
Wielkopostna Pobudka
Każdą z części nabożeństwa Gorzkich Żali rozpoczyna pieśń nazywana "Pobudką" lub "Zachętą". Do czego ma zachęcić nas ta wyjątkowa pieśń?
Snopek Miry z Ogroda Gethsemańskiego albo żałosne Gorzkiey Męki Syna Bożego, co piątek, a Mianowicie podczas Passycy w Niedziele Postu wielkiego po południu, około godzin Nieszpornych rozpamiętywanie…
Taki tytuł, kwieciście barokowy, nosi nabożeństwo, o którym dzisiaj krótko mówimy Gorzkie Żale. Cóż to jest snopek? Wiązka, pęk, wiecheć. A mirra? Żywica, która wypływa z kolczastych krzewów balsamowców. Kojarzymy mirrę jako jeden z darów, który przynieśli Mędrcy ze Wschodu przybywszy do betlejemskiego żłóbka jako dar dla Nowonarodzonego Króla. Jej ofiarowanie odczytujemy jako zapowiedź Jego męczeńskiej śmierci. Razem… daje nam znaczną ilość gorzkiej treści związanej z rozważaniem Męki Pańskiej.
Nabożeństwo ukształtowane na wzór liturgicznej jutrzni, jaką była w ówczesnych czasach, dzieli się na trzy części – śpiewane kolejno w wielkopostne niedziele, rozpoczyna je Pobudka lub Zachęta, którą powtarzamy przed każdą częścią.
Co oznaczają poszczególne sformułowania w „Pobudce”?
Pieśń jest zaproszeniem – zachętą do rozmyślania nad Męką Pana. Ma ono przeniknąć nasze serca, pobudzić do płaczu. Znaczące jest, że w tym żalu na cierpiącym Jezusem biorą udział nie tylko ludzie, ale włącza się w nie także kosmos (słońce, gwiazdy) oraz duchy stworzone – aniołowie. Wszystko stworzenie TRUCHLEJE wobec ogromu cierpień i bólu.
Przeczytaj również
Żal, który towarzyszy rozmyślaniu osiąga poziom nie do wypowiedzenia (żal przejmuje bez wymowy). A kiedy serce jest zatwardziałe, w modlitwie prosimy Zbawiciela, aby UDERZYŁ w skamieniałe serce (w twarde serc naszych opoki). Dusza nasza, splamiona grzechami, aby doznać oczyszczenia potrzebuje obmycia. I dokonuje się to w najdoskonalszy sposób – Krwią przelaną w czasie Męki (we krwi ran swoich obmyj duszę z grzechów moich). Żar serca, które płonie z żalu za grzechy i z miłości do Zbawiciela chłodzi wejście w przeżywanie bezmiaru Męki Pańskiej (Upał serca swego chłodzę, gdy w przepaść Męki Twej wchodzę).
Czytaj także: Po co nam „Gorzkie żale”? Skąd wzięło się nabożeństwo Gorzkich żali? Dlaczego składa się z kilku części? Jakie mają one znaczenie?
Posłuchaj przejmującego wykonania „Pobudki” w wykonaniu zespołu Siewcy Lednicy!
ZACHĘTA/POBUDKA
Gorzkie żale przybywajcie, *
Serca nasze przenikajcie.
Rozpłyńcie się, me źrenice, *
Toczcie smutnych łez krynice.
Słońce, gwiazdy omdlewają, *
Żałobą się pokrywają.
Płaczą rzewnie Aniołowie, *
A któż żałość ich wypowie?
Opoki się twarde krają, *
Z grobów umarli powstają.
Cóż jest, pytam, co się dzieje? *
Wszystko stworzenie truchleje!
Na ból męki Chrystusowej *
Żal przejmuje bez wymowy.
Uderz, Jezu, bez odwłoki *
W twarde serc naszych opoki!
Jezu mój, we krwi ran swoich *
Obmyj duszę z grzechów moich!
Upał serca swego chłodzę, *
Gdy w przepaść męki Twej wchodzę.
Módlmy się Gorzkimi Żalami
Gorzkie Żale – część I w I i IV Niedzielę Wielkiego Postu
Gorzkie Żale – część II w II i V Niedzielę Wielkiego Postu
Gorzkie Żale – część III w III i VI Niedzielę Wielkiego Postu