Jutro Niedziela – IV zwykła B

PUNKT WYJŚCIA

---

CZWARTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, abyśmy chwalili Pana z całej duszy i szczerze kochali innych • CZYTANIA: Księga Powtórzonego Prawa 18,15–20 • Psalm 95,1–2.6–9 • Pierwszy List do Koryntian 7,32–35 • Ewangelia wg św. Marka 1,21–28

CHMURA SŁOWA 

STO SŁÓW

---

Człowiek na dwa sposoby chce poznawać Boga. Pierwszy to praktyki magiczne, strach przed Niepoznawalnym, składanie ofiar dla „udobruchania” sobie Tego (tych), od którego wszystko zależy. Drugi sposób zaproponował Izraelowi sam Bóg. Była to rewolucja: Bóg zaczął mówić. Pierwsze słowo dekalogu? Słuchaj…

Dzisiejsza Liturgia Słowa przypomina nam o tej niedostrzeganej przez nas wskutek naszej rutyny w wierze rewolucji. Służyło jej powołanie proroków (PIERWSZE CZYTANIE). A miejsc w Biblii, w których Bóg wzywa do słuchania, jak w PSALMIE, jest niezliczona ilość.

Kiedy Jezus przemówił w synagodze w Kafarnaum, pokazał nie tylko pełnię proroctwa. Przede wszystkim udowodnił skuteczność słowa Boga. Nie pozostawia ono wątpliwości, Kim jest ten, od kogo pochodzi, a co więcej – ma moc, władzę, skuteczność.

Nie wracajmy do sposobu wierzeń pogan. Odnajdujmy proroków, szukajmy słów od Boga. I słuchajmy.

---

Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa

(Pwt 18,15-20)

Pan, Bóg twój, wzbudzi ci proroka spośród braci twoich, podobnego do mnie. Jego będziesz słuchał. Właśnie o to prosiłeś Pana, Boga swego, na Horebie, w dniu zgromadzenia: Niech więcej nie słucham głosu Pana, Boga mojego, i niech już nie widzę tego wielkiego ognia, abym nie umarł. I odrzekł mi Pan: Dobrze powiedzieli. Wzbudzę im proroka spośród ich braci, takiego jak ty, i włożę w jego usta moje słowa, będzie im mówił wszystko, co rozkażę. Jeśli ktoś nie będzie słuchać moich słów, które on wypowie w moim imieniu, Ja od niego zażądam zdania sprawy. Lecz jeśli który prorok odważy się mówić w moim imieniu to, czego mu nie rozkazałem, albo wystąpi w imieniu bogów obcych – taki prorok musi ponieść śmierć.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Prorok po Mojżeszu • Pwt 18,15-20

Kończy się epoka Mojżesza. Ten, przeczuwając swoją śmierć, przygotowuje swój lud na czas przełomu. W ten sposób rodzi się w Izraelu instytucja proroka.

KSIĘGA: Powtórzonego Prawa • AUTOR: starożytny historyk (historiograf), przedstawiciel szkoły deuteronomistycznej • CZAS POWSTANIA: VII–VI w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa • KTO MÓWI: Mojżesz • ADRESACI: Lud Izraela • MIEJSCE: Stepy Moabu • CZAS: XII w. przed Chr.

---

O KSIĘDZE POWTÓRZONEGO PRAWA • To jedna z najbardziej charakterystycznych ksiąg Starego Testamentu. W przeciwieństwie do Księgi Rodzaju, Wyjścia i Liczb nie dominuje tu narracja. Na fakt, że mamy do czynienia wyłącznie z mowami Mojżesza, wskazuje hebrajska nazwa księgi: Debarim, czyli Słowa. Księga Powtórzonego Prawa to w istocie mowa pożegnalna i testament Mojżesza pozostawiony Izraelowi w przeddzień wejścia do Ziemi Obiecanej. Od zachowywania zawartych w księdze praw zależy ich szczęśliwe życie w otwierającej się przed nimi ziemi. Księga Powtórzonego Prawa sytuuje się na granicy Pięcioksięgu i Historii Deuteronomistycznej (Sdz–2 Krl) • Dzieli się na cztery mowy Mojżesza: I (1,1–4,43), II (4,44–28,68), III (28,69–32,52), IV (33,1–29). Narrację spotykamy właściwie tylko w ostatnich fragmentach księgi, w epilogu od rozdziału 31: Mojżesz przekazuje przywództwo Jozuemu i umiera.

KONSTYTUCJA IZRAELA • Fragment pierwszego czytania będzie pochodził z Drugiej Mowy Mojżesza oraz tzw. Kodeksu Deuteronomistycznego (rozdziały 12–26). Według niektórych to właśnie tę część mógł znaleźć w świątyni jerozolimskiej król Jozjasz, opierając na niej w 622 r. przed Chr. swoją reformę religijną (? 2 Krl 22–23). Rozdziały 17–18 komentatorzy czasem nazywają Konstytucją Izraela, gdyż przedstawia ona podział władz i uporządkowanie urzędów • W siedemnastym rozdziale mowa jest o kulcie, sądach i obowiązkach króla. Rozdział osiemnasty, który czytamy w liturgii, to słowo o kapłanach i prorokach. Mojżesz ostrzega lud przed grzechami narodów pogańskich, zapowiada posłanie proroka na swój wzór i podaje kryterium prawdziwości jego przepowiadania: Słowo musi się wypełnić w rzeczywistości.

NOWY PROROK • Usłyszymy fragment mowy Mojżesza, który zapowiada powołanie swego następcy, proroka. Odnosi się przy tym do prośby Izraelitów spod Horebu – przerażeni objawieniem się Boga prosili oni wówczas o pośrednika, który przekaże im Jego słowa • To kres epoki Mojżesza, który przeczuwa swoje odejście. Rodzi się instytucja proroka. Zwróćmy uwagę, że słowa Mojżesza zapowiadają kogoś więcej – Jezusa Chrystusa.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 95,1-2.6-9)

REFREN: Słysząc głos Pana serc nie zatwardzajcie.

Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu, wznośmy okrzyki ku chwale Opoki naszego zbawienia. Stańmy przed obliczem Jego z uwielbieniem, radośnie śpiewajmy Mu pieśni.

Przyjdźcie, uwielbiajmy Go padając na twarze, zegnijmy kolana przed Panem, który nas stworzył. Albowiem On jest naszym Bogiem, a my ludem Jego pastwiska i owcami w Jego ręku.

Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: „Niech nie twardnieją wasze serca jak w Meriba, jak na pustyni w dniu Massa, gdzie Mnie kusili wasi ojcowie, doświadczali Mnie, choć widzieli moje dzieła”

•

PSALM 

Usłyszeć głos Jego • Ps 95,1–2.6–7ab.7c–9

Psalm 95 to jeden z najczęściej odmawianych psalmów. Przypomina o wędrówce Izraela pod wodzą Mojżesza i apeluje o słuchanie słów Bożych.

PSALM 95 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy (po 538 r. przed Chr.)

---

PSALM WEZWANIA • To jeden z częściej odmawianych psalmów, jest głównym psalmem wezwania. Osoby odmawiające Liturgię Godzin właśnie nim przeważnie rozpoczynają każdy dzień. To radosny psalm, wychwalający Boga za Jego wielkość i moc • Psalmista nazywa Boga wielkim Królem ze względu na dzieło stworzenia, lecz bardziej jeszcze ze względu na Prawa, które ustanowił dla swego ludu. W przeszłości naród wybrany po wielekroć lekceważył Słowo Boże i jego postanowienia, o czym przypominają przywoływane przez psalmistę sceny z wędrówki przez pustynię – Massa i Meriba. Psalm należy do gatunku hymnu (tehillah), modlitwy uwielbienia, a równocześnie nosi cechy homilii ostrzegającej Izraela przed niesłuchaniem Słowa dziś. Psalm powstał prawdopodobnie w okresie powygnaniowym, choć może opierać się na materiale wcześniejszego pochodzenia.

NA ŚWIĘTO NAMIOTÓW • Szkoła skandynawska wiązała Psalm 95 z okresem monarchii, świętem królowania Jahwe i odnową przymierza, która – jak przypuszczano – przypadała na jesienne Święto Namiotów. Jednak nie ma dowodów na to, że w Izraelu rzeczywiście celebrowano takie święto. Według wielu badaczy psalm mógł pełnić funkcję hymnu procesjonalnego w radosny czas Święta Namiotów. W trakcie tego święta Izrael wspominał wędrówkę przez pustynię i nadanie Prawa na Synaju. Tradycja żydowska wiąże go z kolei z celebracją Szabatu. A to oznaczałoby, że utwór prócz celebracji świątynnej był też wykonywany w liturgii synagogalnej sprawowanej poza Jerozolimą.

SŁUCHAĆ JAK PROROK • Nie usłyszymy jednak całego psalmu, ale początkowe strofy oraz końcówkę. Ostatnia zwrotka przypomina o buncie w Massa i Meriba. Cały psalm cześć oddawaną Bogu wiąże z koniecznością słuchania Jego słów. To z tego powodu psalm wpisuje się w tematykę Liturgii Słowa. Bóg apeluje, by serca ludzi nie były twarde, głuche na słowo.

---

Czytanie z I Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian

(1 Kor 7,29-31)

Chciałbym, żebyście byli wolni od utrapień. Człowiek bezżenny troszczy się o sprawy Pana, o to, jak by się przypodobać Panu. Ten zaś, kto wstąpił w związek małżeński, zabiega o sprawy świata, o to, jak by się przypodobać żonie. I doznaje rozterki. Podobnie i kobieta: niezamężna i dziewica troszczy się o sprawy Pana, o to, by była święta i ciałem i duchem. Ta zaś, która wyszła za mąż, zabiega o sprawy świata, o to, jak by się przypodobać mężowi. Mówię to dla waszego pożytku, nie zaś, by zastawiać na was pułapkę; po to, byście godnie i z upodobaniem trwali przy Panu.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE 

Wolni dla Pana • 1 Kor 7, 32-35

Co lepsze dla chrześcijanina: celibat czy małżeństwo? Święty Paweł postrzega bezżenność jako drogę korzystniejszą. Nie deprecjonuje jednak małżeństwa.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

PAWEŁ DO KORYNTIAN • Przypomnijmy: w okresie zwykłym przed Wielkim Postem w ramach drugiego czytania zawsze słuchamy fragmentów Pierwszego Listu do Koryntian. Przed nami kontynuacja czytania z zeszłego tygodnia.

ROZDZIAŁ SIÓDMY • Siódmy rozdział to odpowiedź na pytania wspólnoty dotyczące małżeństwa i celibatu dla Królestwa. Na początku rozdziału Paweł stawia podwójną tezę: • Celibat to według niego lepsza droga do Królestwa Bożego, jednak • małżeństwo to jednak droga dla większości (? 1 Kor 7,1–2). Apostoł rozwija następnie swoją argumentację na temat małżeństwa, które postrzega jako jedność ciał i serc, charyzmat, nierozerwalną drogę dwojga z wyjątkiem zwanym „przywilejem Pawłowym” (? 1 Kor 7,3–16) • Potem Paweł skupia się na celibacie, który według niego oszczędza udręk związanych z życiem w świecie, jest formą życia przygotowującą nas na przyjście Pana i odbijającą w sobie nowe życie zmartwychwstania, pozwala w pełni oddać się Panu. Paweł kończy praktycznymi wskazaniami dla narzeczonych i wdów (? 1 Kor 7,25–38).

WARTOŚĆ BEZŻENNOŚCI • Oto jedna z kluczowych kwestii rozdziału siódmego: dlaczego Paweł postrzega celibat jako lepszą i korzystniejszą drogę. Wsłuchajmy się w argumentację Pawła • Aby wyciągnąć z nich właściwe przesłanie na dziś, należy jednak poznać kontekst czasów, w których żyje św. Paweł i wspólnota w Koryncie.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

Słowa Ewangelii według św. Marka

(Mk 1,21-28)

W mieście Kafarnaum Jezus w szabat wszedł do synagogi i nauczał. Zdumiewali się Jego nauką: uczył ich bowiem jak ten, który ma władzę, a nie jak uczeni w Piśmie. Był właśnie w synagodze człowiek opętany przez ducha nieczystego. Zaczął on wołać: Czego chcesz od nas, Jezusie Nazarejczyku? Przyszedłeś nas zgubić. Wiem, kto jesteś: Święty Boży. Lecz Jezus rozkazał mu surowo: Milcz i wyjdź z niego. Wtedy duch nieczysty zaczął go targać i z głośnym krzykiem wyszedł z niego. A wszyscy się zdumieli, tak że jeden drugiego pytał: Co to jest? Nowa jakaś nauka z mocą. Nawet duchom nieczystym rozkazuje i są Mu posłuszne. I wnet rozeszła się wieść o Nim wszędzie po całej okolicznej krainie galilejskiej.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Egzorcyzm • Mk 1,21-28

Jezus – Nowy Mojżesz. Przewyższa swoich poprzedników słowem, które ma moc. Manifestuje również swoją władzę nad duchami nieczystymi – uwalnia opętanego.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: ok. 30 r. • MIEJSCE AKCJI: Kafarnaum • BOHATEROWIE: Jezus, mieszkańcy Kafarnaum, opętany • WERSJE: Mt 7,28n • Łk 4,31–37 

---

EWANGELIA DLA POGAN • Przypomnijmy, że w roku B czytamy najkrótszą z wszystkich Ewangelii. Większość egzegetów widzi w Ewangelii Markowej źródło dla pozostałych Ewangelii synoptycznych (Mateusza i Łukasza). Według większości badaczy Ewangelia powstała po śmierci św. Piotra (ok. 64 r.), a przed zburzeniem Świątyni Jerozolimskiej (70 r.) • Tekst jest skierowany do ludności raczej nieżydowskiego pochodzenia, czyli do pogan, na co wskazuje chociażby tłumaczenie logiów Jezusa z języka aramejskiego na grecki oraz wyjaśnianie obyczajów żydowskich.

TAJEMNICA JEZUSA • Trwa lektura fragmentów pierwszej części, tej, w której przez wydarzenia objawia się tajemnica Jezusa: że jest Synem Boga. W pierwszych rozdziałach (aż do Mt 3,6) Jezus objawia się całemu narodowi izraelskiemu • Pamiętajmy: Marek pisze do pogan. Dla pogan wyjątkowy był ten, kto dysponował mocą i władzą, np. nad światem duchów i demonów: to ktoś posłany przez bóstwo. W swojej Ewangelii Marek uwydatnia takie wydarzenia, opisując Jezusa jako pełnego mocy Syna Bożego.

SŁOWO I CZYN • Przenosimy się do Kafarnaum, do synagogi. To tu Jezus rozpoczyna działalność nauczycielską oraz cudotwórczą. Zwróćmy jednak uwagę, w jaki sposób to robi. Poznamy manifestację Jego wyjątkowości: kim jest Jezus i jaka jest Jego władza. Zobaczymy to dwukrotnie: przez słowo i czyn. Najpierw Jezus: • naucza, wywołując u słuchaczy zdumienie: świadczą, że Jego nauka jest z mocą. Po chwili: • uzdrawia, wypędzając z opętanego człowieka złego ducha.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.