Jutro Niedziela – XXIII zwykła B

PUNKT WYJŚCIA

---

DWUDZIESTA TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się, aby Bóg obdarzył nas prawdziwą wolnością i wiecznym dziedzictwem • CZYTANIA: Księga Izajasza 35,4–7a • Psalm 146,6c–10 • List św. Jakuba Apostoła 2,1–5 • Ewangelia wg św. Marka 7,31–37

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Kiedy ludziom przeżywającym największą historyczną klęskę prorok obwieszcza: przyjdzie Boża odpłata (PIERWSZE CZYTANIE), mówi o czymś innym niż odzyskanie niepodległości, o czymś, co wręcz niemożliwe: trysną zdroje wód na pustyni. Trudno na te zapowiedzi spojrzeć inaczej niż jak na dobrotliwą metaforę.

Jednak nadzieja, która w pierwszym czytaniu miała czas przyszły (Przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych się otworzą) w PSALMIE zyskuje czas teraźniejszy: Pan przywraca wzrok ociemniałym, Pan dźwiga poniżonych. Bo Bóg odwraca los, niemożliwe staje się możliwe. Jeśli czyni to Jezus (EWANGELIA), to znak, że Królestwo obiecane naprawdę nadeszło.

Pytanie tylko, czy nadeszło dla mnie. Czy potrafię jak Bóg (DRUGIE CZYTANIE) nie patrzeć na status osoby, lecz widzieć po prostu człowieka.

---

(Iz 35,4-7a)

Powiedzcie małodusznym: Odwagi! Nie bójcie się! Oto wasz Bóg, oto – pomsta; przychodzi Boża odpłata; On sam przychodzi, by zbawić was. Wtedy przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych się otworzą. Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie. Bo trysną zdroje wód na pustyni i strumienie na stepie; spieczona ziemia zmieni się w pojezierze, spragniony kraj w krynice wód.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Mała Apokalipsa • Iz 35,4-7a

Mieszkańcom Jerozolimy pozostało wygnanie, świadomość zniszczonego miasta i państwa. A Bóg mówi do nich: Przyjdzie odpłata.

KSIĘGA: Izajasza • AUTOR: anonimowy autor ze szkoły Izajasza • CZAS POWSTANIA: okres powygnaniowy, po 538 r. przed Chr. • KATEGORIA: wizja apokaliptyczna • KTO MÓWI: prorok (w imieniu Boga) • ADRESACI: Izraelici

---

KSIĘGA PROROCKA • Księga Izajasza jest jedną z największych i najważniejszych ksiąg prorockich. Składa się z sześćdziesięciu sześciu rozdziałów. Chociaż cechuje ją jedność teologiczna, zwykle dzieli się ją na trzy oddzielne części, którym przypisuje się różne autorstwo i czas powstania. Adresatami każdej z nich są Izraelici w różnej sytuacji swojego narodu • Pierwsza część dotyczy Izraela przed wygnaniem, bliskiego upadku z powodu niewierności – autorem jest sam Izajasz (rozdz. 1–39) • Druga skierowana jest do Izraelitów na wygnaniu (Deutero-Izajasz, rozdz. 40–55) • Trzecia powstała już po powrocie z wygnania (Trito-Izajasz, rozdz. 56–66). Ale kim jest autor czytania, które usłyszymy?

MAŁA APOKALIPSA • Rozdziały 34 i 35 to tak zwana Mała Apokalipsa. Powstała w czasach klęski. Królestwo Judy przestało istnieć, Izraelici przebywali na wygnaniu w Babilonie, a Jerozolima została zniszczona. Sprawcą upokorzeń Izraelitów był Babilon oraz Edom • To wówczas powstaje Mała Apokalipsa, proroctwo, które zapowiadało •
walkę wojsk niebieskich z narodami pogańskimi (przede wszystkim z Edomem) • zwycięstwo Boga i • ostateczny sąd, który przywróci Jerozolimie chwałę.

ODWRÓCENIE LOSU • Usłyszymy fragment kończący Małą Apokalipsę – tę jej część, która zapowiada triumf Jerozolimy w nieokreślonej przyszłości • Zauważmy, że ostateczne zwycięstwo – którego zapowiedź jest pisana w czasach klęski – wpisane jest w obietnice odwrócenia losu ludzkości. Dotyczy nie tylko odzyskania niepodległości, powrotu Jerozolimy. Głusi zaczną słyszeć, niewidomi widzieć, pustynie staną się ziemiami żyznymi. To powoduje, że Apokalipsa Izajasza dotyczy czegoś więcej niż rzeczywistości historycznej – jest zapowiedzią zbawienia.

---

(Ps 146,6c-10)

REFREN: Chwal, duszo, Pana, Stwórcę swego

On wiary dochowuje na wieki,

uciśnionym wymierza sprawiedliwość,

chlebem karmi głodnych,

wypuszcza na wolność uwięzionych.

Pan przywraca wzrok ociemniałym,

Pan dźwiga poniżonych,

Pan kocha sprawiedliwych,

Pan strzeże przybyszów.

Ochrania sierotę i wdowę,

lecz występnych kieruje na bezdroża,

Pan króluje na wieki,

Bóg twój, Syjonie, przez pokolenia.

•

PSALM

Alleluja! • Ps 146,6c-10

W Psalmie 146 usłyszymy kolejne przykłady tego, że Bóg odmienia los: głodnych, uwięzionych, ociemniałych i poniżonych.

PSALM 146 • AUTOR: lewita (według tytułu Septuaginty, Wulgaty i Peszitty – prorocy powygnaniowi: Aggeusz i Zachariasz) • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, ok. III w. przed Chr.

---

HALLELE • Wśród psalmów istnieją Hallele: trzynaście psalmów – modlitw przewidzianych na określone święta i okoliczności religijne. Najbardziej znane są • Hallele egipskie albo „mały Hallel” (Psalmy 113–118) wyśpiewywane podczas Święta Paschy • Wielki Hallel to z kolei Psalm 136, odmawiany również raz w roku podczas Paschy, zaraz po małym Hallelu • Poza nimi istnieje trzecia grupa Hallelów: Psalmy 145–150. Psalm 146 ma wyraźny charakter liturgiczny, funkcjonował w kulcie świątynnym jako pieśń uwielbienia. Inni dostrzegają w nim cechy charakterystyczne dla pieśni syjońskiej, wychwalającej Pana zasiadającego na Syjonie (Ps 146,10). Język utworu wskazuje na jego powygnaniowe pochodzenie. W późniejszym judaizmie psalm używany był jako modlitwa poranna • Jeśli spojrzymy na dobór psalmów
w Liturgii Godzin, przekonamy się, że podczas jutrzni i w czasie wielkanocnym, i dziś dominują psalmy allelujatyczne.

BÓG RZECZY NIEMOŻLIWYCH • Usłyszymy jeden z psalmów allelujatycznych, Psalm 146, a właściwie jego drugą połowę. W pierwszej, pominiętej części – autor chwali Pana i wymienia powody, dlaczego Go wysławia i dlaczego warto to robić • Druga część Psalmu 146 została wybrana do Liturgii Słowa, gdyż ukazuje Boga, który odwraca los.

---

Czytanie z listu św. Jakuba Apostoła

(Jk 2,1-5)

Bracia moi, niech wiara wasza w Pana naszego Jezusa Chrystusa uwielbionego nie ma względu na osoby. Bo gdyby przyszedł na wasze zgromadzenie człowiek przystrojony w złote pierścienie i bogatą szatę i przybył także człowiek ubogi w zabrudzonej szacie, a wy spojrzycie na bogato odzianego i powiecie: Usiądź na zaszczytnym miejscu, do ubogiego zaś powiecie: Stań sobie tam albo usiądź u podnóżka mojego, to czy nie czynicie różnic między sobą i nie stajecie się sędziami przewrotnymi? Posłuchajcie, bracia moi umiłowani! Czy Bóg nie wybrał ubogich tego świata na bogatych w wierze oraz na dziedziców królestwa przyobiecanego tym, którzy Go miłują?

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

O prawdziwej bezinteresowności • Jk 2,1-5

Święty Jakub stawia bardzo aktualne pytanie: czy tak samo zachowałbyś się wobec kogoś bogatego bądź znanego, gdyby okazało się, że to biedak?

KSIĘGA: List św. Jakuba • NADAWCA: Jakub lub jego uczeń • ADRESACI: wspólnoty chrześcijańskie pochodzenia żydowskiego • CZAS POWSTANIA: ok. 60–90 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Palestyna

---

PARENEZA • Od zeszłej niedzieli czytamy List św. Jakuba. To krótki list, z którego przebija praktyczne nauczanie chrześcijańskie (pareneza) na temat życiowych prób i pokus, bogactwa, autentycznej wiary i oczekiwania na przyjście Pana • Przez cały tekst Listu św. Jakuba nieustannie powracają dwa wątki: pierwszy z nich to • troska o biednych i pokornych, często połączona z surowością wobec bogatych drugi kładzie
nacisk na • spełnianie dobrych uczynków wraz z ostrzeżeniem przed wiarą bezowocną.

BOGACI TO UBODZY • Usłyszymy przykład wyrażający troskę Jakuba o biednych. Apel o wiarę, która nie ma względu na osoby, nikim nigdy nie gardzi • Zwróćmy uwagę na prośbę Jakuba, by • zmienić perspektywę patrzenia na ludzi: by żadnego człowieka nie traktować przez pryzmat statusu społecznego czy majątku. A to pozwoli, by po prostu • pomagać potrzebującym. Według Jakuba Eucharystia to odwzorowanie porządku w Królestwie Niebieskim, gdzie wszyscy są braćmi i siostrami.

---

Słowa Ewangelii wg św. Marka

(Mk 7,31-37)

Jezus opuścił okolice Tyru i przez Sydon przyszedł nad Jezioro Galilejskie, przemierzając posiadłości Dekapolu. Przyprowadzili Mu głuchoniemego i prosili Go, żeby położył na niego rękę. On wziął go na bok, osobno od tłumu, włożył palce w jego uszy i śliną dotknął mu języka; a spojrzawszy w niebo, westchnął i rzekł do niego: Effatha, to znaczy: Otwórz się! Zaraz otworzyły się jego uszy, więzy języka się rozwiązały i mógł prawidłowo mówić. /Jezus/ przykazał im, żeby nikomu nie mówili. Lecz im bardziej przykazywał, tym gorliwiej to rozgłaszali. I pełni zdumienia mówili: Dobrze uczynił wszystko. Nawet głuchym słuch przywraca i niemym mowę.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

„Effatha” • Mk 7,31-37

Jezus uzdrawia głuchoniemego. Wypełnia proroctwa, jest Mesjaszem. Ale przede wszystkim wyprowadza z zamknięcia, mówiąc: Effatha.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30–33 r. • MIEJSCE AKCJI: w pobliżu Jeziora Galilejskiego • BOHATEROWIE: Jezus, głuchoniemy, tłum

---

NAJSTARSZA Z EWANGELII • Powoli zbliżamy się do punktu centralnego Ewangelii św. Marka, którym jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (? 8,27–30). Podsumowuje ono pierwszą część (rozdz. 1,1–8,30) i wskazuje na główny temat Marka: odpowiedź na pytanie, kim jest Jezus. Odpowiedź przez głoszone Słowo, które ma moc (? DWUNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA), oraz znaki i cuda (? TRZYNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA).

PROROCTWO • Jest jeszcze trzecia forma odpowiedzi na pytanie o Jezusa, która potwierdza, iż jest On zapowiadanym Mesjaszem: odwołanie do proroctw. Osobę i dzieło Jezusa jako urzeczywistnienie się, wypełnienie Pism i proroctw przedstawia przede wszystkim św. Mateusz, ale biblijną argumentację stosują także pozostali ewangeliści. Święty Marek nie powiązuje wprost wydarzeń z proroctwami, jak to robi św. Mateusz (dodając na przykład jak zapowiedziało pismo).

UZDROWIENIE GŁUCHONIEMEGO • Usłyszymy o wydarzeniu, w którym Jezus objawia siebie przez cud uzdrowienia głuchoniemego • Liturgia Słowa zwraca nam jednak uwagę na jeszcze jeden aspekt: Jezus wypełnia proroctwo mesjańskie. Jedno z takich proroctw, o Mesjaszu przywracającym słuch, usłyszeliśmy w pierwszym czytaniu • Zwróćmy też uwagę na inną charakterystyczną dla Marka cechę: tzw. sekret mesjański.

---

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---