SB inwigilowała w PRL nie tylko biskupów, zajmowała się także członkami ich rodzin – podkreślali historycy podczas konferencji naukowej "Dziedzictwo Kościoła na ziemi gdańskiej", która odbyła się 25 lutego w kościele św. Brygidy
Dr Daniel Gucewicz z IPN przedstawił dotychczas mało znany temat inwigilacji Kurii Gdańskiej w latach 50. i 60. – Wśród inwigilowanych w sposób szczególny znaleźli się obaj gdańscy biskupi oraz wikariusz generalny. Bp Edmund Nowicki w "zainteresowaniu" Służby Bezpieczeństwa był od 1945 r., odkąd pełnił funkcję administratora apostolskiego w Gorzowie. Zaraz po przyjeździe do Gdańska założono mu sprawę ewidencyjno-obserwacyjną, jako na "wpływową osobę duchowną uprawiającą wrogą działalność pod osłoną kultu religijnego". Pretekstem był jego nieprzychylny stosunek do popieranych przez władze tzw. księży patriotów – mówił historyk.
Wśród wczesnych przedsięwzięć operacyjnych skierowanych przeciwko ordynariuszowi znalazł się m.in. plan wykorzystania czterech gdańskich informatorów – księży, którzy mieli na bieżąco przekazywać informacje dotyczące działalności politycznej hierarchy.
W przypadku biskupa Lecha Kaczmarka nie zachowały się prawie żadne informacje, choć wiadomo, że także wobec niego aktywnie prowadzono sprawę operacyjną. – O tym, jak dalece była posunięta inwigilacja biskupów, niech świadczy fakt, że w ramach ich rozpracowania w szczególny sposób "zajmowano się" też członkami ich rodzin. Poznańska SB podsłuchiwała m.in. rozmowy telefoniczne braci gdańskiego biskupa pomocniczego – podkreślił badacz.
Rozpracowanie kurii nie ograniczało się tylko do zbierania informacji. Wobec osób zarządzających diecezją prowadzono też gry operacyjne, mające na celu wywoływanie nieporozumień bądź wewnętrznych konfliktów, a w konsekwencji osłabienie ich działalności.
Innym tematem poruszanym na konferencji była historia brygidek i brygidian w Gdańsku. Przedstawił ją ks. dr Leszek Jażdżewski. – W 1392 roku ze Szwecji do Gdańska przybyły pierwsze brygidki, a 8 lat później w sąsiedztwie klasztoru brygidek zamieszkiwali ojcowie brygidianie – mówił. – Klasztor męski znajdował się bliżej kościoła pw. św. Katarzyny, a klasztor żeński na wschód od klasztoru męskiego. Bracia zakonni zamieszkiwali w budynku oddzielonym od sióstr wysokim murem. Wzdłuż muru oddzielającego klasztory prowadziły krużganki, którymi mnisi i mniszki mogli dostać się swobodnie do wnętrza kościoła, nie widząc się wzajemnie. Kontakty między bygidianami i siostrami były dozwolone jedynie w czasie liturgii i posług duchowych – wyjaśnił ks. dr Jażdżewski.
Przeczytaj również
-
„Karol Wojtyła wobec wyzwań PRL”. Muzeum Mt 5, 14 zaprasza na konferencję w rocznicę urodzin Jana Pawła II
-
Kolędy, które powstały w najtrudniejszych dla polskiego narodu momentach. Posłuchaj!
-
„Matusia”, czyli historia franciszkanki która ratowała żydowskie dzieci w czasie Holocaustu. Poznaj ją
-
„Trzymała nas przy życiu wspólna modlitwa”. Kapłani przymusowo wcielani do wojska pielgrzymowali na Jasną Górę
-
„Jestem jedyną Polką, która przeżyła pomimo wyroku śmierci”. Wanda Półtawska na pogrzebie polskich więźniarek
-
Abp Antoni Baraniak. „Niezłomny żołnierz” Kościoła
-
Dziś święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
-
10 kluczowych wydarzeń pontyfikatu Benedykta XVI
-
Św. Patryk i koniczyna. Dlaczego stała się narodowym symbolem Irlandii?
-
Kobieta ze zdjęcia IPN. Wiemy, kim jest
-
Biskup i prokurator o ekshumacji szczątków ks. Franciszka Blachnickiego
-
Przeprowadzono ekshumację zwłok ks. Blachnickiego, założyciela ruchu oazowego
-
Agnieszka Huf dołącza do Stacji7
-
Dziś w Kościele uroczystość narodzin św. Jana Chrzciciela
-
„Czyjaś ręka strzelała, inna prowadziła kulę”. Rocznica zamachu na Jana Pawła II
– Bracia zakonni obsługiwali kościół. Nad ich formacją duchową czuwał przeor. Siostry brygidki poświęcały się kontemplacji. Ich zwierzchniczką była przeorysza-ksieni zakonu. Rzeczą charakterystyczną i wyjątkową był fakt, że to przeor podlegał ksieni, a nie odwrotnie.
Jednym z prelegentów był także prof. Andrzej Januszajtis, który opowiedział o niezwykłych gdańskich kościołach. Konferencja zakończyła się uroczystą Eucharystią.
Organizatorami konferencji byli: Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana" w Gdańsku, parafia pw. św. Brygidy w Gdańsku oraz IPN Oddział Gdańsk.
Patronat honorowy na wydarzeniem objął metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź.
"Mam nadzieję, że ta konferencja przyczyni się do jeszcze głębszego zaznaczenia ogromnej roli Kościoła w historii Pomorza, ukaże Jego piękno i pobudzi do dalszych działań na rzecz promowania chrześcijańskiego sposobu życia" – napisał w liście skierowanym do uczestników sympozjum metropolita gdański.
jah / Gdańsk
