Inna legenda mówi, że po męczeńskiej śmierci świętego Jakuba ciało jego zostało przewiezione przez uczniów z Jerozolimy do miejscowości Ira Flavia w pobliżu Compostela i tam złożone w grobie. Dzisiaj ten grób znany jest jako Santiago de Compostela i pewne jest, że to właśnie postać św. Jakuba nadała tradycji pielgrzymowania nowe, chrześcijańskie znaczenie.
Liderzy chrześcijaństwa
O Hiszpanii wspominał także w Liście do Rzymian św. Paweł, ale źródła historyczne nie potwierdzają jego obecności na półwyspie Iberyjskim. Chrześcijaństwo zaczęło docierać do Hiszpanii już na przełomie I i II wieku, prawdopodobnie z Afryki. Początkowo rozwijało się jako religia w poszczególnych miastach. Jak wspomina w swoich pismach św. Ireneusz z Lyonu w Hiszpanii tworzą się pierwsze biskupstwa. Kolejne stulecie to już czas mocnych struktur chrześcijańskich w Hiszpanii.
Ten kraj jako jeden z pierwszych w Europie przyjął chrześcijaństwo. I mimo, iż w VIII wieku Hiszpania została opanowana przez Arabów, że dominowała tutaj przez pewien czas religia, filozofia i kultura muzułmańska, to w kolejnych stuleciach, właśnie Hiszpanie ewangelizowali kraje Nowego Świata czyli Ameryki Łacińskiej.
Przeczytaj również
Obecność muzułmanów w Hiszpanii nie ma nic wspólnego ze współczesną migracją. Arabowie zdobyli ziemię iberyjską, ale przywieźli wtedy do Europy największych ówczesnych myślicieli. To w Hiszpanii działał mistyk i filozof arabski Awerroes, który odkrył Arystotelesa. Na jego dzieła powoływał się później św. Tomasz z Akwinu. Drugim ważnym filozofem arabskim związanym z ziemią hiszpańską był Ibn Arabi, którego traktat o miłości jest jednym z ważniejszych dzieł filozoficznych. I można powiedzieć, że myśl filozoficzna, myśl religijna w Europie, w tamtych czasach została ubogacona przez Arabów. A co dzisiaj przywożą ze sobą Arabowie?
Wracając jednak do źródeł chrześcijańskich dzisiaj musimy pamiętać, że Hiszpania była ojczyzną liderów. Tutaj urodził się św. Ignacy Loyola, św. Franciszek Ksawery, św. Teresa z Avila, św. Jan od Krzyża. To oni nieśli i rozwijali chrześcijańską Europę. Uczyli nas i uczą głębokiego poznawania Boga, żywej wiary. To w Hiszpanii powstała też Wulgata.
Wielowiekowa tradycja religijna, mistyczna została złamana dopiero XIX wieku przez liberalne ruchy. W latach 30-tych XX wieku odbyła się tutaj największa masakra księży, którzy za noszenie sutanny byli karani śmiercią. Ale silna wiara, jaką mieli Hiszpanie w sobie nie została do końca złamana. Bo w czasie kiedy na wschodzie zaczęła rozlewać się rewolucja bolszewicka, kiedy próbowano zateizować świat, zmienić hierarchię wartości, upokorzyć człowieka, w Kościele rodzą się kolejni święci, wśród nich św. Jose M. Escriva, który wydobywa z Ewangelii to co najpiękniejsze i dociera ze swoją myślą do ludzi pracy opowiadając im o tak zwanym apostolstwie pracy. Z czasem tworzy Opu Dei, które dzisiaj formuje chrześcijan na całym świecie. Po II wojnie światowej również w Hiszpanii rozpoczyna swoją działalność Kiko Arguello, inicjator Drogi Neokatechumenalnej.
Kościół hiszpański dzisiaj
W 2009 roku ponad 58 procent katolików w Hiszpanii przyznało w badaniach, że nie uczestniczy już w niedzielnych msza świętych. Owocem tej sekularyzacji jest podobno współpraca Kościoła z rządami Franco. Ale ta historia nie jest prawdziwa. To tak, jakbyśmy powiedzieli, że w czasach PRL-u cały Kościół współpracował z ówczesnym rządem. Prawdą jest natomiast, że już w latach 30-tych XX wieku “Pierwsza Córa Kościoła” – bo tak mówi się o Hiszpanii, została głęboko zraniona. Nowe ruchu w Kościele próbują odnowić tutaj wiarę. Ale walka dobra ze złem przybiera dość dramatyczny wymiar. W serca ludzi wkrada się obojętność. Choć organizowane tutaj dwukrotnie Światowe Dni Młodzieży, najpierw z udziałem Jana Pawła II a potem Benedykta XVI zadziwiały frekwencją. Pokazały też, że młodzi Hiszpanie potrafią się żarliwie modlić. Czy będą umieli przyjąć z powrotem naukę Kościoła? Tę, która zachęca do przestrzegania czystości przedmałżeńskiej, budowania rodziny, wierności małżeńskiej, posłuszeństwa wobec przełożonych?
Opisana w skrócie historia Kościoła hiszpańskiego daje nadzieję, że ziarno, które zostało zasiane tutaj przez pierwszego Apostoła, że światło, które bije z dzieł wielu świętych, umocni wiarę i odnowi tu chrześcijaństwo.