsze z nich wykuwano w skałach a w nich znajdują się m.in. setki tysięcy świętych tekstów chrześcijańskich, spisanych w języku gy’yz. Część z nich trafiła także do Europy i USA: do bibliotek uniwersyteckich i muzeów, znajdują się m.in. w Bibliotece Watykanskiej.
SPRAWDŹ: Etiopia: Coraz gorsza sytuacja humanitarna w Tigraj
ag/KAI/Stacja7
