Nasze projekty

Jutro Niedziela – XXX zwykła A

Miłość to siła podtrzymująca nasze życie. Na niej opiera się całe Prawo i Prorocy.

Reklama

PUNKT WYJŚCIA


TRZYDZIESTA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosili Wszechmogącego Boga, aby przymnożył nam wiary, nadziei i miłości oraz dał nam ukochać swoje przykazaniaCZYTANIA: Księga Wyjścia 22,20–26 • Psalm 18(17), 2–3a. 3b–4. 47 i 51ab • List do Tesaloniczan 1,5c–10 • Ewangelia wg św. Mateusza 22,34–40

CHMURA SŁOWA

Reklama

STO SŁÓW


Dzisiaj Pan bierze w obronę najsłabszych i najbardziej narażonych na wyzysk. Przypomina nam pierwsze prawo, którym powinniśmy kierować się w życiu – Prawo Miłości.

Miłość to siła podtrzymująca nasze życie. Na niej opiera się całe Prawo i Prorocy. Przykazanie Miłościjest podobne do grawitacji utrzymującej
Ziemię w przestrzeni, do mięśni podtrzymujących nasze ciało oraz do lin napinających żagle i maszt okrętu. Tak właśnie mamy kochać.

Reklama

Miłość, o której dzisiaj słyszymy, to nie tylko uczucia. Ta miłość ma angażować całego człowieka, całe jego życie. Miłość zbudowana na dwóch filarach (Przykazanie Miłości) stanie się najtrwalszym mostem łączącym nas z niebem. Mostem, który wytrzyma napór wszystkiego, co niesie ludzkie życie.

To z takiej miłości Pan nas kiedyś osądzi.


Czytanie z Księgi Wyjścia

Reklama

(Wj 22, 20-26)

Tak mówi Pan: «Nie będziesz gnębił ani uciskał przybysza, bo wy sami byliście przybyszami w ziemi egipskiej. Nie będziesz krzywdził żadnej wdowy ani sieroty. Jeślibyś ich skrzywdził i poskarżą Mi się, usłyszę ich skargę, rozpali się gniew mój, i wygubię was mieczem; i żony wasze będą wdowami, a dzieci wasze sierotami. Jeśli pożyczysz pieniądze ubogiemu z mojego ludu, żyjącemu obok ciebie, to nie będziesz postępował wobec niego jak lichwiarz i nie każesz mu płacić odsetek. Jeśli weźmiesz w zastaw płaszcz twego bliźniego, winieneś mu go oddać przed zachodem słońca, bo jest to jedyna jego szata i jedyne okrycie jego ciała podczas snu. I jeśliby się on żalił przede Mną, usłyszę go, bo jestem litościwy».

Oto Słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Prawo miłościWj 22, 20–26

Prosta recepta na uzdrowienie miłości: nie będziesz gnębił, uciskał, krzywdził, brał odsetek, bluźnił przeciwko Bogu.

KSIĘGA: Księga Wyjścia • AUTOR: anonimowy kapłan (ostateczna redakcja) • CZAS POWSTANIA: ok. VI w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa • MIEJSCE: góra Synaj • KTO MÓWI: Mojżesz w imieniu Boga


EXODUS • Księga Wyjścia, Exodus, druga z ksiąg Pisma Świętego, opisuje dokładnie to, na co wskazuje jej nazwa: uwolnienie Izraelitów z ziemi egipskiej. Drugim ważnym wydarzeniem przedstawionym w księdze jest • przymierze zawarte na Synaju i Dekalog. W pierwszej części (rozdziały 1–15) rozstrzyga się, kto jest Panem Izraela: faraon i bogowie Egiptu czy Jahwe. Dalej, już po wyjściu z Egiptu, Pan rozwiązuje problemy swego ludu i karmi go na pustyni (15–18), wreszcie nadaje prawa (19–24) i rozbija swój namiot (24–40), czym potwierdza swoje królowanie w Izraelu.

PRAWO NA SYNAJU • Rozdział 20 Księgi Wyjścia opisuje moment, kiedy na górze Synaj Bóg objawia Mojżeszowi • Prawo Dziesięciu Przykazań. Nie są to jedyne prawa, jakie Izrael otrzymuje od swojego Boga. Po dobrze znanych • Dziesięciu Przykazaniach wkraczamy w • Kodeks Przymierza (24,7). Prawa, które tu znajdujemy, odzwierciedlają sytuację Izraela w czasach sprzed wygnania, sytuację narodu widzianą z perspektywy małej wioski. Jak w soczewce skupiają się tu wszystkie problemy • Zachowywanie tych praw jest znakiem i warunkiem trwania w Przymierzu z Jahwe.

ZANIM USŁYSZYSZ • Człowiek powinien kierować się miłością we wszystkim, co robi. Nie stawiać na pierwszym miejscu siebie, własnej wygody, ale z litością i miłością patrzeć na drugiego. Prawo moralne jasno określa, jak być dobrym. Człowiek dostaje prostą receptę: nie będziesz gnębił, uciskał, krzywdził, brał odsetek, bluźnił przeciwko Bogu.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Nie będziesz gnębił ani uciskał przybysza, bo wy sami byliście przybyszami w ziemi egipskiej

Jeślibyś ich skrzywdził i poskarżą Mi się, usłyszę ich skargę, rozpali się gniew mój, i wygubię was mieczem

BIBLIJNY INSIDER


Poznajemy dzisiaj przepisy dotyczące najsłabszych i najbardziej narażonych na wyzysk i biedę grup społecznych.

• Obcy • Cudzoziemcy lub obcy (hebr. ger) to odpowiednik współczesnego uchodźcy lub emigranta, który opuszcza swój dom rodzinny z powodu wojny, głodu lub prześladowania, aby poszukiwać nowej ojczyzny (Wj 2; Krn 2,16; 2 Sam 4,3; Ru 1,1). Izraelici mają się z nimi obchodzić dobrze, pamiętając, że sami także byli obcymi w Egipcie (Wj 22,20).

• Sieroty i wdowy • Dwie kolejne grupy, które Prawo otacza szczególną opieką, to sieroty i wdowy. Ponieważ zostały one pozbawione naturalnej opieki ze strony rodziny, zyskują potężnego opiekuna w Bogu, który obiecuje zemstę wszystkim chcącym je poniżać i krzywdzić (Wj 22,21–23).

• Zakaz lichwy • i prawo dotyczące zastawu mają chronić życie tych, których bogactwem jest często jedynie płaszcz, służący im jako okrycie w nocy (Wj 22,24–25). Także w tym przypadku Bóg staje się rzecznikiem w ich sprawie. Powtarza, że słucha głosów tych, którzy żalą się przed
nim, ponieważ jest pełen współczucia, łaskawy i kochający (Wj 22,26). Przypomina to scenę, kiedy Bóg odpowiada na krzyk swojego ludu uciskanego w Egipcie (Wj 3,7). Hebrajskie chanun (łaskawy, współczujący), którym opisuje się tu sam Pan, to właściwie jego imię własne, w Biblii trzynaście razy opisuje się nim wyłącznie Boga.

• Rodzina • Życie z Bogiem przypomina życie w rodzinie, w której Bóg jak Ojciec troszczy się o swoje najsłabsze dzieci. Życie w rodzinie nakłada także zobowiązanie na wszystkich, aby troszczyć się o siebie nawzajem. Od tego zależy nasza relacja z Bogiem. Miłość bliźniego to praktyczne wypełnienie Dekalogu. Od niej będą zależeć także losy przymierza, które Bóg zawarł ze swoim ludem.


(Ps 18(17), 2-3a. 36c-4. 47 i 51ab)

REFREN: Miłuję Ciebie, Panie, Mocy moja.

Miłuję Cię, Panie, *  Mocy moja, Panie, Opoko moja i Twierdzo, *  mój Wybawicielu. Boże, Skało moja, na którą się chronię,  * Tarczo moja, Mocy zbawienia mego i moja Obrono. Wzywam Pana, godnego chwały,   i wyzwolony będę od moich nieprzyjaciół. Niech żyje Pan, niech będzie błogosławiona moja Opoka,niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca. Ty dałeś wielkie zwycięstwo królowi *  i łaską obdarzyłeś Dawida, Twego pomazańca.

PSALM

Miłuję Cię Panie Ps 18, 2–3a. 3b–4. 47 i 51ab

Jeden z najstarszych utworów w Księdze Psalmów. Psalm 118 czule opisuje wiarę człowieka do Boga słowem czułej miłości.

PSALM 18 • AUTOR: Dawid/lewita • CZAS POWSTANIA: początkowe czasy monarchii, X–IX w. przed Chr.


MODLITWA BŁAGALNA • Psalm 18 to jeden z najstarszych utworów, jakie znajdujemy w Psałterzu. Obrazami nawiązuje do mitów kananejskich i w swych zasadniczych zrębach może pochodzić nawet z czasów przed monarchią. Przypisuje się go Dawidowi, za „ja” lirycznym może rzeczywiście ukrywać się postać legendarnego króla lub innego monarchy. Utwór ten mógłby być recytowany przez niego w świątyni jako • modlitwa za naród • dziękczynienie • prośba o obronę przed nieprzyjaciółmi. Niektórzy widzą w nim • królewski hymn zwycięstwa, inni twierdzą, że należy do gatunku • modlitwy błagalnej tefillah oraz do grupy • psalmów królewskich.

MOTYW MIŁOŚCI • Trzy strofy psalmu, które słyszymy w dzisiejszej liturgii, to trzy wyznania: • miłości (Miłuję Cię, Panie, Mocy moja) • ufności (Boże, skało moja, na którą się chronię, tarczo moja, mocy zbawienia mego i moja obrono) oraz • wdzięczności (Niech żyje Pan, niech będzie błogosławiona moja Opoka. Niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca) • Z Ewangelią łączy go motyw miłości wyrażonej przez Dawida hebrajskim czasownikiem raham, związanym z rehem (łono matki) i oznaczającym żarliwe, poruszające całe wnętrze człowieka uczucie. Miłość do Boga, o której się tu mówi, jest czulsza i bardziej intensywna niż miłość matki do dziecka.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Skało moja, na którą się chronię, tarczo moja, mocy zbawienia mego i moja obrono
Wzywam Pana, godnego chwały, i wyzwolony będę od moich nieprzyjaciół
Ty dajesz wielkie zwycięstwo królowi


Czytanie z Listu do Tesaloniczan

(1 Tes 1,5c-10)

Bracia:

Wiecie, jacy dla was byliśmy, przebywając wśród was. A wy, przyjmując słowo pośród wielkiego ucisku, z radością Ducha Świętego, staliście się naśladowcami naszymi i Pana, tak że okazaliście się wzorem dla wszystkich wierzących w Macedonii i Achai. Dzięki wam nauka Pańska stała się głośna nie tylko w Macedonii i Achai, ale wasza wiara w Boga wszędzie dała się poznać, tak że nawet nie potrzebujemy o tym mówić. Albowiem oni sami opowiadają o nas, jakiego to przyjęcia doznaliśmy od was i jak nawróciliście się od bożków do Boga, by służyć Bogu żywemu i prawdziwemu i oczekiwać z niebios jego Syna, którego wskrzesił z martwych, Jezusa, naszego wybawcę od nadchodzącego gniewu.

Oto Słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Naśladowcy  1 Tes 1,5c–10

Tesaloniczanie przyjęli wiarę dużym kosztem: pośród wielkiego ucisku. Święty Paweł dziękuje im za to i podkreśla, że dzięki takiej postawie Ewangelia stała się głośna w wielu innych miejscach.

PIERWSZY LIST DO TESALONICZAN • NADAWCY: św. Paweł, Sylwan i Tymoteusz • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Tesalonikach • CZAS POWSTANIA: 50/51 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt


O LIŚCIE • List do Tesaloniczan to pierwszy z listów Pawła, pisany do świeżo nawróconych chrześcijan w Tesalonice. Celem listu jest utwierdzenie wspólnoty w otrzymanej u początków nauce. Paweł podtrzymuje ich nadzieję na przyjście Wybawcy, która jest im tak bardzo potrzebna w obliczu prześladowań.

DO PRZEŚLADOWANYCH • Przypomnijmy: Paweł pisze do gminy dotkniętej prześladowaniami – usłyszymy o tym, że przyjęli słowo pośród wielkiego ucisku – których zaznali prawdopodobnie od ich rodaków, Greków (1 Tes 2,14). Mimo to wspólnota naśladowała w niezłomnej wierze prześladowanego apostoła, a przez niego także Chrystusa, trwając w radości Ducha Świętego.

EFEKTY WYTRWAŁOŚCI • Wybrany na dziś fragment to kontynuacja listu, którego wstęp usłyszeliśmy poprzedniej niedzieli, kiedy to Paweł z wdzięcznością wspominał ostatnie spotkanie. Usłyszymy o owocach wiary przyjętej przez Tesaloniczan • Będą to: • fakt, że nauka Pana stała się głośna m.in. w Macedonii, Achai, Koryncie • bycie wzorem dla wszystkich wierzących • wybawienie od nadchodzącego gniewu.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Staliście się naśladowcami naszymi i Pana, tak że okazaliście się wzorem
Dzięki wam nauka Pańska stała się głośna
Wasza wiara w Boga wszędzie dała się poznać, tak że nawet nie trzebujemy o tym mówić

BIBLIJNY INSIDER


• Bez lęku • Ostatnie słowa apostoła: nawróciliście się od bożków do Boga, by służyć Bogu żywemu i prawdziwemu i oczekiwać z niebios jego Syna, którego wskrzesił z martwych, Jezusa, rzucają światło na treść wiary i motywację Tesaloniczan: służą żywemu Bogu, nie bożkom, i z radością oczekują przyjścia Zmartwychwstałego. Nie lękają się sądu ani końca świata, bo Jezus zbawił ich od kary i od wiecznego potępienia, czyli od gniewu Boga wylewającego się na wszystkich grzeszników (Rz 1,18).

• Zbawiciel i Sędzia • Gniew to atrybut Bożej sprawiedliwości, która nie może pozostawić zła bezkarnym. W szczególny sposób objawi się on na końcu czasów, gdy Bóg przybędzie, aby osądzić ludzki świat • Co ciekawe, będzie nas sądził Chrystus. Paweł nazywa dzień sądu dniem Chrystusa (Flp 2,16; Rz 2,16). Będzie to dzień pełnego objawienia się Jego bóstwa. Zbawiciel jest równocześnie Sędzią. Daje to podstawy do nadziei, kiedy stajemy z Nim twarzą w twarz.


(Mt 22,34-40)
Gdy faryzeusze posłyszeli, że zamknął usta saduceuszom, zebrali się razem, a jeden z nich, uczony w Prawie, wystawiając Go na próbę, zapytał: «Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe?». On mu odpowiedział: «„Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem”. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Na tych dwóch przykazaniach zawisło całe Prawo i Prorocy».

Oto Słowo Pańskie.

EWANGELIA

Pierwsze i największe  Mt 22,34-40

Spośród kilkuset nakazów Prawa Jezus wydobywa dwa najważniejsze i czyni je jednym Przykazaniem Miłości.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: przypowieść • MIEJSCE NAUCZANIA: Jerozolima, świątynia • CZAS: 33 r. • KTO MÓWI: Jezus • ADRESACI: zgromadzeni w świątyni • WERSJE: Mk 12,28–31 • Łk 10,25–28


KU GOLGOCIE • Od 21 rozdziału Ewangelii Mateusza rozpoczynają się najbardziej dramatyczne wydarzenia misji Jezusa Chrystusa. Choć • witany jest entuzjastycznie przez mieszkańców Jerozolimy słowami: Hosanna, hosanna • pozostaje bacznie obserwowany przez faryzeuszów. Swe pierwsze kroki Jezus skierował do świątyni, skąd najpierw • wyrzucił wszystkich sprzedających i kupujących • potem uzdrowił chorych i niewidomych • a następnego dnia, po nocy spędzonej w Betanii (werset 17), nauczał w przypowieściach, które słyszeliśmy w poprzednich tygodniach. Po wygłoszeniu trzeciej przypowieści o uczcie królewskiej dochodzi do sporu z faryzeuszami.

DWA PRZYKAZANIA W JEDNO • Faryzeusze wystawiają Jezusa na kolejną próbę. Podczas rozmowy Jezusa z uczonym spośród kilkuset praw i przykazań Starego Testamentu wydobyte zostaną dwa najważniejsze: te, które znamy jako Przykazanie Miłości. Zwróćmy uwagę, kto wybiera i splata ze sobą te przykazania.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem
Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego
Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy

TRANSLATOR


Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy (Mt 22, 40) • Greckie słowo kremannymi może oznaczać tarcze lub zbroje zawieszone jako trofea wojenne, talizman (Ez 13, 18) lub Ziemię unoszącą się w próżni (Hi 26, 7). Opisuje się nim także ciało wiszące na krzyżu (Pwt 21, 22;Ga 3, 13), a Łukasz (19, 48) w obrazowy sposób mówi o ludziach, którzy wisieli wręcz na ustach Jezusa• Czasownik ten podkreśla, że to miłość spaja i dopełnia charakter Prawa Bożego. Grecki rdzeń krem-aster używany jest także na określenie mięśni, które wiążą i podtrzymują wnętrzności ciała ludzkiego, a krem-astos może oznaczać liny podtrzymujące główny maszt okrętu.

BIBLIJNY INSIDER


Najważniejsze przykazanie • Jezus cytuje Pismo, modlitwę Szema Jisrael odmawianą przez pobożnego Izraelitę kilka razy dziennie: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem (Pwt 6,5) • Miłość ta nie ma nic wspólnego z uczuciami, które zazwyczaj przychodzą nam do głowy, kiedy słuchamy o sercu i duszy. Dla antycznych • serce to ośrodek, w którym człowiek podejmuje swoje decyzje, odpowiednik naszej woli i sumienia. • Dusza to zasada życia, nośnik wszelkich życiowych energii i ludzkiej kreatywności. Wreszcie • umysł, oznacza władze intelektualne • Miłość do Boga ma • angażować całego człowieka • całe jego życie, poczynając od głębi wewnętrznej osoby, a kończąc na wszystkim, w czym wyraża się ona na zewnątrz, w jego pracy i zaangażowaniu w sprawy świata.

• Drugie, równie ważne • Jezus, twórczy nauczyciel, wzorem rabinów swoich czasów sięga po technikę zwaną gezerahshawah: łączy na zasadzie podobieństwa dwa fragmenty biblijne, tak aby nawzajem się uzupełniały i tłumaczyły. Drugie przykazanie, podobne do pierwszego (chodzi o podobieństwo istotowe, homoios, nie powierzchowne) brzmi: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Jezus znów cytuje dosłownie Pisma (patrz: LINKI). Następnie dodaje: Na tych dwóch przykazaniach opiera się (w tekście greckim dosłownie „zawieszone jest”) całe Prawo i Prorocy (Mt 22,40) • Innymi słowy, nie da się zachowywać przykazań Prawa bez zachowywania przykazania miłości Boga i bliźniego.

ZWRÓĆ UWAGĘ


Nad pytaniem, które przykazanie jest największe, głowiły się już autorytety rabinackie.
• Hillel streszczał całe Prawo w swojej słynnej złotej regule: Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe.
• Simlai twierdził, że już Dawid w Psalmie 15 zredukował 613 przykazań Mojżesza do 11 najważniejszych.
• Izajasz (Iz 33, 15–16) zredukował je do sześciu: Ten, kto postępuje sprawiedliwie i kto mówi uczciwie, kto odrzuca zyski bezprawne, kto się wzbrania dłońmi przed wzięciem podarku, kto zatyka uszy, by o krwi nie słuchać, kto zamyka oczy, by na zło nie patrzeć.
• Micheasz (Mi 6, 8) zredukował je do trzech: Powiedziano ci, człowiecze, co jest dobre. I czego żąda pan od ciebie, jeśli nie czynieni sprawiedliwości, umiłowania wierności i pokornego obcowania z Bogiem twoim?
• Amos (Am 5, 4) do jednego: Szukajcie Mnie, a żyć będziecie.
• Habakuk (Ha 2, 4) również do jednego: Sprawiedliwy żyć będzie dzięki swej wierności.

LINKI


Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem (Mt 22,37)

Pwt 6,4–5: Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Pan jedynie. Będziesz więc miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej
duszy swojej, ze wszystkich sił swych sił 

Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego (Mt 22,39)

Kpł 19,18: Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego

WERSJE


Dialog z uczonym w Piśmie, w trakcie którego poznajemy Przykazanie Miłości, opisują także Łukasz i Marek.
• Kontekst • U Marka i Mateusza do rozmowy dochodzi w Jerozolimie, w Świątyni, na kilka dni przed męką Jezusa. U Łukasza taka rozmowa następuje o wiele wcześniej, gdy Jezus rozpoczął dopiero drogę ku Miastu Świętemu.
• Pytanie • U Marka i Mateusza uczony pyta o to, które pytanie w Prawie jest największe • U Łukasza brzmi nieco inaczej, bardziej praktycznie: Co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?
• Kto znajduje najważniejsze przykazanie? • W wersji Łukasza Mateusza i Marka Jezus wprost odpowiada na pytania uczonego. U Łukasza jest inaczej – zamiast odpowiedzieć, pyta, a dokładnie: wydobywa odpowiedź u pytającego. W efekcie to sam uczony w Piśmie wybiera z Prawa najważniejsze przykazania.

  • Jezus i faryzeusze, Friedrich August Ludy, XIX w.
  • Faryzeusze, Karl Schmidt Rottluff, 1912 r., Museum of Modern Art, Nowy Jork, USA
  • kadr z filmu Książe Egiptu, 1998, YouTube
  • uczeni w piśmie i faryzeusze, Alexandre Bida, XIX w.
  • Portret Faryzeusza, pracownia Michała Wolgemuta, Kronika norymberska, 1493 r.

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę