Pierwsza audycja
Dokładnie 08 grudnia 1938 roku, ok. 19.00 – „SP 3 Radio Niepokalanów”, jak brzmiała oficjalna wówczas nazwa rozgłośni, wyemitowało fragment melodii pieśni „Po górach, dolinach” i nadało pierwszą próbną audycję. Nie zachowały się co prawda teksty słuchowiska, jednak analizując słowa ojca Kolbego, zamieszczone w „Małym Dzienniku”, „Rycerzu Niepokalanej” oraz wygłoszone tego samego dnia, podczas akademii w Warszawie, w sali „Roma”, można przypuszczać, co było jej treścią. Prawdopodobnie ojciec Maksymilian wyjaśnił słuchaczom przyczynę i cel powstania Radia oraz znaczenie uroczystości Niepokalanego Poczęcia.
Przeczytaj również
Misja Radia Niepokalanów
W założeniu św. Maksymiliana Radio, nadające sygnał z Niepokalanowa, miało być jednym z ważniejszych środków rozwijania działalności Rycerstwa Niepokalanej. Przez wstawiennictwo Najświętszej Maryi Panny, miało przyczyniać się do zbawienia i uświęcenia dusz – zwłaszcza tych wiernych, którzy nie posiadali umiejętności czytania oraz tych, którzy z racji odległości, rzadko korzystali z sakramentu Eucharystii.
Szaleniec Niepokalanej, jak nazywamy często ojca Maksymiliana, nie zapomniał także o siedzibie nowej stacji radiowej. Specjalnie na jej użytek, nie czekając na stosowne zezwolenie z ministerstwa, wybudował budynek z przeznaczeniem na studia radiowe. Celowo zlokalizował go na tyłach klasztoru – z dala od pomieszczeń, w których hałasowały maszyny drukarskie.
Wiadomo, że moc nowo założonej radiowej stacji nadawczej w Niepokalanowie była niewielka – zaledwie 60 watów. Ojciec Maksymilian Kolbe wiązał z nią jednak wielkie nadzieje. W liście do centrali Rycerstwa Niepokalanej w Rzymie, pisanym pięć dni po emisji pierwszej audycji, wspominał, że już za kilka miesięcy moc nadajnika będzie 16 razy silniejsza.
Przerwa w nadawaniu
W przywołanym liście ojciec Kolbe wspomina, że „SP 3 Radio Niepokalanów” nadawała będzie początkowo w każdą niedzielę przez jedną godzinę. W sumie wyemitowano jednak tylko dwie próbne audycje. W kontekście składanych przez ojca Maksymiliana deklaracji, wysyłanych do Rzymu oraz Japonii, wydaje się to zaskakujące. Przyczyn możemy się tylko domyślać, analizując – znowu – „Pisma” św. Maksymiliana. Stacja radiowa w Niepokalanowie nadawała na podstawie ustnego zezwolenia. Na skutek – jak to określił ojciec Maksymilian – „czynników akatolickich”, trzeba było zawiesić nadawanie – do czasu otrzymania pozwolenia na piśmie.
„Zahamowanie działalności radia bardzo często przypisuje się przeciwnikom Kościoła i masonom działającym w polskim rządzie. Nie można jednak wykluczyć, że czynnikiem głównym powstrzymania tej działalności była obawa, że to radio szybko stanie się konkurencją dla Radia Warszawa” (chodzi oczywiście o Polskie Radio, które nadawało początkowo jako stacja Warszawa I ) – zauważa o. Paulin Sotowski – redaktor „Pism” św. Maksymiliana oraz autor książki „Opowieść o świętym Maksymilianie”.
Maksymilian Kolbe nie doczekał formalnej koncesji na nadawanie audycji. 01 września 1939 roku wybuchła wojna, której ofiarą był także założyciel Niepokalanowa i tym samym najstarszej w Polsce KATOLICKIEJ, ale także – jak się okazuje pierwszej PRYWATNEJ w Polsce, rozgłośni – Radia Niepokalanów.
Oprócz „SP 3 Radio Niepokalanów” istniało już wówczas Polskie Radio, powstałe w 1925 roku (ojciec Kolbe dwukrotnie występował na antenie Polskiego Radia – m.in. z okazji dziesięciolecia Niepokalanowa) oraz Radio Watykańskie, założone w 1931 roku.
Reaktywacja
Był rok 1995, gdy po 57 latach przerwy w nadawaniu, spowodowanej drugą wojną światową oraz reżimem komunistycznym, Radio Niepokalanów wznowiło działalność.
1 września 1994 roku Prowincja Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych – z inicjatywy ówczesnego gwardiana klasztoru w Niepokalanowie – ojca Kazimierza Więska., otrzymała koncesję na emisję lokalnego programu radiowego o charakterze społeczno-religijnym.
Pierwsza audycja, po reaktywacji, nadana została 1 marca 1995 roku. Radio Niepokalanów świętuje tym samym w 2013 roku podwójny jubileusz – 75 lat, licząc do daty powstania oraz 18 lat od swojej reaktywacji!
Radio Niepokalanów dziś
Obecnie Radio Niepokalanów nadaje na obszarze dwóch województw: mazowieckiego zachodniego na 102,7 FM oraz łódzkiego na 98,6 FM, a także na całym świecie – za pośrednictwem internetu na: www.radioniepokalanow.pl.
Adres rozgłośni – niezmiennie od 75 lat – jest taki sam. Większość pomieszczeń redakcyjnych to te, które do celów radiowych wznieśli jeszcze franciszkanie w 1938 roku.
Budynek radiowy – z inicjatywy o. Damiana Karczmara – obecnego dyrektora Radia Niepokalanów, został rozbudowany i odnowiony. Dzięki temu, do dyspozycji pracowników Rozgłośni oraz jej gości, jest m.in. radiowa kaplica.
W 2007 roku Radio Niepokalanów otworzyło studio w Łodzi. Filia mieści się obecnie w prowadzonej przez franciszkanów parafii pod wezwaniem św. Maksymiliana Marii Kolbego.
„Misja Radia Niepokalanów wcale się nie zmieniła. Jej cele są takie same, jak za czasów świętego Maksymiliana” – mówi o. Damiana Karczmar.
Podstawowy trzon programu to szeroko rozumiana modlitwa. Każdego dnia Radio Niepokalanów emituje: godzinki, modlitwę „Anioł Pański”, koronkę do Bożego Miłosierdzia (transmisja z krakowskich Łagiewnik oraz z Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ołtarzewie), Apel Jasnogórski. Każdego dnia transmitowana jest również Msza św. z Bazyliki w Niepokalanowie oraz raz w tygodniu (w czwartki o 7.10) Msza św. z Bazyliki Watykańskiej przy grobie bł. Jana Pawła II (sprawowana w języku polskim).
W ramówce Rozgłośni miejsce znalazły programy muzyczne, publicystyczne oraz kulturalne. Dominuje polska, spokojna muzyka, a klimat, jaki stwarzają autorzy poszczególnych audycji oraz prezenterzy Stacji, sprzyja refleksji i wyciszeniu, czego często szukają w mediach Słuchacze Radia Niepokalanów.
Urodziny do kwadratu
Podwójnemu jubileuszowi Radia Niepokalanów towarzyszyło wiele inicjatyw, które udało się zrealizować, dzięki życzliwym ludziom, wsparciu samorządów oraz zaangażowaniu radiowego Zespołu.
Najważniejsze działania:
- przeniesienie łódzkiego studia Radia Niepokalanów do franciszkańskiej parafii pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbego [wcześniej (2007 – 2013) łódzka filia mieściła się w jednej z diecezjalnych parafii w Łodzi)]
- główne obchody Jubileuszu, zorganizowane 12 maja w Niepokalanowie, podczas których wystąpił Krzysztof Krawczyk z zespołem
- nowe logo Radia Niepokalanów
- pielgrzymkę Słuchaczy Radia Niepokalanów do Włoch, w czasie której pielgrzymi uczestniczyli m.in. w modlitwie „Anioł Pański” na Placu św. Piotra z papieżem Franciszkiem.
W głównych (majowych) uroczystościach udział wzięli m.in. prowincjałowie trzech franciszkańskich prowincji; kapłani zakonni i diecezjalni z różnych diecezji Polski oraz licznie zgromadzeni dyrektorzy katolickich rozgłośni w Polsce. Obecni byli także marszałkowie województw mazowieckiego i łódzkiego – Adam Struzik oraz Witold Stępień, a także wójtowie, burmistrzowie, prezydenci oraz starości, urzędujący na terenie wymienionych wyżej województw.
Patronat honorowy nad obchodami sprawowali abp Wacław Depo – metropolita częstochowski – przewodniczący Rady ds. Środków Masowego Przekazu KEP oraz abp Marek Jędraszewski – metropolita łódzki.
Jubileusz RN odbił się szerokim echem w mediach. Dzięki patronom honorowym, zaprzyjaźnionym z Radiem samorządom, patronom medialnym oraz wielu życzliwym ludziom, informacja o Radiu Niepokalanów, a tym samym o Niepokalanowie i świętym Maksymilianie, dotarła do wielu osób.
To wszystko pozwala nam sądzić, że Radio Niepokalanów jest Rozgłośnią ważną i cenioną nie tylko przez Słuchaczy, ale także przez władze kościelne i samorządowe z całej Polski.
Święty Maksymilian
Święty Maksymilian postrzegany jest współcześnie przede wszystkim jako męczennik. Tymczasem dla franciszkanów z Niepokalanowa – jak mówi o. Damian Karczmar –
„św. Maksymilian to znakomity organizator, świetny pomysłodawca i realizator.”
Przypomnijmy, ojciec Maksymilian zafascynowany był nowinkami technicznymi, które w pierwszej kolejności, jak mówił, wykorzystane być powinny w działalności apostolskiej. W 1936 r. był jednym z pierwszych pasażerów kolei linowej na Kasprowy Wierch, a w 1938 r. uczestniczył w pierwszym pokazie telewizyjnym w Berlinie. Między innymi projekt statku kosmicznego, autorstwa właśnie ojca Kolbego można było obejrzeć w gmachu Senatu RP w 2011 roku, który obchodzony był jako „Rok św. Maksymiliana".
W 1938 roku – tuż po wyemitowaniu dwóch próbnych audycji, po których Radio Niepokalanów przestało nadawać, św. Maksymilian pisał do ówczesnego generała zakonu:
„Nasza Stacja Radiowa, która w dniu święta Niepokalanej roznosiła Jej chwałę na falach eteru po całym świecie, teraz ze względu na atak czynników akatolickich milczy, lecz Niepokalana bez wątpienia w końcu odniesie zwycięstwo” – czyżby proroctwo? Historia Radia Niepokalanów pokazuje, że tak.
Dzisiaj, jako jedyne radio na świecie, założone przez świętego, rozwija się. Mimo wielu przeszkód, wciąż jest wiele pomysłów i osób, które pragną je realizować – tak by dzieło św. Maksymiliana służyło do zbawienia dusz przez Niepokalaną…
Malwina Szymańska, dziennikarka Radia Niepokalanów