Nasze projekty
Fot. Thirdman/Pexels

Człowiek to nie tylko ciało. Jak wspierać chorych i ich rodziny w leczeniu onkologicznym?

Znaczenie wsparcia psychicznego osób chorych bezdyskusyjnie zostało uznane za kluczowe w procesie leczenia. Liczne badania naukowe, ale i doświadczenia pacjentów i ich rodzin, podkreślają ogromną jego rolę w budowaniu motywacji czy radzeniu sobie z sytuacjami stresowymi. Lekarze nierzadko przyznają, że bez tego nawet najlepsze metody leczenia mogą być zawodne.

Reklama

Diagnoza choroby nowotworowej – mimo niewątpliwego postępu medycyny w tej dziedzinie – wywołuje silne emocje i jest sytuacją kryzysową, która przekracza dotychczasowe możliwości adaptacyjne człowieka. Kryzys zdrowia cechuje się przede wszystkim nieprzewidywalnością i zagrożeniem życia i zdrowia, wiązać się może także z ewentualnym zmniejszeniem poczucia kontroli i sprawstwa. Emocje i zachowania, które pojawiają się w chwili diagnozy początkowo mogą być niezrozumiałe zarówno dla samego pacjenta, jak i jego najbliższych czy zespołu leczącego. Chory i jego bliscy potrzebują wsparcia – informacyjnego, emocjonalnego.

Psychoonkologia wsparciem dla całych rodzin

Psychoonkologia to względnie młoda, interdyscyplinarna dziedzina nauki. Łączy w sobie psychologię z onkologią. Za jej twórczynię uważa się dr Jimmie Holland, która kierowała Katedrą Psychiatrii i Nauk Behawioralnych Centrum Onkologicznego im. Sloan-Kettering w Nowym Jorku. Początki psychoonkologii w Polsce to rok 1992, kiedy to powstało Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne.

Psychoonkologia opiera więc swoje działania w założeniu, że istnieje kluczowy związek między stanem psychicznym a kondycją fizyczną człowieka i podkreśla znaczenie aspektów psychologicznych w procesie leczenia. Pomoc i wsparcie ze strony psychoonkologa są wielopłaszczyznowe. Może to być zarówno łagodzenie psychologicznych skutków diagnozy choroby nowotworowej, towarzyszenie i pomoc w adaptacji do sytuacji choroby, ale też pomoc w wyrażaniu trudnych emocji takich jak gniew czy złość.

Reklama

Wsparcie psychoonkologa dotyczyć może również budowania nadziei czy motywacji, a także odkrywania i uaktywniania tzw. zasobów osobistych pacjenta. To w końcu również psychoedukacja, obejmująca między innymi techniki redukcji stresu i poprawy samopoczucia – wizualizacje, treningi relaksacyjne czy oddechowe.

CZYTAJ: Nowotwór. Jak o nim rozmawiać?

Pomoc, której potrzebuje także rodzina pacjenta onkologicznego

Kiedy pojawia się choroba nowotworowa, nie dotyczy ona nigdy wyłącznie jednej osoby, ale całego systemu rodzinnego. Psychoonkolog otacza więc opieką nie tylko pacjenta, ale i jego rodzinę. Może pomóc m.in. w rozładowaniu napięcia, rozumieniu i okazywaniu emocji, ale także w zakresie poprawy komunikacji. Razem z nim rodzina może szukać nowych źródeł wsparcia i sposobów radzenia sobie z sytuacjami trudnymi.

Reklama

Psychoonkolog towarzyszy pacjentowi i rodzinie od momentu diagnozy przez wszystkie etapy choroby. Charakter spotkań zależy od sytuacji – mogą to być konsultacje indywidualne, z udziałem członków rodziny, ale też grupowe. Najważniejszym oczywiście pozostaje fakt, że to pacjent podejmuje decyzje i wyraża zgodę na spotkanie z psychoonkologiem.

Gdzie szukać pomocy?

Psycholodzy i psychoonkolodzy są zatrudnieni w wielu szpitalach na oddziałach onkologicznych i w poradniach. Od początku procesu diagnostycznego powinno się informować – zarówno samego pacjenta, jak i jego rodzinę – o możliwości skorzystania z pomocy tych specjalistów.

Dostępność tego rodzaju pomocy w Polsce jest bardzo różna – uzależnia ją wielkość rejonu i ośrodka leczącego. Na szczęście działa wiele fundacji i stowarzyszeń, które oferują konsultacje ze specjalistami – zarówno z zakresu medycyny, jak i psychoonkologii. Trudno nie wspomnieć chociażby o krakowskim Stowarzyszeniu Unicorn, które w ramach swojej działalności oferuje bezpłatne warsztaty, zajęcia i konsultacje psychoonkologiczne, jak i odpłatne wielospecjalistyczne turnusy psychoonkologiczne.

Reklama

Wielu psychoonkologów pracuje także w gabinetach prywatnych, oferując pomoc zarówno pacjentom i rodzinom, jak i osobom po zakończeniu leczenia czy w sytuacji utraty kogoś bliskiego. Często jednak ze względu na lokalizację lub ograniczenia fizyczne pacjent nie ma możliwości skorzystania z pomocy psychoonkologa. Dziś jednak nie powinno to stanowić problemu – poradę psychoonkologiczną można bowiem uzyskać w ramach czatu, wideorozmowy czy rozmowy telefonicznej. Platforma PsycheOn.pl, telefon zaufania Fundacji Rak’n’Roll – to tylko niektóre z „miejsc”, w których można uzyskać tego typu pomoc.

Człowiek to nie tylko ciało!

Badania naukowe od lat jednoznacznie potwierdzają znaczenie i wpływ psychiki na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Psychoneuroimmunologia zajmująca się badaniem zależności między układem nerwowym, hormonalnym i immunologicznym akcentuje silny związek między psychiką, a odpornością immunologiczną. Doświadczanie długotrwałego stresu może istotnie wpływać między innymi na spadek odporności. Motywacja do działania, nadzieja, gotowość do leczenia i współpracy z zespołem medycznym wydają się być kluczowe w procesie zdrowienia, a umiejętność radzenia sobie z napięciem (poprzez chociażby różnego rodzaju techniki relaksacyjne) pozwala przywrócić naturalną równowagę organizmu, a siły zgromadzone w ciele – ukierunkować na walkę z chorobą.

Współczesna psychoonkologia stawia przed sobą wiele zadań. Dotyczą one również psychoprofilaktyki i modelowania działań prozdrowotnych, propagowania zdrowego stylu życia, niwelowania czynników karcerogennych, a także edukacji i wspierania zespołu medycznego zarówno w zakresie poprawy i usprawnienia komunikacji z pacjentem, jak i radzenia sobie z sytuacjami emocjonalnie trudnymi.

Psychoonkolog towarzyszy, wspiera, edukuje, oferuje swoją pomoc na wielu płaszczyznach – emocjonalnej, poznawczej, informacyjnej. Psychoonkologia staje się (a może już stała się?) integralną częścią leczenia onkologicznego i obok, między innymi dietetyki czy fizjoterapii, podkreśla istotę holistycznego podejścia do zdrowia.

Bibliografia: Krystyna de Walden-Gałuszko K. Psychoonkologia w praktyce klinicznej. PZWL Warszawa 2011

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę