Jutro Niedziela – XVII zwykła C

PUNKT WYJŚCIA

SIEDEMNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się do Boga, obrońcy ufających, abyśmy dobrze używali rzeczy przemijających i nieustannie ubiegali się o dobra wieczne • CZYTANIA: Księga Rodzaju 18,20–32 • Księga Psalmów 138,1–3.6–8 • List św. Pawła do Kolosan 2,12–14 • Ewangelia wg św. Łukasza 11,1–13

STO SŁÓW

Czasem modlimy się jak psalmista: do natrętnej modlitwy wzywa zła sytuacja, mój problem albo mój niepokój. A jednak w psalmie znajdujemy coś, czego w codzienności często już brakuje: dziękczynienie i wychwalanie Boga za Jego interwencję (PSALM).

Czasem modlimy się jak Abraham: w imieniu drugiego człowieka, za kogoś, kto potrzebuje pomocy: natrętne „licytowanie się” z Bogiem Abrahama pokazało mu o wiele więcej, niż prosił: jak wielkie jest miłosierdzie Boga (PIERWSZE CZYTANIE).

Czasem chcemy się modlić wręcz profesjonalnie, zapisać się do „szkoły modlitwy”. Apostołowie pamiętali uczniów Jana, których nauczył on modlitwy. Chcieli, by i ich Mistrz tego nauczył. Zaskakuje odpowiedź Jezusa. Nauczył kilku słów prośby do Ojca. Brak w tej modlitwie wielomóstwa, poezji: zamiast kursu modlitwy, uczniowie otrzymali krótki pacierz (EWANGELIA).

Modląc się natrętnie, odkrywamy co najmniej kilka prawd: my nie jesteśmy bogami – ale On Nim jest. Dzięki modlitwie doświadczamy, że Bóg daje o wiele więcej niż prosimy.

---

Czytanie z Księgi Rodzaju

(Rdz 18,20-32)

Bóg rzekł do Abrahama: Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się rozlega, bo występki ich (mieszkańców) są bardzo ciężkie. Chcę więc iść i zobaczyć, czy postępują tak, jak głosi oskarżenie, które do Mnie doszło, czy nie; dowiem się. Wtedy to ludzie ci odeszli w stronę Sodomy, a Abraham stał dalej przed Panem. Zbliżywszy się do Niego, Abraham rzekł: Czy zamierzasz wygubić sprawiedliwych wespół z bezbożnymi? Może w tym mieście jest pięćdziesięciu sprawiedliwych; czy także zniszczysz to miasto i nie przebaczysz mu przez wzgląd na owych pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w nim mieszkają? O, nie dopuść do tego, aby zginęli sprawiedliwi z bezbożnymi, aby stało się sprawiedliwemu to samo, co bezbożnemu! O, nie dopuść do tego! Czyż Ten, który jest sędzią nad całą ziemią, mógłby postąpić niesprawiedliwie? Pan odpowiedział: Jeżeli znajdę w Sodomie pięćdziesięciu sprawiedliwych, przebaczę całemu miastu przez wzgląd na nich. Rzekł znowu Abraham: Pozwól, o Panie, że jeszcze ośmielę się mówić do Ciebie, choć jestem pyłem i prochem. Gdyby wśród tych pięćdziesięciu sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy z braku tych pięciu zniszczysz całe miasto? Pan rzekł: Nie zniszczę, jeśli znajdę tam czterdziestu pięciu. Abraham znów odezwał się tymi słowami: A może znalazłoby się tam czterdziestu? Pan rzekł: Nie dokonam zniszczenia przez wzgląd na tych czterdziestu. Wtedy Abraham powiedział: Niech się nie gniewa Pan, jeśli rzeknę: może znalazłoby się tam trzydziestu? A na to Pan: Nie dokonam zniszczenia, jeśli znajdę tam trzydziestu. Rzekł Abraham: Pozwól, o Panie, że ośmielę się zapytać: gdyby znalazło się tam dwudziestu? Pan odpowiedział: Nie zniszczę przez wzgląd na tych dwudziestu. Na to Abraham: O, racz się nie gniewać, Panie, jeśli raz jeszcze zapytam: gdyby znalazło się tam dziesięciu? Odpowiedział Pan: Nie zniszczę przez wzgląd na tych dziesięciu.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Natrętny Abraham • Rdz 18,20-32

„Licytacja” Abrahama z Bogiem to w istocie przykład na skuteczność wytrwałej, wręcz natrętnej modlitwy.

KSIĘGA: Rodzaju • AUTOR: kapłan (ostateczny redaktor) • CZAS POWSTANIA: wygnanie w Babilonii (587–538 r. przed Chr.) i czas po powrocie, VI–V w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: XX w. przed Chr. • MIEJSCE AKCJI: Mamre • BOHATEROWIE: Trzej goście, Abraham

---

PRAPOCZĄTKI • Przypomnijmy: Księga Rodzaju to pierwsza z ksiąg biblijnych. Rozpoczyna się od znanych nam wszystkich słów: Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, opisujących stworzenie świata • Dzieli się na dwie części: Pierwsza z nich to historia początków (protohistoria), obejmująca stworzenie świata i dzieje pierwszych ludzi aż do przymierza z Noem (rozdziały 1–11). W drugiej części (rozdziały 12–50) zapisano koleje losów Abrahama, Izaaka i Jakuba (historia „Bożej rodziny”). Część tę kończy opis śmierci Józefa w Egipcie.

GOŚCIE ABRAHAMA • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o wizycie u Abrahama trzech tajemniczych postaci, w istocie samego Boga. Na samym końcu padła obietnica: O tej porze za rok znów wrócę do ciebie, twoja zaś żona Sara będzie miała wtedy syna.

MIŁOSIERNY ABRAHAM • Usłyszymy epizod, który nastąpił podczas odprowadzania trzech gości przez Abrahama. Jak się dowiadujemy z wersetów poprzedzających, kierowali się oni ku Sodomie. Bóg zaś postanowił odkryć przed Abrahamem to, co zamierzył uczynić • Zwróćmy uwagę na dialog Boga z Abrahamem: ujawnia się w nim paradoksalnie twarda postawa Boga, miłosierna zaś – Abrahama. Licytacja miłosierdzia jest próbą dla Abrahama, a dla nas – szkołą modlitwy.

---

(Ps 138,1-3.6-8)

REFREN: Pan mnie wysłuchał, kiedy Go wzywałem
Będę Cię sławił, Panie, z całego serca,
bo usłyszałeś słowa ust moich.
Będę śpiewał Ci psalm wobec aniołów,
pokłon Ci oddam w Twoim świętym przybytku.

I będę sławił Twe imię
za łaskę Twoją i wierność.
Wysłuchałeś mnie, kiedy Cię wzywałem,
pomnożyłeś moc mojej duszy.

Pan, który jest wysoko, patrzy łaskawie na pokornego,
pyszałka zaś dostrzega z daleka.
Gdy chodzę wśród utrapienia, Ty podtrzymujesz me życie,
wyciągasz swoją rękę przeciwko gniewowi mych wrogów.
Wybawia mnie Twoja prawica.
Pan za mnie wszystkiego dokona.
Panie, Twa łaska trwa na wieki,
nie porzucaj dzieła rąk Twoich.

•

PSALM
Bóg wysłuchuje• Ps 138 (137), 1b-2a. 2b-3. 4-5. 7e-8

Wytrwała prośba zawsze zostaje wysłuchana, ale dziękczynienie również. Proście, ale i dziękujcie.

PSALM 138 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: VI–V w. przed Chr.

---

WYPEŁNIENIE ŚLUBU • Wierzący Izraelita recytował Psalm 138 w świątyni, dziękując Bogu za opiekę lub cudowne ocalenie. Prawdopodobnie stanowiło to wypełnienie ślubu, jaki składano, prosząc o Bożą pomoc: doświadczywszy jej, miał powrócić do świątyni z ofiarami dziękczynnymi, publicznie chwaląc Pana. To indywidualna modlitwa dziękczynienia (todah) • Niektórzy ze względu na wzmiankę o królach i przypisanie jego autorstwa Dawidowi, interpretowali psalm jako królewską modlitwę dziękczynienia sięgającą czasów monarchii Izraela. Inni, co bardziej prawdopodobne, widzą w nim modlitwę całej wspólnoty, dziękującej za powrót z niewoli babilońskiej i odzyskany dar wolności.

WOBEC ANIOŁÓW • Są dwa powody sięgnięcia po Psalm 138 w liturgii siedemnastej niedzieli. Pierwszy wiąże się z tajemnicą trzech postaci goszczących u Abrahama. Być może byli to aniołowie, posłańcy Boży. Zwykle, gdy liturgia dotyczy aniołów, słuchamy Psalmu 138 • Drugi zgodny jest z tematem całej niedzielnej Liturgii Słowa, skuteczności modlitwy. Psalm 138 stanowi dziękczynienie skierowane ku Bogu za to, że wysłuchał wytrwałych, długo zanoszonych próśb.

---

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Kolosan

(Kol 2,12-14) Z Chrystusem pogrzebani jesteście w chrzcie, w Nim też razem zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który Go wskrzesił. I was, umarłych na skutek występków i nieobrzezania waszego /grzesznego/ ciała, razem z Nim przywrócił do życia. Darował nam wszystkie występki, skreślił zapis dłużny obciążający nas nakazami. To właśnie, co było naszym przeciwnikiem, usunął z drogi, przygwoździwszy do krzyża.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Bóg darował dług • Kol 2, 12-14

Chrzest to wspólne z Jezusem pogrzebanie, ale także wskrzeszenie. Jesteśmy z Nim razem, we wszystkim.

KSIĘGA: List do Kolosan • NADAWCA: św. Paweł lub jego uczeń • ADRESACI: chrześcijanie w Kolosach • CZAS POWSTANIA: 52–55 r., 56–58 r., 59–61 r. lub po śmierci Pawła • MIEJSCE POWSTANIA: Efez, Cezarea, Rzym (Paweł) lub nieznane miejsce (uczeń Pawła)

---

LIST Z WIĘZIENIA • Przypomnijmy: List św. Pawła do Kolosan zaliczamy do grupy tzw. listów więziennych, ponieważ powstał podczas uwięzienia Apostoła Pawła w Efezie, Cezarei lub w Rzymie. Jest on być może odpowiedzią na prośbę Epafrasa – założyciela wspólnoty w Kolosach, który potrzebuje wsparcia w walce z szerzącymi się tam błędami. Nie znamy ich zasadniczej przyczyny, jednak najprawdopodobniej miały one swe źródło w synkretyzmie judeohellenistycznym. Ich wyrazem była wiara w siły kosmiczne, które mają wpływ na ludzki los. Wierze w „żywioły świata” (👁 Kol 2,8.20) Paweł przeciwstawia wiarę w Chrystusa, który jest ich Stwórcą i jedynym prawdziwym Bogiem.

WIARA I MORALNOŚĆ • List – oprócz wstępnego pozdrowienia, modlitwy za wspólnotę z Kolosów oraz zakończenia – składa się z dwóch części: pierwsza z nich skupia się na Chrystusie i Jego misterium, które pomaga odróżnić fałszywe formy pobożności (👁 Kol 1,15–3,4). Rozpoczyna ją Hymn o Chrystusie, który oddaje zasadniczą myśl tego fragmentu: Jezus Chrystus jest jedynym prawdziwym Bogiem, który przyniósł zbawienie światu. To nie świat i natura rządzą ludzkim losem, lecz Bóg, który jest ich Stwórcą • Druga część listu to wypływające z wiary w Chrystusa pouczenia moralne (👁 Kol 3,4–6).

POGRZEBANI W CHRZCIE • W kolejnym fragmencie listu usłyszymy nawiązanie do chrztu – w jego starożytnej praktyce (przez zanurzenie). Zwróćmy uwagę, że forma chrztu staje się dla św. Pawła okazją do ukazania skutków chrztu – zanurzenia w Chrystusie.

---

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 11,1-13)

Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów. A On rzekł do nich: Kiedy się modlicie, mówcie: Ojcze, niech się święci Twoje imię; niech przyjdzie Twoje królestwo! Naszego chleba powszedniego dawaj nam na każdy dzień i przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto nam zawinił; i nie dopuść, byśmy ulegli pokusie. Dalej mówił do nich: Ktoś z was, mając przyjaciela, pójdzie do niego o północy i powie mu: Przyjacielu, użycz mi trzy chleby, bo mój przyjaciel przyszedł do mnie z drogi, a nie mam, co mu podać. Lecz tamten odpowie z wewnątrz: Nie naprzykrzaj mi się! Drzwi są już zamknięte i moje dzieci leżą ze mną w łóżku. Nie mogę wstać i dać tobie. Mówię wam: Chociażby nie wstał i nie dał z tego powodu, że jest jego przyjacielem, to z powodu natręctwa wstanie i da mu, ile potrzebuje. Ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam. Każdy bowiem, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą. Jeżeli którego z was, ojców, syn poprosi o chleb, czy poda mu kamień? Albo o rybę, czy zamiast ryby poda mu węża? Lub też gdy prosi o jajko, czy poda mu skorpiona? Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, o ileż bardziej Ojciec z nieba da Ducha Świętego tym, którzy Go proszą.

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA
Otrzymacie. Ale proście • Łk 11,1-13

Jezus uczy, jak się modlić. Zachęca do modlitwy prośby, wytrwałej, wręcz natrętnej: Proście… szukajcie… kołaczcie…

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: w drodze do Jerozolimy • CZAS AKCJI: 30–33 r. • BOHATEROWIE: • Jezus, uczniowie • WERSJE: Mt 6,9–13 (Ojcze nasz) • Mt 7,7–11

---

EWANGELISTA MODLITWY • Od 9 rozdziału Ewangelii Łukasza Jezus zmierza w kierunku Jerozolimy. Wstępowanie do Jerozolimy jest przeplatane nauczaniem, często uzupełnianym także w przypowieściach • Łukasza nazywa się ewangelistą modlitwy i temat ten jest mu szczególnie drogi, np. w przypowieści o wdowie (👁 Łk 18,1–18), ilustrującej prawdę, że uczniowie powinni się nieustannie modlić i nigdy nie ustawać.

SZKOŁA MODLITWY • Usłyszymy „Łukaszową”, krótszą niż znana powszechnie, a pochodząca od Mateusza, wersję modlitwy Ojcze nasz. To odpowiedź na prośbę jednego z uczniów: Naucz nas modlić się • Ewangelia składa się jeszcze z powiązanych ze sobą dwóch innych elementów: przypowieści o natrętnym przyjacielu oraz argumentacji przekonującej o sile wytrwałych próśb do Boga. Tematem wszystkich trzech części mowy Jezusa jest skuteczność modlitwy prośby.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

FOT. STACJA7