„Przepraszamy i prosimy o przebaczenie”. 55. rocznica listów biskupów polskich i niemieckich

Z okazji przypadającej jutro 55. rocznicy wymiany listów biskupów polskich i niemieckich współprzewodniczący Rady Fundacji Maksymiliana Kolbego, arcybiskup Bamberga, Ludwig Schick i metropolita katowicki abp Wiktor Skworc opublikowali specjalne oświadczenie.

„Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”

18 listopada 1965 r., biskupi polscy obecni na II Soborze Watykańskim wystosowali listy do episkopatów 56 krajów z zaproszeniem do udziału w obchodach 1000-lecia Chrztu Polski. W liście podpisanym przez 36 biskupów polskich znajdują się znamienne słowa przebaczenia Niemcom i prośba o podobny gest wobec Polaków. Słynny fragment listu polskich biskupów brzmi: “W tym jak najbardziej chrześcijańskim ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu na ławach kończącego się soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie. A jeśli Wy – biskupi niemieccy i Ojcowie Soboru po bratersku wyciągnięte ręce ujmiecie, to wtedy dopiero będziemy mogli ze spokojnym sumieniem obchodzić nasze Millennium w sposób całkowicie chrześcijański”.

Kilkanaście dni później treść listu ujawniła w Niemczech katolicka agencja informacyjna KNA. Do dziś nie wiadomo, czy stało się to na polecenie episkopatu, czy też przez niedyskrecję. Biskupi niemieccy odpowiedzieli 5 grudnia 1965 r. “Wiele okropności doznał polski naród od Niemców i w imieniu niemieckiego narodu. Wiemy, że dźwigać musimy skutki wojny, ciężkie również dla naszego kraju (…) Jesteśmy wdzięczni za to, że w obliczu milionowych ofiar polskich owych czasów pamięta się o tych Niemcach, którzy opierali się demonowi i w wielu wypadkach oddawali za to swoje życie (…) Tak więc i my prosimy o zapomnienie, więcej, prosimy o przebaczenie. Zapomnienie jest sprawą ludzką, natomiast prośba o przebaczenie jest apelem skierowanym do tego, który doznał krzywdy, by spojrzał na tę krzywdę miłosiernym okiem Boga i wyraził zgodę na nowy początek. (…) Z braterskim szacunkiem przyjmujemy wyciągnięte dłonie” – pisali biskupi niemieccy.

CZYTAJ WIĘCEJ: Rocznica słynnego listu biskupów polskich do niemieckich

„Pojednanie może stać się faktem”

Z racji zbliżającej się 55. rocznicy wysłania listu, wspólne oświadczenie wydali arcybiskup Bamberg Ludwig Schick i metropolita katowicki abp Wiktor Skworc – współprzewodniczący Rady Fundacji Maksymiliana Kolbego, powołanej przez episkopaty Niemiec i Polski w 2007 r. Fundacja kontynuuje istniejące od 1973 r. Dzieło Maksymiliana Kolbego i pomaga przede wszystkim byłym więźniom obozów koncentracyjnych i gett.

We wspólnym oświadczeniu abp Schick i abp Skworc wskazują, że „w aktualnej kondycji Europy i świata nadal potrzeba świadectwa chrześcijańskiego pojednania, świadectwa Kościoła, potwierdzającego, że przeproszenie może być przyjęte, przebaczenie udzielone, a pojednanie stać się faktem„.

Biskupi przyjęli również z zadowoleniem decyzję Bundestagu, aby w Berlinie stanął pomnik upamiętniający „polskie ofiary z okresu niemieckiej okupacji Polski” i wyrazili nadzieję, że „władze samorządowe Berlina również opowiedzą się za tą inicjatywą, co będzie wyrazem uznania dla dorobku niemiecko-polskiego pojednania”.

Pełny tekst dokumentu

Oświadczenie współprzewodniczących Rady Fundacji Maksymiliana Kolbego
z okazji 55. rocznicy wymiany listów biskupów polskich i niemieckich

Wezwani przez Papieża Franciszka w encyklice „Fratelli tutti” do budowania powszechnego braterstwa i przyjaźni społecznej, przypominamy, że dnia 18 listopada 2020 roku przypada 55-ta rocznica wymiany listów między biskupami polskimi i niemieckimi, co stało się możliwe w klimacie kończącego się Soboru Watykańskiego II. Treść listów zapoczątkowała dialog polsko-niemiecki i proces pojednania społeczeństw Polski i Niemiec.

W aktualnej kondycji Europy i świata nadal potrzeba świadectwa chrześcijańskiego pojednania, świadectwa Kościoła, potwierdzającego, że przeproszenie może być przyjęte, przebaczenie udzielone, a pojednanie stać się faktem. To świadectwo nie powinno funkcjonować jedynie w przestrzeni pamięci historycznej, dlatego Episkopaty Niemiec i Polski utworzyły w 2007 roku narzędzie wspólnego i stałego oddziaływania w duchu pojednania, jakim jest Fundacja Maksymiliana Kolbego (Maximilian-Kolbe-Stiftung).

Fundacja działa na zasadzie ewangelicznego ziarna i zaczynu. Działając w wielu krajach, ukazuje szczególnie młodemu pokoleniu, że pojednanie jest możliwe, a wspólne budowanie przyszłości w pokoju jest ważniejsze niż pielęgnowanie konfliktów i uparte dochodzenie do wątpliwych nieraz racji.

Ze swoim przesłaniem Fundacja jest obecna w szczególnym miejscu, jakim jest Auschwitz, gdzie gromadzi osoby z różnych narodów w celu wzajemnego poznania, rozmowy i dialogu, w celu spotkania z patronem pojednania, jakim jest św. Maksymilian Kolbe, a także w celu poznania mocy słów: „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”.

W duchu tej tradycji Fundacja razem z Dziełem Maksymiliana Kolbego przyjmują z zadowoleniem postanowienie Niemieckiego Bundestagu, by w Berlinie, w odpowiedniej lokalizacji stworzyć pomnik, w którym będą upamiętnione polskie ofiary z okresu niemieckiej okupacji Polski. Jak powiedział Peter Weiß – poseł do Bundestagu, reprezentujący zarządy obu tych instytucji – w ten sposób zostanie zasypana ważna luka w stosunkach niemiecko-polskich.

Godny podkreślenia jest fakt, że projektowany pomnik ma służyć zarówno pamięci, jak i spotkaniu, do czego prowadzi codzienna działalność Fundacji Maksymiliana Kolbego.

Wyrażamy nadzieję, że władze samorządowe Berlina również opowiedzą się za tą inicjatywą, co będzie wyrazem uznania dla dorobku niemiecko-polskiego pojednania, budowanego na fundamencie słów: „udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie”, prowadzących do „braterstwa i przyjaźni społecznej”.

Arcybiskup Dr. Ludwig Schick
Arcybiskup Dr. Wiktor Skworc
Bamberg-Katowice, 18 listopada 2020 r.

os, KAI/Stacja7