Jutro Niedziela – II Wielkiego Postu B

PUNKT WYJŚCIA

---

DRUGA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok B • Tradycyjnie nosi ona nazwę Reminiscere. Antyfona na wejście przywołuje słowa Psalmu 25: Reminiscere miserationum tuarum (Wspomnij na Twe miłosierdzie) • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy mogli się cieszyć oglądaniem chwały Boga • CZYTANIA: W tę niedzielę zawsze słuchamy Ewangelii o Przemienieniu • Księga Rodzaju 22,1–2.9–13.15–18 • Psalm 116,10.15–19 • List św. Pawła do Rzymian 8,31b–34 • Ewangelia wg św. Marka 9,2–10

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Próba nie była potrzebna Bogu, który doskonale znał Abrahama. Próby potrzebował Abraham, by przekonać się, kim sam jest, ile jest w nim
prawdziwej wiary (PIERWSZE CZYTANIE).

Ofiara Izaaka zapowiadała ofiarę Chrystusa. Zanim Jezus, nowy Izaak, znajdzie się na swojej górze Moria, na Golgocie, wspina się najpierw z uczniami na Górę Przemienienia. Chce pokazać, dokąd naprawdę zmierza (EWANGELIA).

Dwie analogiczne historie o Ojcu, który nie oszczędził nawet własnego Syna, ofiarowując Go dla naszego życia, pokazują, że Bóg nie odmówi nam niczego. Dla wszystkich, którzy wierzą w Chrystusa, nie ma już oskarżenia ani potępienia (DRUGIE CZYTANIE).

Trzy góry. Trzy próby. To nie Bóg sprawdza człowieka. To człowiek – w blasku Boga – ma okazję sprawdzić, kim tak naprawdę jest.

---

Czytanie z Księgi Rodzaju

(Rdz 22,1-2.9-13.15-18)

Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: Abrahamie! A gdy on odpowiedział: Oto jestem – powiedział: weź twego syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria i tam złóż go w ofierze na jednym z pagórków, jakie ci wskażę. A gdy przyszli na to miejsce, które Bóg wskazał, Abraham zbudował tam ołtarz, ułożył na nim drwa i związawszy syna swego Izaaka położył go na tych drwach na ołtarzu. Potem Abraham sięgnął ręką po nóż, aby zabić swego syna. Ale wtedy Anioł Pański zawołał na niego z nieba i rzekł: Abrahamie, Abrahamie! A on rzekł: Oto jestem. Anioł powiedział mu: Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna. Abraham, obejrzawszy się poza siebie, spostrzegł barana uwikłanego rogami w zaroślach. Poszedł więc, wziął barana i złożył w ofierze całopalnej zamiast swego syna. Po czym Anioł Pański przemówił głośno z nieba do Abrahama po raz drugi: Przysiągam na siebie, wyrocznia Pana, że ponieważ uczyniłeś to, a nie oszczędziłeś syna twego jedynego, będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. Wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć szczęścia takiego, jakie jest udziałem twego potomstwa, dlatego że usłuchałeś mego rozkazu.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Góra Moria • Rdz 22,1–2.9–13.15–18

Ofiarowanie Izaaka tylko pozornie mówi o Bogu okrutnym. To zapowiedź ofiary miłości.

KSIĘGA RODZAJU • AUTOR: kapłan (ostateczny redaktor) • CZAS POWSTANIA: wygnanie w Babilonii (587–538 r. przed Chr.) i czas po powrocie • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 2000 przed Chr. • MIEJSCE AKCJI: góra Moria • BOHATEROWIE: Bóg, Abraham, Izaak

---

HISTORIA PATRIARCHÓW • Pozostajemy przy Księdze Rodzaju. W zeszłym tygodniu czytanie pochodziło z tzw. protohistorii, historii początków (Rdz 1–11), a tym razem poznamy fragment z drugiej części, która dotyczy losów Abrahama, Izaaka i Jakuba • Historia patriarchów (Rdz 12–50) to cykl opowiadań tworzących zręby tożsamości narodowej Izraela, ludu Przymierza, ludu wędrującego bez ziemi, ludu wiary i obietnicy • Celem Księgi Rodzaju jest ocalenie wiary i odrębności Izraela w morzu pogańskiej kultury Babilonu, w której żyją zanurzeni po tragedii wygnania.

ABRAHAM • Historia Abrahama to najobszerniejsza część Księgi Rodzaju (Rdz 12–25). Opiera się na trzech powołaniach: • gdy Abram opuszcza swoją ziemię rodzinną i oddaje w ręce Boże swoją przeszłość (Rdz 12,1–4) • gdy Bóg nakazuje mu wyjść z namiotu i spojrzeć w niebo porzucić ludzkie kalkulacje (Rdz 15,1–6); Abraham oddał mu wówczas swoją pełną obaw i wyczekiwania teraźniejszość • gdy Bóg chce, aby patriarcha wraz z Izaakiem powierzył w Jego ręce swoją przyszłość (Rdz 22). Choć ofiarowanie Izaaka stanowi szczyt dziejów patriarchy, jest to najtrudniejszy fragment Księgi Rodzaju. Usłyszymy go w dzisiejszym czytaniu.

NA GÓRZE MORIA • Ofiarowanie Izaaka kryje w sobie najważniejsze przesłanie historii Abrahama. Wysłuchamy kluczowego, końcowego fragmentu tej historii, opisanej w 22 rozdziale Księgi Rodzaju, poprzedzonego jednak dwoma wersetami z jej początku. Usłyszymy zatem • Boży nakaz udania się na górę Moria. Pominięte zostaną: • posłuszna odpowiedź Abrahama, • trzydniowa wędrówka ku górze, • wspinaczka i • dialog między Abrahamem i Izaakiem • Liturgia Słowa koncentruje się na samej scenie ofiarowania na górze Moria i na interwencji Boga. W historii Abrahama Bóg nie chce ofiary z dziecka. Chce, aby Abraham odkrył w sobie przepaście wiary i dojrzał do bycia ojcem narodów.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 116,10.15-19)

REFREN: W krainie życia będę widział Boga

Nawet wtedy ufałem, gdy mówiłem: „Jestem w wielkim ucisku”. Cenna jest w oczach Pana śmierć świętych Jego.

O Panie, jestem Twoim sługą, jam sługa Twój, syn Twej służebnicy. Ty rozerwałeś moje kajdany, Tobie złożę ofiarę pochwalną i wezwę imienia Pana.

Wypełnię me śluby dla Pana przed całym Jego ludem. W dziedzińcach Pańskiego domu, pośrodku ciebie, Jeruzalem.

•

PSALM

Podniosę kielich zbawienia • Ps 116B,10.15.16–17.18–19

Psalm opisuje doświadczenia Abrahama i przeczuwa misję Chrystusa: Jego wierność, ofiarowanie, wydanie się do końca.

PSALM 116B • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: po wygnaniu (po 538 r. przed Chr.)

---

JESTEM TWYM SŁUGĄ • O Panie, jestem Twoim sługą, jam sługa Twój, syn Twojej służebnicy – te charakterystyczne słowa wskazują Psalm 116. Należy on do gatunku dziękczynienia indywidualnego (hebr. todah) • To modlitwa wyrażająca radosną wdzięczność człowieka, który został wysłuchany przez Pana, ocalony od niebezpieczeństwa, nieszczęścia, choroby lub wrogów. Psalm prawdopodobnie towarzyszył świątynnej ceremonii wypełnienia złożonego ślubu lub ofierze dziękczynnej. Wyraża wiarę i ufność człowieka stojącego u progu śmierci.

ROZERWANE KAJDANY • Wiara Izraelity poddanego próbie przypomina wiarę Abrahama. W podobnym tonie mógł on uwielbiać Pana razem z Izaakiem, gdy wchodził na górę Moria (ufność miałem nawet wtedy…, i gdy z niej schodził. Tyś rozerwał moje kajdany – to werset chyba najtrafniej oddający przeżycia Abrahama w chwili interwencji Boga. Zauważmy, że także inne wersety Psalmu 116 wyrażają wiarę i oddanie Bogu patriarchy.

PRZECZUCIE DOSKONAŁEJ OFIARY • Wsłuchując się w środkowe fragmenty Psalmu 116B, zauważmy, że nie tylko nawiązuje on do doświadczeń bohaterów Izraela, ale także stanowi zapowiedź przyszłych wydarzeń. W słowach podniosę kielich zbawienia i wezwę imienia Pana, które nawiązują do uczty paschalnej, pobrzmiewa przeczucie ofiary Jezusa: ofiarowanie się, wydanie się aż do końca, po śmierć.

---

(Rz 8,31b-34)

Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam? On, który nawet własnego Syna nie oszczędził, ale Go za nas wszystkich wydał, jakże miałby wraz z Nim i wszystkiego nam nie darować? Któż może wystąpić z oskarżeniem przeciw tym, których Bóg wybrał? Czyż Bóg, który usprawiedliwia? Któż może wydać wyrok potępienia? Czy Chrystus Jezus, który poniósł za nas śmierć, co więcej – zmartwychwstał, siedzi po prawicy Boga i przyczynia się za nami?

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Nie oszczędził Syna • Rz 8,31b–34

Seria pytań retorycznych Pawła, w których Apostoł rzuca nowe światło na przesłanie góry Moria. Bóg zrobi wszystko, poświęci nawet swojego Syna, dla naszego zbawienia.

KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 55/56 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

---

O KSIĘDZE • List do Rzymian to jedno z najdojrzalszych pism Pawła. Pragmatycznym celem listu było zapewnienie sobie wsparcia ze strony wspólnoty w planowanej przez Pawła podróży misyjnej do Hiszpanii (? Rz 15,23–24). Jednak zakres treści poruszonych w liście jest szerszy: Paweł pisze do wspólnoty znajdującej się w stolicy imperium, w sercu antycznego świata, prezentując jej głoszoną przez siebie Ewangelię.

O ŻYCIU W DUCHU • Fragment, który dziś odczytujemy, to epilog długiej sekcji zawartej w rozdziałach 5–8, gdzie Paweł opisuje nowe życie, stające się udziałem tych, którzy wierzą w Chrystusa. Zasadniczą rolę odgrywa w nim Duch, o którym Paweł mówi w rozdziale ósmym. To On czyni nas własnością Boga (Rz 8,9–11) • prowadzi nas i • przekonuje, że jesteśmy synami Bożymi (Rz 8,14–17) • modli się w nas (Rz 8,26–27) i • współdziała we wszystkim dla naszego dobra, ostatecznie prowadząc nas do zbawienia (Rz 8,29–30) • W końcowych wersach ósmego rozdziału Paweł uwielbia Boży plan, wypełniający się w chrześcijaninie, którego – dzięki wierze i Duchowi – nic nie jest w stanie oddzielić od miłości Bożej (Rz 8,31–39). Ten hymn usłyszymy w drugim czytaniu.

MORIA-GOLGOTA • On, który nawet własnego Syna nie oszczędził – oto słowa, dla których ten fragment Listu do Rzymian został umieszczony w Liturgii Słowa. Z jednej strony rzuca nowe światło na ofiarę na górze Moria: było ono zapowiedzią wielkiej ofiary Boga, który składa w ofierze swojego Syna, by wybawić ludzkość. Z drugiej – Paweł przez tę analogię wyprowadza wniosek, że Bóg nie odmówi nam niczego: uczyni wszystko dla naszego zbawienia • Zwróćmy szczególną uwagę, że każde zdanie będzie pytaniem retorycznym.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

Słowa Ewangelii według św. Marka

(Mk 9,2-10)

Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i Jana i zaprowadził ich samych osobno na górę wysoką. Tam przemienił się wobec nich. Jego odzienie stało się lśniąco białe tak, jak żaden folusznik na ziemi wybielić nie zdoła. I ukazał się im Eliasz z Mojżeszem, którzy rozmawiali z Jezusem. Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: Rabbi, dobrze, że tu jesteśmy; postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza. Nie wiedział bowiem, co należy mówić, tak byli przestraszeni. I zjawił się obłok, osłaniający ich, a z obłoku odezwał się głos: To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie. I zaraz potem, gdy się rozejrzeli, nikogo już nie widzieli przy sobie, tylko samego Jezusa. A gdy schodzili z góry, przykazał im, aby nikomu nie rozpowiadali o tym, co widzieli, zanim Syn Człowieczy nie powstanie z martwych. Zachowali to polecenie, rozprawiając tylko między sobą, co znaczy powstać z martwych.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Góra Tabor • Mk 9,2-10

Zanim wszedł na swoją górę Morię – Golgotę, Jezus zaprowadził uczniów na górę Tabor. Tamte są znakiem cierpienia i śmierci, Góra Przemienienia zapowiada chwałę Królestwa.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: ok. 33 r. • MIEJSCE AKCJI: góra Tabor • BOHATEROWIE: Jezus, Mojżesz, Eliasz, Piotr, Jakub, Jan • WERSJE: Mt 17,1–9 • Łk 2,28–36 • 2 P 1,16–18

---

PRZEMIENIENIE WEDŁUG MARKA • W drugą niedzielę Wielkiego Postu zawsze słyszymy Ewangelię o Przemienieniu na górze Tabor, co roku relację innego ewangelisty. W „Markowym” roku B będzie to opowiadanie św. Marka. Przenosimy się zatem do dziewiątego rozdziału jego Ewangelii.

DROGA PRZEMIENIENIA • Przemienienie Jezusa albo transfigurację opisali trzej ewangeliści: Mateusz, Marek i Łukasz. We wszystkich trzech Ewangeliach następuje sześć albo osiem dni po wyznaniu Piotra niedaleko Cezarei Filipowej • To punkt zwrotny w Ewangelii Marka. Po wyznaniu Piotra: Ty jesteś Mesjasz – Jezus po raz pierwszy zapowiada uczniom swą mękę: pouczał ich, że musi wiele wycierpieć […] że zostanie zabity, ale po trzech dniach zmartwychwstanie (Mk 8,31–32). Odtąd Jezus prowadzi swoich uczniów dalej w odkrywaniu tego, kim jest. Nie będzie ziemskim Mesjaszem, jakiego oczekują, gdy patrzą na Jego cuda. Piotr sprzeciwił się takiej drodze Mesjasza i zaczął Go upominać. Jezus zareagował na to z wyjątkową stanowczością: Zejdź mi z oczu, szatanie! Po tym epizodzie Pan wzywa swoich uczniów do naśladowania Go na drodze krzyża (8,31–34). Widząc, że mowa ta zasiała w ich sercach strach i zwątpienie, w rozdziale dziewiątym Jezus prowadzi ich na Górę Przemienienia, gdzie ukaże im sens drogi krzyża.

GÓRA TABOR • Usłyszymy dziś o wydarzeniach, które nastąpiły po sześciu dniach od epizodu pod Cezareą Filipową. Będzie to opis Przemienienia Jezusa na górze Tabor, które jest zapowiedzią przyszłej chwały Jezusa, a także potwierdzeniem przez Boga misji swego Syna.

---