Papież mianował nowych kardynałów i przeszedł do historii

Ósmy konsystorz papieża Franciszka odróżnia się od poprzednich. Co prawda, ogłoszenie przez papieża nazwisk w maju bieżącego roku nowych kardynałów nie było niespodzianką, a nawet było przewidywalne (papież Franciszek zwołuje je średnio co półtora roku), to jednak zaskoczył termin konsystorza – zamiast spodziewanego czerwcowego rytuału, Franciszek zaplanował zebranie kardynałów na koniec sierpnia. Otworzyło to szereg spekulacji, wśród których, na czele, znajdowała się już tradycyjnie ta o planowanej rezygnacji papieża (co sam Franciszek zdementował podczas wakacji, mówiąc, że nie nosi się z takim zamiarem). Okazało się, że głównym – i chyba jednak jedynym – powodem jest dłuższe spotkanie papieża z kardynałami, dotyczące reformy Kurii Rzymskiej.

Tegoroczny konsystorz wyróżnia się bowiem długością obrad. Oprócz dzisiejszej uroczystości kreowania 20 nowych kardynałów, na poniedziałek i wtorek zaplanowano obrady kardynałów, których tematem będzie konstytucja apostolska Praedicate Evangelium reformująca prace Kurii Rzymskiej. De facto, będzie to dopiero drugie spotkanie papieża z kardynałami, które nie będzie ograniczone do liturgicznej uroczystości mianowania nowych kardynałów i przyznania im kościołów tytularnych. Kardynałowie będą uczestniczyli w sesjach przedpołudniowych i popołudniowych, zaplanowana jest praca w grupach i dyskusja. Na wtorkowe popołudnie zaplanowana jest Msza św. z papieżem.

Drugie zaskoczenie dotyczy obecności na uroczystości oraz na obradach kard. Giovanni Angelo Becciu, który przed dwoma laty, we wrześniu 2020, poprosił papieża o rezygnację z zasiadania w gronie kardynałów w związku z medialnymi zarzutami o nadużycia finansowe, w których – wg prasy – uczestniczył w procederze nabywania kamienicy w londyńskiej dzielnicy. Rok później Watykan potwierdził pośrednio te zarzuty, oskarżając ponadto dziewięć innych osób o udział w tym procederze, aczkolwiek do dziś proces nie przyniósł rozstrzygnięcia.

Kilka dni temu kard. Giovanni Angelo Becciu podczas Mszy św. podzielił się z wiernymi informacją, że papież zaprosił go do udziału w sierpniowym konsystorzu. “W sobotę zadzwonił do mnie papież, aby powiedzieć, że zostanę przywrócony do obowiązków kardynała i aby poprosić mnie o udział w spotkaniu ze wszystkimi kardynałami, które odbędzie się w najbliższych dniach w Rzymie”. Biuro prasowe Stolicy Apostolskiej nie potwierdzało tej informacji, jednak dziś kard. Becciu rzeczywiście pojawił się na uroczystości w Bazylice św. Piotra.

Przyszedłem rzucić ogień

W swym ósmym konsystorzu papież Franciszek włączył do Kolegium Kardynalskiego 20 purpuratów, z których 16 posiada uprawnienia elektorskie, to znaczy w przypadku sede vacante będą wybierali papieża. Jeden z kardynałów-nominatów ogłoszonych przez Franciszka w maju, bp Luc Van Looy, poprosił o rezygnację. Jak podała Konferencja Episkopatu Belgii, powodem prośby hierarchy o zwolnienie z przyjęcia tej nominacji są kierowane przeciwko niemu zarzuty o nie dość stanowczą walkę z różnymi przypadkami nadużyć seksualnych w swojej diecezji.

Podczas konsystorza zabrakło także kardynała-nominata bp. Wa (Ghana), który wczoraj po przybyciu do Rzymu źle się poczuł i trafił do szpitala z powodu problemów z sercem. Papież poprosił zgromadzonych o modlitwę za niego i poinformował, że biskup Wa z Ghany otrzyma biret, pierścień kardynalski a także bullę wyznaczającą kościół tytularny w Rzymie za pośrednictwem jego specjalnego wysłannika.

Podczas uroczystości w bazylice św. Piotra, w homilii papież wyszedł od słów „Przyszedłem rzucić ogień na ziemię i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął!” (Łk 12, 49), podkreślając,że chodzi o potężny płomień Ducha Świętego, potężną miłość, która wszystko odradza i przemienia. Zaznaczył, że kardynał kocha Kościół zawsze tym samym ogniem duchowym, niezależnie od tego czy zajmuje się sprawami wielkimi, czy małymi; czy spotyka się z wielkimi tego świata, czy też maluczkimi,którzy są wielcy przed Bogiem.

Jezus chce i dziś rzucić ten ogień na ziemię; chce go na nowo rozpalić na brzegach naszych codziennych historii. Wzywa nas po imieniu, patrzy nam w oczy i pyta: czy mogę na ciebie liczyć? – mówił Franciszek.

Nowi kardynałowie

Franciszek wręczył każdemu z nominatów birety oraz pierścienie kardynalskie, a także bulle wyznaczające kościoły tytularne. Wcześniej nowi kardynałowie złożyli przysięgę.

Oto kardynałowie-elektorzy i ich kościoły tytularne:

• Kard. Arthur Roche, prefekt Dykasterii ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, otrzymał jako kościół tytularny bazylikę św. Sabiny na Awentynie, gdzie mieści się kuria generalna dominikanów
• Kard. Lazzaro You Heung-sik, prefekt Dykasterii ds. Duchowieństwa – kościół Jezusa Dobrego Pasterza alla Montagnola
• Kard. Fernando Vérgez Alzaga LC, przewodniczący Papieskiej Komisji ds. Państwa Watykańskiego – kościół Santa Maria della Mercede e Sant’Adriano a Villa Albani
• Kard. Jean-Marc Aveline, arcybiskup Marsylii (Francja), kościół Santa Maria ai Monti
• Kard. Peter Ebere Okpalek, ordynariusz Ekwulobia (Nigeria), kościół świętych męczenników Ugandyjskich, Poggio Ameno
• Kard. Leonardo Ulrich Steiner OFM, arcybiskup Manaus (Brazylia), kościół San Leonardo da Porto Maurizio ad Acilia
• Kard. Filipe Neri Ferrão, arcybiskup Goa i Damão (Indie), kościół Santa Maria in Via
• Kard. Robert Walter McElroy, biskup San Diego (USA), kościół San Frumenzio ai Prati Fiscali
• Kard. Virgilio do Carmo da Silva, arcybiskup Dili (Timor Wschodni), kościół św. Alberta Wielkiego
• Kard. Oscar Cantoni, biskup Como (Włochy), kościół Maryi Królowej Pokoju na Monte Verde
• Kard. Anthony Poola, arcybiskup Hajdarabadu (Indie), kościół Pierwszych Męczenników, przy Via Aurelia Antica
• Kard. Paulo César Costa, arcybiskup Brasilii (Brazylia), kościół świętych Bonifacego i Aleksego na Awentynie
• Kard. Richard Kuuia Baawobr M. Afr., biskup Wa (Ghana), kościół NMP Niepokalanej z Lourdes w dzielnicy Bocea
• Kard. William Goh Seng Chye, arcybiskup Singapuru (Singapur), kościół NMP Królowej Pokoju w Ostii
• Kard. Adalberto Martínez Flores, arcybiskup Asunción (Paragwaj), kościół św. Jana przy Porta Latina
• Kard. Giorgio Marengo IMC, prefekt apostolski Ulaanbator (Mongolia), kościół św. Judy Tadeusza

Oto lista nominowanych kardynałow, nie posiadających prawa do udziału w konklawe:

• Kard. Jorge Enrique Jiménez Carvajal, emerytowany arcybiskup Cartageny (Kolumbia), kościół św. Doroty
• Kard. Arrigo Miglio, emerytowany arcybiskup Cagliari (Włochy), bazylikę św. Klemensa
• Kard. Gianfranco Ghirlanda SJ, profesor teologii, kościół Najświętszego Imienia Jezus, (di Gesù) – główny, macierzysty kościół zakonu jezuitów w Rzymie
• Kard. Fortunato Frezza, kanonik bazyliki św. Piotra, kościół Santa Maria in Via Lata

Najwięcej elektorów w historii Kościoła

Po dzisiejszym konsystorzu liczba kardynałów-elektorów, którzy mają prawo wejść do Kaplicy Sykstyńskiej, będzie wynosiła 132 (kard. Giovanni Becciu, pomimo udziału w konsystorzu, jest wymieniony jako nie-elektor). Tak czy inaczej, jest to najwyższa liczba kardynałów-elektorów w całej historii Kościoła, o 12 przekraczająca limit wyznaczony w konstytucji apostolskiej regulującej prace konklawe.

Konstytucja Apostolska Universi Dominici Gregis stanowi, że maksymalna liczba Kardynałów wyborców nie powinna przekroczyć stu dwudziestu. Taką liczbę kardynałów-elektorów wprowadził w latach 70. Paweł VI (dodając również zasadę, że wraz z ukończeniem 80 roku życia każdy kardynał traci prawo udziału w konklawe), wcześniej wynosiła ona 70.

Pamiętajmy jednakże, że w ciągu roku kolejnych jedenastu kardynałów utraci prawo elektorskie, gdyż ukończą oni 80 rok życia. Nie mówiąc o czynnikach, które są nie do przewidzenia – np śmierci.

Podstawowym zadaniem kardynałów-elektorów jest wybór biskupa Rzymu. W razie potrzeby, czyli sede vacante muszą przybyć do Rzymu na konklawe i wybrać nowego papieża. Zwykle dzieje się tak po śmierci papieża, jednakże wakat na Stolicy Piotrowej może też nastąpić wskutek rezygnacji papieża, jak w 2013 roku.

Papieskie statystyki i rekordy

Biorąc pod uwagę wszystkich kardynałów, również nie-elektorów, jest ich 229. Więcej kardynałów nie było nigdy w historii, choć ten swoisty rekord został już raz pokonany, po konsystorzu z 2020 roku.

Pod względem liczby kreowanych kardynałów papież Franciszek zajmuje już piąte miejsce w historii. Więcej od niego mianowanych kardynałów mieli na koncie Jan Paweł II, Paweł VI, Leon XIII i Pius IX. W przypadku nowego konsystorza, Franciszek wyprzedzi Piusa IX.

Niemal 41% kardynałów-elektorów to Europejczycy. Statystyki dotyczące argentyńskiego papieża jasno pokazują, że Franciszek postanowił skorygować dotychczasowy algorytm, którym kierowali się Paweł VI, Jan Paweł II oraz Benedykt, gdzie Europejczycy stanowili ok. 50% wszystkich kardynałów-elektorów.

Osiemdziesięciu trzech spośród elektorów nominował Franciszek (63%), 38 (29%) kardynałów-elektorów pochodzi jeszcze z nominacji Benedykta XVI, zaś już tylko zaledwie 11 (8%) – z nominacji Jana Pawła II.

Najwięcej kardynałów-elektorów to tradycyjnie Włosi. Silną, dziewięcioosobową reprezentację stanowią kardynałowie ze Stanów Zjednoczonych. Kardynałów-elektorów z Polski jest obecnie trzech. Są to kard. Kazimierz Nycz, kard. Stanisław Ryłko oraz kard. Konrad Krajewski. Większą grupę narodową stanowią jeszcze Hiszpania, Kanada, Francja, Brazylia i Portugalia.