Młodzieżowym Słowem Roku 2018 zostało słowo „dzban”. W plebiscycie, który przeprowadziło Wydawnictwo Naukowe PWN „dzban” zdobył niemal 1/3 wszystkich głosów. Jak zauważa jeden z członków jury, Marek Łaziński, „dzban przed rokiem miał zaledwie kilka zgłoszeń. W tym roku już ponad 3 tysiące”.
W ostatnim czasie „dzban” zdobył w slangu młodzieżowym nowe znaczenie. Pojawiają się różne definicje 'osoba, która ma poziom intelektualny jak dzban, czyli żaden’ czy 'ktoś, z kogo nawet Salomon nie naleje’. Okazuje się, że to biblijne nawiązanie nie jest jedynym! Kolejne można znaleźć przy uważnej lekturze tekstów Liturgii Godzin z 17 grudnia.
Izajasz użył „dzbanu” dla określenia osób, które roszczą sobie prawo, by zwracać uwagę i mieć pretensje do stwórcy o to, co stworzył. Prorok mówi o takich ludziach „dzbany spomiędzy dzbanów”!
Biada temu, kto spiera się ze swoim twórcą, dzbanowi spomiędzy dzbanów glinianych! Czyż powie glina temu, co ją kształtuje: „Co robisz?” albo jego dzieło powie mu: „Niezdara!” Biada temu, kto mówi ojcu: „Co spłodziłeś?” albo niewieście mówi: „Co urodziłaś?”
Tak mówi Pan, Święty Izraela i jego Twórca: „Czyż wy Mnie będziecie pytać o moje dzieci i dawać Mi rozkazy co do dzieła rąk moich? To Ja uczyniłem ziemię i na niej stworzyłem człowieka, Ja własnoręcznie rozpiąłem niebo i rozkazuję wszystkim jego zastępom. To Ja wzbudziłem go słusznie i wygładzę wszystkie jego drogi. On moje miasto odbuduje i odeśle moich wygnańców, bez okupu i odszkodowania” – mówi Pan Zastępów.
Przeczytaj również
Jutro Niedziela – IV Wielkanocna B
Jak czytać psalmy? Wskazówki
Jutro Niedziela – III Wielkanocna B
Narodowe Czytanie Pisma Świętego już w niedzielę. To rozpocznie Tydzień Biblijny
Od Biblii do uwielbienia. Poznaj Ducha Świętego!
Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego
„Fiat” Bogu mówi nie tylko Maryja, ale również Jezus
Jutro Niedziela – VI Wielkiego Postu B – Palmowa
Jutro Niedziela – V Wielkiego Postu B
Jutro Niedziela – IV Wielkiego Postu B
Kobiety w Biblii. Nieskończone źródło inspiracji kobiecości
Jutro Niedziela – III Wielkiego Postu B
Jutro Niedziela – II Wielkiego Postu B
Wielki Post z „Pasją”: Kajfasz. Polityk, który chciał… ocalić naród
Jutro Niedziela – I Wielkiego Postu B
Iz 45, 9-13
Nietrudno zauważyć, że w tym kontekście „dzban” ma znaczenie bardzo bliskie obecnie lansowanemu w młodzieżowej gwarze. Izajasz jednoznacznie nasuwa nam skojarzenia z byciem śmiesznym i nieodpowiednim do zwracania uwagi komuś, kto jest mądrzejszy i wie lepiej od nas.
Warto jednak zwrócić uwagę, że choć wydawałoby się, że dzban to naczynie bardzo prozaiczne, w Biblii pojawia się wielokrotnie, a często w sytuacjach bardzo znamiennych, Rebeka przy źródle, w którym napełniała dzban, poznała sługę Abrahama, a dzięki niemu – swojego przyszłego męża, Izaaka (Rdz 24). Dzięki fortelowi z dzbanami Bóg w ręce Gedeona „wydał Madianitów i cały obóz” (Sdz 7). Dzbany pojawiały się także w wyposażeniu każdej świątyni żydowskiej. Szczególnym symbolem jest natomiast dzban w historii spotkania Jezusa z Samarytanką, kiedy po rozmowie z Mistrzem „Kobieta zostawiła swój dzban i odeszła do miasta. I mówiła tam ludziom: Pójdźcie, zobaczcie człowieka, który mi powiedział wszystko, co uczyniłam. Czyż On nie jest Mesjaszem?”. Dzban obrazuje tutaj grzech, który Samarytanka po spotkaniu z Jezusem odrzuciła, by zacząć nowe życie.
Dzięki młodzieży dzban stał się być wyrazem wieloznacznym, a wspomniany plebiscyt coraz mocniej forsuje jego znaczenie jako metafory pustej głowy. Pojawiają się głosy, że wynik konkursu dobrze świadczy o młodzieży, ponieważ poszukiwanie nowych negatywnych określeń może być szansą na rzadsze używanie wulgaryzmów. Jak pisze w komentarzu do konkursu Marek Łaziński nie powinno być to jednak zachętą, byśmy tego słowa chętniej wobec siebie nawzajem używali. – Na pewno lepiej, żebyśmy mówili do siebie i o sobie wzajemnie tylko dobrze – zauważył juror.
