Papież reformuje szkolenie księży-dyplomatów. Tak, by było „adekwatne do potrzeb czasów współczesnych”

"Aby odpowiednio wykonywać swoje obowiązki, dyplomata musi być stale zaangażowany w solidne i ustawiczne szkolenie" - podkreśla papież Franciszek w dokumencie, którym reformuje Papieską Akademię Kościelną.

Wraz z nowym papieskim chirografem (odręcznym dokumentem), papież Franciszek gruntownie zreformował szkolenie w Papieskiej Akademii Kościelnej. Celem jest zapewnienie bardziej wszechstronnego, praktycznego i jednocześnie duchowego szkolenia dla młodych kapłanów w służbie Kościoła powszechnego.

Wraz z chirografem „Il Ministero petrino”, który został podpisany 25 marca i opublikowany 15 kwietnia, papież Franciszek zreformował szkolenie w Papieskiej Akademii Kościelnej. Ta renomowana instytucja, często nazywana „szkołą nuncjuszy”, od ponad 300 lat kształci księży w służbie dyplomatycznej Stolicy Apostolskiej – czy to w misjach papieskich na całym świecie, czy w watykańskim Sekretariacie Stanu.

ZOBACZ>>> Co się dzieje, gdy papież nie może rządzić? Serialowa fabuła w zderzeniu z książką „Konklawe”

Czym jest chirograf?

Chirograf to odręczny dokument papieża w ważnych sprawach kościelnych lub administracyjnych. Chociaż nie ma on mocy prawnej ustawy, jest wyrazem osobistej decyzji papieża i jest de facto wysoce wiążący.

W tym przypadku chirograf służy dostosowaniu wymagań dotyczących szkolenia kapłanów w służbie dyplomatycznej do potrzeb szybko zmieniającego się świata.

Czym jest Papieska Akademia Kościelna?

Papieska Akademia Kościelna (Pontificia Accademia Ecclesiastica), jest instytucją o statusie uniwersyteckim, zajmującą się kształceniem duchownych na potrzeby misji dyplomatycznych.

Dzięki reformie zostanie ona teraz przekształcona w ośrodek akademicki nauk dyplomatycznych jako Institut ad instar Facultatis (Instytut na podobieństwo Wydziału). W przyszłości akademia będzie mogła przyznawać stopnie drugiego i trzeciego stopnia (odpowiadające stopniom magistra i doktora) w tej specjalistycznej dziedzinie.

Cel reformy

Reforma ma jasny cel: młodzi księża, którzy są wysyłani do Rzymu z diecezji na całym świecie, powinni otrzymać integralne i zorientowane na praktykę wykształcenie. Powinno to umożliwić im nie tylko intelektualne, ale także duchowe i ludzkie działanie jako przedstawiciele papieża w sposób wiarygodny, empatyczny i gotowy do dialogu. Szkolenie ściśle łączy dyscypliny kościelne z kompetencjami prawnymi, historycznymi, politologicznymi, ekonomicznymi i językowymi – osadzonymi na solidnych podstawach naukowych.

Jednym z nich jest ścisłe powiązanie z metodami pracy Kurii Rzymskiej, potrzebami lokalnych Kościołów i globalną pracą ewangelizacyjną. Dla papieża Franciszka elementy te mają kluczowe znaczenie dla zdolności Stolicy Apostolskiej do budowania mostów, pokonywania barier i wytyczania konkretnych ścieżek dialogu i pojednania – czy to w celu promowania pokoju, wolności religijnej czy wymiany międzykulturowej.

Kroki podjęte do tej pory

W 2020 r. Franciszek zrobił pierwszy krok w kierunku reformy, wprowadzając obowiązkową roczną służbę misyjną dla wszystkich absolwentów Papieskiej Akademii Kościelnej. Przyszli dyplomaci spędzają ten czas w kościołach w Azji, Afryce lub Ameryce Łacińskiej, aby zapoznać się z rzeczywistością Kościoła na miejscu, a jednocześnie przeciwdziałać wszelkiemu myśleniu o karierze.

Nowa struktura szkolenia idzie jeszcze dalej: liczy się nie tylko wiedza akademicka, ale także styl życia i podejście do pracy, które przenika złożoność stosunków międzynarodowych. Dziś przedstawiciele Stolicy Apostolskiej działają już nie tylko w tradycyjnych państwach katolickich, ale także w młodych Kościołach i organizacjach międzynarodowych. Tam mają nie tylko reprezentować stanowisko Watykanu, ale także pomagać w kształtowaniu „wielkich kwestii ludzkości”.

Franciszek przypomina, że posługa dyplomatyczna zawsze pozostaje posługą duszpasterską: posługą, która wymaga kapłańskiej bliskości, słuchania, dawania świadectwa i duchowej głębi. Chodzi o to, by być „okiem i sercem” papieża – nawet w mrocznych czasach, gdy zło sprawia wrażenie, że wszystko pokrywa niepewność i nieufność. Nawet wtedy watykański dyplomata musi pozostać wiarygodny.

ZOBACZ>>> Episkopat spotkał się z korpusem dyplomatycznym. W centrum uwagi Fundusz Kościelny i lekcje religii

Publikujemy pełny tekst:

CHIROGRAF
Ojca Świętego Franciszka
reformujący

PAPIESKĄ AKADEMIĘ KOŚCIELNĄ

Posługa Piotrowa, podejmowana dla dobra całego Kościoła, zawsze okazywała swoją braterską troskę wobec Kościołów lokalnych i ich Pasterzy, aby stale odczuwali żywą komunię prawdy i łaski, którą Pan położył u fundamentów swojego Kościoła.

W nieustannej służbie przybliżania narodom i Kościołom bliskości Papieża, Przedstawiciele Papiescy posyłani do różnych narodów i na różne terytoria są punktami odniesienia. Są oni strażnikami tej troski, która zmierza od centrum ku peryferiom, aby umożliwić im udział w misyjnym zaangażowaniu Kościoła, a następnie powrócić z ich potrzebami, refleksjami i aspiracjami. Nawet w chwilach, gdy wydaje się, że cienie zła naznaczają każdy akt dezorientacji i nieufności, pozostają oni „uważnym i przenikliwym okiem Następcy Piotra na Kościół i świat” (Franciszek, Przemówienie do uczestników Spotkania Przedstawicieli Papieskich, 17 września 2016 r.). Powołani do tego, by w kraju, do którego zostali posłani, była odczuwana obecność Biskupa Rzymu, „trwałe i widzialne źródło i fundament jedności zarówno kolegium biskupów, jak wszystkich wiernych” (Sobór Watykański II, Konst. dogm. Lumen gentium, 23), prowadzą działalność duszpasterską, która podkreśla ich kapłańskiego ducha, ludzkie dary i profesjonalne umiejętności.

Z tym działaniem, kapłańskim i ewangelizacyjnym zarazem, oddanym na służbę poszczególnym Kościołom, misja powierzona dyplomatom papieskim łączy się z reprezentacją wobec władz publicznych. Jest to zadanie, które ukazuje skuteczne wykonywanie tego przyrodzonego i niezależnego prawa legacji, będącego również częścią urzędu Piotrowego, które w swej realizacji domaga się poszanowania zasad prawa międzynarodowego, stanowiącego podstawę życia Wspólnoty Narodów (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 362). Nasze czasy pokazują, że posługa ta nie ogranicza się już tylko do tych krajów, w których głoszenie zbawienia zakorzeniło obecność Kościoła, ale jest również pełniona na terytoriach, na których jest on rodzącą się wspólnotą; lub na forach międzynarodowych, gdzie, poprzez swoich przedstawicieli, Stolica Piotrowa śledzi debaty, ocenia ich treść i, w świetle wymiaru etycznego i religijnego, który jest jej właściwy, proponuje interpretację najważniejszych tematów, które dotyczą dnia dzisiejszego i przyszłości rodziny ludzkiej.

Aby odpowiednio wykonywać swoje obowiązki, dyplomata musi być stale zaangażowany w solidne i ustawiczne szkolenie. Nie wystarczy ograniczyć się do zdobywania wiedzy teoretycznej, ale konieczne jest wypracowanie metody pracy i stylu życia, które pozwolą mu dogłębnie zrozumieć dynamikę stosunków międzynarodowych i zyskać uznanie dla jego interpretacji celów i trudności, z którymi musi się zmierzyć coraz bardziej synodalny Kościół. Tylko poprzez dokładną obserwację ciągle zmieniającej się rzeczywistości i przyjęcie zdrowego rozeznania, możliwe jest przypisanie znaczenia wydarzeniom i zaproponowanie konkretnych działań. W tym kontekście, takie przymioty jak bliskość, uważne słuchanie, dawanie świadectwa, braterskie podejście i dialog okazują się fundamentalne. Cechy te muszą być połączone z pokorą i łagodnością, aby prezbiter, a w szczególności papieski dyplomata, mógł korzystać z daru kapłaństwa otrzymanego na wzór Chrystusa Dobrego Pasterza (por. Mt 11, 28-30; J 10, 11-18).

Wszystko to wymaga dzisiaj przygotowania bardziej adekwatnego do potrzeb czasów współczesnych duchownych, którzy – pochodząc z różnych diecezji świata i zdobywszy już wykształcenie w zakresie nauk kościelnych oraz doświadczywszy pierwszej działalności duszpasterskiej – po starannej selekcji, przygotowują się do kontynuowania swojej misji kapłańskiej w służbie dyplomatycznej Stolicy Apostolskiej. Nie chodzi tylko o zapewnienie wykształcenia akademickiego i naukowego na wysokim poziomie kwalifikacji, ale także o zadbanie o to, aby ich działanie było eklezjalne, odpowiednie do koniecznego dialogu z rzeczywistością naszego świata, „zwłaszcza w czasach takich, jak nasze, naznaczonych szybkimi, nieustannymi i rzucającymi się w oczy przemianami w dziedzinie nauki i technologii” (Konst. Apost. Veritatis gaudium, Wstęp, 5).

Od trzystu lat Papieska Akademia Kościelna pełni tę szczególną funkcję instytucji, która przezwyciężając trudne momenty uwarunkowane historycznie, potwierdziła swoją rolę jako „szkoła dyplomatyczna Stolicy Apostolskiej”, kształcąc pokolenia kapłanów, którzy oddali swoje powołanie w służbie urzędu Piotrowego, pracując w przedstawicielstwach papieskich i Sekretariacie Stanu. Aby mogła ona ciągle lepiej odpowiadać powierzonym jej celom, idąc za przykładem moich nieodżałowanej pamięci Poprzedników, postanowiłem zaktualizować jej strukturę i zatwierdzić, in forma specifica, nowy Statut, który jest integralną częścią tego aktu.

Dlatego ustanawiam Papieską Akademię Kościelną jako Instytut ad instar Facultatis Studiów Nauk Dyplomatycznych, powiększając w ten sposób liczbę podobnych instytucji przewidzianych przez Konstytucję Apostolską Veritatis gaudium (por. Zarządzenia wykonawcze, 70).

Posiadająca publiczną osobowość prawną (por. Veritatis gaudium, art. 62 § 3), Akademia będzie podlegać powszechnym lub partykularnym normom kanonicznego porządku prawnego, odnoszącym się do niej, oraz innym przepisom wydanym przez Stolicę Apostolską dla w odniesieniu do jej instytucji szkolnictwa wyższego (por. tamże, Zarządzenia wykonawcze, art. 1 § 1).

Z upoważnienia Stolicy Apostolskiej (por. Veritatis gaudium, art. 2 i 6; Zarządzenia wykonawcze, art. 1) będzie ona nadawać stopnie akademickie drugiego i trzeciego cyklu w dziedzinie nauk dyplomatycznych.

Akademia będzie spełniać swoją funkcję w najbardziej zaawansowanych formach obecnie wymaganych do kształcenia i do badań w szczególnej dziedzinie nauk dyplomatycznych, do których wnoszą wkład studia z zakresu dyscyplin prawnych, historycznych, politologicznych i ekonomicznych, studia nad językami używanymi w stosunkach międzynarodowych oraz rzetelna wiedza naukowa. W ramach tej odnowy należy zadbać o to, aby programy nauczania miały ścisły związek z dyscyplinami kościelnymi, z metodami pracy Kurii Rzymskiej, z potrzebami Kościołów lokalnych i, szerzej, z dziełem ewangelizacji, działaniem Kościoła i jego relacjami z kulturą i społecznością ludzką (por. tamże, art. 85; Zarządzenia wykonawcze, art. 4). Są to bowiem liczne elementy konstytutywne działalności dyplomatycznej Stolicy Apostolskiej i jej zdolności do działania, mediacji, przezwyciężania barier, a tym samym rozwijania konkretnych dróg dialogu i negocjacji w celu zagwarantowania pokoju, wolności religijnej dla każdego wierzącego i porządku między narodami.

Ponadto postanawiam, aby Papieska Akademia Kościelna, ze względu na swój charakter instytucji akademickiej przeznaczonej do specjalistycznego kształcenia dyplomatów papieskich, a także ze względu na cele jej programów kształcenia i badań naukowych, stanowiła, pod każdym względem, integralną część Sekretariatu Stanu, w ramach którego działa i w którego strukturę jest wpisana ze szczególnego tytułu (por. Konst. Apost. Praedicate Evangelium, art. 52 § 2).

Postanowienia niniejszego Chirografu uzyskują moc natychmiastową, pełną i trwałą, bez względu na jakiekolwiek przepisy przeciwne, nawet gdyby zasługiwałyby na szczególne wyróżnienie.

W Rzymie, u Świętego Piotra, dnia 25 marca 2025 roku, w Uroczystość Zwiastowania Pańskiego, w trzynastym roku Pontyfikatu.

FRANCISZEK

KAI, pa/Stacja7

Gdzie do spowiedzi przed Wielkanocą? W ponad 100 kościołach odbędzie się Noc Konfesjonałów