Jutro Niedziela – VIII Wielkanocna B

PUNKT WYJŚCIA

NIEDZIELA ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO • Rok B • KOLEKTA: Modlimy się, by Bóg zesłał Ducha Świętego i dokonał w naszych sercach tego, co zdziałał w początkach głoszenia Ewangelii • KOLOR SZAT: czerwony • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 2,1–11 • Psalm 104,1.24.29–31.34 • Pierwszy List do Koryntian 12,3b–7.12–13 • Ewangelia wg św. Jana 20,19–23

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Koronnym słowem dzisiejszej liturgii i Uroczystości Zesłania Ducha Świętego, choć nieobecnym wprost, jest stworzenie. Wydaje się, że wspomina o nim tylko psalm responsoryjny. Tymczasem gdy przysłuchamy się opisowi zesłania Ducha Świętego (PIERWSZE CZYTANIE), tzw. Małego Zesłania (EWANGELIA) i wykładowi św. Pawła o charyzmatach Ducha (DRUGIE CZYTANIE) – jesteśmy świadkami Nowego Stworzenia.

Najdobitniej pokazuje to Ewangelia: Jezus przekazuje uczniom swoje tchnienie. W raju Bóg tchnął w człowieka, czyniąc go żywą istotą. Zmartwychwstały tchnął na uczniów, przekazując im nowe, swoje życie, wolne od śmierci i grzechu.

Duch, którego otrzymują, to nie Duch przekonującej mowy lub czynienia cudów. To Duch, który w imię Jezusa gładzi i odpuszcza ludzkie grzechy. Na tym polega dar nowego życia i nadzieja wierzących – Duch Święty usprawiedliwia grzeszników. Ruah to Duch wolności. Czyni nas wolnymi.

Czytanie z Dziejów Apostolskich

(Dz 2,1-11)

Kiedy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić. Przebywali wtedy w Jerozolimie pobożni Żydzi ze wszystkich narodów pod słońcem. Kiedy więc powstał ów szum, zbiegli się tłumnie i zdumieli, bo każdy słyszał, jak przemawiali w jego własnym języku. Czyż ci wszyscy, którzy przemawiają, nie są Galilejczykami? – mówili pełni zdumienia i podziwu. Jakżeż więc każdy z nas słyszy swój własny język ojczysty? – Partowie i Medowie, i Elamici, i mieszkańcy Mezopotamii, Judei oraz Kapadocji, Pontu i Azji, Frygii oraz Pamfilii, Egiptu i tych części Libii, które leżą blisko Cyreny, i przybysze z Rzymu, Żydzi oraz prozelici, Kreteńczycy i Arabowie – słyszymy ich głoszących w naszych językach wielkie dzieła Boże.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Zesłanie Ducha Świętego • Dz 2,1-11

Usłyszymy opis zesłania Ducha Świętego oraz dowiemy się, jak to wydarzenie odmieniło apostołów. Z odwagą wychodzą na zewnątrz.

KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–85 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, apostołowie • WERSJE: brak

O KSIĘDZE • To już ostatni fragment Dziejów Apostolskich w ramach pierwszego czytania. Od przyszłego tygodnia, w okresie zwykłym, będzie w tym miejscu czytanie ze Starego Testamentu. Przypomnijmy, Dzieje Apostolskie opisują rozwój i wzrost młodego Kościoła, który rodzi się ze śmierci i zmartwychwstania Chrystusa oraz zesłania Ducha Świętego • Pierwszych dwanaście rozdziałów jest poświęconych historii Kościoła w Jerozolimie oraz misji Piotra. Od rozdziału trzynastego uwaga Łukasza skupia się na św. Pawle, który staje się ewangelizatorem świata pogańskiego.

ZWROT W DZIEJACH • W drugim rozdziale Dziejów Apostolskich Łukasz opisuje zwrot w postawie apostołów, który dokonał się dzięki zesłaniu Ducha Świętego. Dotąd zamknięci i przestraszeni, teraz zaczynają posługiwać się obcymi językami. Piotr wygłasza swoją pierwszą katechezę o Ukrzyżowanym i Zmartwychwstałym (👁 Dz 2,14–36), po której nawraca się około trzech tysięcy ludzi (👁 Dz 2,37–41). Rozdział drugi kończy się obrazem wspólnoty pierwszych chrześcijan, żyjących razem, skupionych wokół Eucharystii i głoszących Słowo, którym Pan przymnaża wciąż nowych wyznawców. Usłyszymy zatem o momencie kluczowym dla wydarzeń opisanych w Dziejach Apostolskich, będącym ich bezpośrednią przyczyną. Zesłanie Ducha Świętego, które nastąpiło w pięćdziesiąty dzień po zmartwychwstaniu Jezusa, jest początkiem historii Kościoła.

TRZY SCENY • W dzisiejszym pierwszym czytaniu Łukasz opisuje zesłanie Ducha Świętego • Zwróćmy uwagę na trzy sceny, w których wyraźnie objawia się waga tego wydarzenia. • W scenie wprowadzającej widzimy apostołów, o których mowa w Dz 1, zebranych w Wieczerniku • Scena druga to moment kulminacyjny – zstąpienie Ducha: nagłe załamanie spokojnej atmosfery modlitwy, szum wiatru, języki jakby ognia,
które rozdzielają się i spoczywają na apostołach. Zaczynają oni mówić obcymi językami • W scenie trzeciej (akcja przenosi się na zewnątrz) widzimy owoce zesłania Ducha. Prości ludzie wychodzą i z odwagą głoszą Ewangelię w obcych językach, przyciągając tych, którzy przybyli na święta do Jerozolimy ze wszystkich stron świata.

(Ps 104,1.24.29-31.34)

REFREN: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię

Błogosław, duszo moja, Pana,

o Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki.

Jak liczne są dzieła Twoje, Panie,

ziemia jest pełna Twych stworzeń.

Gdy odbierasz im oddech, marnieją

i w proch się obracają.

Stwarzasz je napełniając swym duchem

i odnawiasz oblicze ziemi.

Niech chwała Pana trwa na wieki,

niech Pan się raduje z dzieł swoich.

Niech miła Mu będzie pieśń moja,

będę radował się w Panu.

•

PSALM

Duch Życia • Ps 104,1.24.29-31.34

„Napełniasz swoim Duchem i odnawiasz oblicze ziemi”. To na słowach tego psalmu Jan Paweł II oparł wielką modlitwę za Polskę.

PSALM 104 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 538 r. przed Chr.

HYMN NA CZEŚĆ STWÓRCY • Psalm 104 to hymn opiewający wspaniałość stworzenia, hymn (hebr. tehillah), bezinteresowna modlitw uwielbienia zanoszona na cześć Stwórcy w świątyni • Psalm zawiera wiele motywów, które zbliżają go do egipskich i kananejskich hymnów na cześć bogów stwarzających świat i podtrzymujących go w istnieniu (Ra, Baal) • Psalmista piszący ten utwór w czasach po wygnaniu głęboko przepracowuje starożytne motywy mityczne w duchu zawartego w Księdze Rodzaju opisu stworzenia. Być może psalm recytowano w świątyni w czasie Święta Tygodni, dziękując Bogu za pierwsze plony ziemi.

PRAWDZIWE OBLICZE BOGA • Wobec bogów pogańskich, na których Izrael napatrzył się w Babilonii, Jahwe jest jedynym Stwórcą i Ojcem stworzenia. W jego ręku śmiercionośne żywioły nie walczą ze sobą, lecz komponują się w harmonijną całość, aby stworzyć bezpieczny i szczęśliwy dom dla wszelkiej istoty żywej • Psalmistę przepełnia podziw i uwielbienie dla kosmicznego dzieła Pana, które przenika Duch Jego Ojcowskiej miłości.

STWORZENIE I DUCH • Usłyszymy dziś pierwszy werset dość długiego, 35-wersowego utworu, a następnie wybrane wersy ze środka i zakończenia psalmu • Z punktu widzenia tematu i Uroczystości Zesłania Ducha najważniejsza jest druga strofa, w której psalmista opisuje Boże stworzenie jako kruche, wołające o Jego pomoc. Bez
Bożego Ducha ginie i obraca się w proch.

Czytanie I Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian

(1 Kor 12,3b-7.12-13)

Nikt nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: „Panem jest Jezus”. Różne są dary łaski, lecz ten sam Duch; różne też są rodzaje posługiwania, ale jeden Pan; różne są wreszcie działania, lecz ten sam Bóg, sprawca wszystkiego we wszystkich. Wszystkim zaś objawia się Duch dla [wspólnego] dobra. Podobnie jak jedno jest ciało, choć składa się z wielu członków, a wszystkie członki ciała, mimo iż są liczne, stanowią jedno ciało, tak też jest i z Chrystusem. Wszyscyśmy bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, [aby stanowić] jedno Ciało: czy to Żydzi, czy Grecy, czy to niewolnicy, czy wolni. Wszyscyśmy też zostali napojeni jednym Duchem.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Duch Kościoła • 1 Kor 12, 3b-7.12-13

Paweł przypomina zasadniczą prawdę: Duch Święty i jego dary nie są prywatną własnością wierzącego. Służą Kościołowi.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

DO KORYNTIAN • Podczas pobytu w Koryncie (ok. 50/51 r.) Pawłowi udało się tam założyć wspólnotę chrześcijańską. Młoda społeczność funkcjonująca w dużym pogańskim mieście entuzjastycznie przyjęła Ewangelię, miała jednak poważne problemy: trapiły ją spory i podziały wynikające z różnic majątkowych i społecznych, konkurujący ze sobą liderzy (1 Kor 1–4; 6), rozwiązłość seksualna i libertynizm (1 Kor 5). Koryntianie zastanawiali się nad sensem małżeństwa i celibatu (1 Kor 7), uczestniczyli w ucztach pogańskich i ofiarach składanych bożkom, zaniedbywali miłość braterską podczas celebrowania Eucharystii (1 Kor 8–11), poszukiwali spektakularnych duchowych darów (1 Kor 12–14) i odrzucali prawdę o zmartwychwstaniu ciała. • List św. Pawła to odpowiedź na pismo otrzymane od Koryntian, ich pytania i problemy. Apostoł rozpoczyna nauką na temat Ewangelii Krzyża (1 Kor 1–4) i kończy wizją Zmartwychwstania (1 Kor 15).

DARY OD DUCHA • W dwunastym rozdziale Listu do Koryntian Paweł, opisując różne dary w Kościele, podkreśla, że ich dawcą jest jeden Duch (1 Kor 12,1–11). Wszystkie one mają służyć budowaniu jedności wspólnoty, która jest Ciałem Chrystusa (Kor 12,12–30). W Ciele tym każdy ma swoje miejsce i swoją misję do wypełnienia. Nie każdy może być prorokiem, apostołem, nauczycielem czy cudotwórcą. Na końcu Paweł wzywa do znalezienia właściwego sobie miejsca w Ciele Chrystusa i do starania się o największy dar Miłości, o którym pisze w rozdziale trzynastym.

DARY A MIŁOŚĆ • Usłyszymy dziś fragmenty dwunastego rozdziału Pierwszego Listu do Koryntian. To część jego mowy, która dotyczy ludzi poszukujących spektakularnych duchowych darów, a zaniedbujących miłość. Paweł podaje naukę o charyzmatach, a jej zwieńczeniem jest znany nam dobrze Hymn o miłości ze znaczącymi słowami: Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak cymbał brzmiący.

Słowa Ewangelii wg św. Jana

(J 20,19-23)

Wieczorem w dniu Zmartwychwstania, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: Pokój wam! A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Weźmijcie Ducha! • J 20, 19-23

Mała Pięćdziesiątnica to Janowa wersja zesłania Ducha Świętego. Nastąpiła w dniu Zmartwychwstania.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r., dzień zmartwychwstania, wieczór • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie • WERSJE: Łk 24,36–43 i Dz 2,1–4

DZIEŃ ZMARTWYCHWSTANIA • Ten fragment Ewangelii słyszeliśmy kilka tygodni temu, w drugą niedzielę wielkanocną, ale w wersji dłuższej, gdyż jego kontynuacją jest opowieść o nieobecnym – niewiernym – Tomaszu. Słyszymy te wersety ponownie, ponieważ podczas pierwszego spotkania Jezusa z uczniami, opisanego przez św. Jana, nastąpiła tzw. mała Pięćdziesiątnica – Janowa wersja zesłania Ducha Świętego.

ZMARTWYCHWSTAŁY SIĘ UKAZUJE • W Ewangelii wg św. Jana po zmartwychwstaniu Jezus ukazuje się cztery razy. Pierwsza ujrzy Pana Maria Magdalena. Następnie Jezus ukazuje się dziesięciu apostołom (Tomasz jest nieobecny, nie ma wśród nich już Judasza) zamkniętym w Wieczerniku z obawy przed Żydami i obdarza ich swoim Duchem. Raz jeszcze ukaże się Jedenastu, wraz z Tomaszem. Wreszcie nad jeziorem Genezaret Zmartwychwstały spotyka Piotra, Natanaela oraz synów Zebedeusza z innymi uczniami.

MAŁA PIĘĆDZIESIĄTNICA • W odróżnieniu od opisu zesłania Ducha Świętego wg Łukasza (👁 PIERWSZE CZYTANIE) Duch Święty przychodzi tu nie po czterdziestu dniach, ale już w dzień zmartwychwstania Pana • W niczym nie kłóci się to z historyczną wizją Łukasza. Jan podkreśla prawdę, że Duch Święty przychodzi razem ze Zmartwychwstałym i wiarą w Niego • Pokój wam – pierwsze słowa wypowiedziane przez Pana do uczniów oznaczają właśnie tę graniczącą z pewnością wiarę, że On żyje.