„To mówi Pan: A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności. Przeto Pan wyda ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca porodzić. Wtedy reszta braci Jego powróci do synów Izraela. I powstanie i będzie ich pasterzem mocą Pana, przez majestat imienia Pana Boga swego. I będą żyli bezpiecznie, bo Jego władza rozciągnie się aż do krańców ziemi. A On będzie pokojem” (Mi 5,1-4a).
Prorok Micheasz w bezkompromisowy sposób zapowiada grożące zniszczenie. Kieruje swoje słowa do mieszkańców Judy zagrożonych potęgą Asyrii (VIII w. przed Chr.). Jeszcze poważniejszym problemem jest niewierność ludu Bożego, zapomnienie o Bogu i Jego prawie i szerząca się wszędzie korupcja i deprawacja. Około sto lat później Księga Jeremiasza wspomina odwagę Micheasza, która zmobilizowała króla Ezechaisza do przeprowadzenia licznych reform (Jr 26,18n):
Micheasz z Moreszet był prorokiem w czasach Ezechiasza, króla judzkiego, i mówił do całego narodu judzkiego, co następuje: To mówi Pan Zastępów: Syjon zostanie zaorany jak pole, Jerozolima – obrócona w gruzy, a góra świątyni – w zalesione wzgórze. Czy zabił go Ezechiasz, król judzki, i całe pokolenie Judy? Czy raczej nie uląkł się on Pana i nie przebłagał oblicza Pana, tak że ogarnął Pana żal nad nieszczęściem, jakie zamierzył przeciw niemu?
Micheasz potępia przede wszystkim rządzących państwem oraz ich przywódców religijnych (Mi 1-3), ale w rozdziałach 4-5 pojawia się również zapowiedź przyszłej odnowy narodu. Syjon będzie odbudowany i dozna wielkiej chwały. Bałwochwalstwo zostanie raz na zawsze wyplenione. Nawet nieliczące się miasta zostaną obdarowane Bożą łaskawością. Właśnie w tym kontekście pojawia się proroctwo na temat Betlejem.
Betlejem jest tu wymienione w połączeniu z nazwą Efrata i w odróżnieniu od innego Betlejem w Galilei, pojawia się w innym miejscu w Biblii kilka razy. Na drodze do Efrata rodzi się ostatni syn Racheli -Beniamin, ona tam umiera i jest pochowana (Rdz 35,16.19). Joz 15,59 wymieniając miasta podaje również Efrata czyli Betlejem. Odnosi się do niego również Rt 4,11 oraz Ps 132,6 mówiąc o arce. Widać, że miejsce to wiąże się z osobami szczególnie przez Boga wybranymi. Betlejem zostaje tu nazwane najmniejszym z (miast) plemion judzkich. Jest to kolejny ważny trop. Słowo to odnosi się bowiem nie tylko do tego co najmniejsze rozmiarem, ale również wiekiem, czyli najmłodszego dziecka. Od razu przywołuje to na myśl Dawida (por. 1 Sm 16), najmłodszego syna Jessego. To właśnie jego wybrał Bóg, i tak samo Betlejem. A zatem miasto jest określone jako „najmniejsze”, co przywołuje również najmłodszego Dawida, czy innych umiłowanych „młodszych” (Rdz 25,23: Jakuba; por. Józefa, Beniamina, Rachelę).
Przeczytaj również
-
Papież apeluje: niech wszystkie narody staną po stronie pokoju
-
Jak czytać psalmy? Wskazówki
-
Jutro Niedziela – III Wielkanocna B
-
Narodowe Czytanie Pisma Świętego już w niedzielę. To rozpocznie Tydzień Biblijny
-
Damian zginął, niosąc pomoc w Strefie Gazy. „Dawał światu to, co najlepsze”
-
Już ponad 200 pracowników humanitarnych zginęło w Strefie Gazy. „Pomagają i niemal każdego dnia giną”
-
Od Biblii do uwielbienia. Poznaj Ducha Świętego!
-
Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego
-
Co się działo z Jezusem między śmiercią a Zmartwychwstaniem?
-
Ostatnia lekcja Jezusa
-
„Sław języku tajemnicę”. Wyjątkowy hymn eucharystyczny
-
Wielki sukces 4. sezonu The Chosen! W polskich kinach zobaczyło go ponad 50 tysięcy widzów
-
„Fiat” Bogu mówi nie tylko Maryja, ale również Jezus
-
Jutro Niedziela – VI Wielkiego Postu B – Palmowa
-
Jutro Niedziela – V Wielkiego Postu B
Można widzieć też tu znaczenie małości jako pokory: Ps 119,141. Właśnie ta „małość” staje się przedmiotem Bożego upodobania.
Prorok zapowiada przyjście Tego, który będzie rządził w Izraelu. Użyty tu imiesłów znajdziemy dla określenia Bożego panowania (1 Krn 29,12; 2 Krn 20,6; Ps 89,10) oraz potomka Dawida (2 Krn 7,18). Co ciekawe, aramejski Targum użył tu słowa Mešîḥă’, „Pomazaniec, Mesjasz”, co wskazuje, że w judaizmie ten tekst był interpretowany w sposób mesjański.
Zapowiedziany Władca będzie pochodził z Betlejem, tak, jak od najdawniejszych czasów pochodzi stamtąd ród Dawida: od dni wieczności, czyli do zamierzchłych czasów. Niektórzy odnoszą ten zamierzchły czas nawet do momentu stworzenia Adama i Ewy. Bo przecież wtedy pojawiła się zapowiedź przyjścia Mesjasza (Rdz 3,15). Władca będzie zrodzony z Kobiety (por. Iz 7,14), jednakże tu nie ma żadnej precyzacji dotyczącej Matki tego, który ma się narodzić. Zostaje tu nazwana po prostu „Rodzącą”. Interesujące, iż nie ma mowy o jego ojcu…
Proroctwo zapowiada dalej powrót z wygnania (reszta Jego braci powróci), lub połączenie się braci z Izraela i Judy, dwóch podzielonych królestw, może być to więc znak późniejszej redakcji. Możliwe, iż terminu „powracania”, używa się też kontekście nawrócenia się do Boga, zmiany życia.
Władca, podobnie jak Dawid będzie pasterzem, rozszerzy swe panowanie, zaprowadzi bezpieczeństwo i obiecany pokój (por. Iz 9,6), czyli powszechną harmonię.
W pierwotnym kontekście proroctwo zapowiada odrodzenie Izraela pod wodzą nowego Dawida (por. np. Am 9,11; Oz 3,5; Ez 34,23; zwł. Iz 11,1), króla mesjańskiego. Izraelici z tęsknotą wspominali czasy jego panowania i wierzyli, że Bóg obdaruje ich potomkiem Dawida, który przywróci dawną świetność Izraela.
Interpretacja chrześcijańska jest na wskroś chrystologiczna.
Miejsce narodzenia Jezusa zostaje potwierdzone w przekazie Ewangelii (Mt 2,1.5-6; Łk 2,4nn; J 7,42). Jednak Mateusz wprowadza tu małą zmianę. Betlejem Efrata nie jest już nazwane najmniejszym: nie jesteś zgoła najlichsze, stwierdza ewangelista cytując Mi 5,1. Skoro rodzi się w nim Mesjasz, małe miasteczko zmienia swoją pozycję, staje się wielkie.
I faktycznie – w noc Bożego Narodzenia miliony ludzi na całym świecie wypowiadają nazwę Betlejem i tam kierują swe myśli…
