Nasze projekty

Kafka. Życie to śmiertelna choroba

Z jednej strony człowiek zasługuje na współczucie, bo rodzimy się i od razu jesteśmy skazani na śmierć, z drugiej podziw, bo dostrzegamy swój tragizm i próbujemy swe ograniczenia przezwyciężyć.

Reklama

Geralt nie miał złudzeń. Co prawda przeszedł okrutną Próbę Traw, dzięki której wyostrzyły się jego zmysły, szybciej się poruszał, przetrwał morderczy trening, zdobył wiedzę na temat różnych bestii. Tak przygotowany ruszył do boju, by ratować ludzi przed monstrami. Ale nie czuł się bohaterem, który walczy ze złem i zyskuje za to nieśmiertelną sławę i podziw ocalonych. Wiedział, że za wyjątkowość wiedźmin musi zapłacić alienacją, zamiast wdzięczności dostanie odrazę i pogardę tych normalnych, dla których był wynaturzeniem. Wiedział, że nie ubije wszystkich stworów i nie uratuje wszystkich potrzebujących pomocy. Co gorsza, nie wierzył w happy end, bo dostrzegał, że ludzie bywają straszniejsi i bardziej okrutni niż potwory, które eliminował, a świat nie jest ani sprawiedliwy, ani uporządkowany, ani sensowny. Taki cynik jak on, który miał zresztą różne grzeszki na swoim sumieniu i nieobce mu były uciechy cielesne, mógł tylko wędrować w poszukiwaniu kolejnych zleceń i zarobku, by w końcu spotkać swą śmierć, wpisaną w jego los.

Józef K. miał złudzenia. Wierzył, że jest niewinny, choć już na samym początku strażnicy podczas jego aresztowania odrzucają możliwość omyłki ze strony wszechwiedzącej, anonimowej władzy, która nie szuka winy wśród ludności, raczej wina sama przyciąga organy sądowe. Bohater wciąż był przekonany, że nie zasłużył na żadne prześladowania, więc podczas pierwszego przesłuchania z zapałem udowadniał swą niewinność, czuł się pokrzywdzony i zaszczuty. Z czasem jednak stracił pewność siebie i zaczął podważać dotychczasowe przekonania na temat istoty świata, uległ procesowi, który wytrącił go z równowagi. Titorelli uświadomił mu, że nie ma człowieka, który by miał wpływ na prawdziwe uwolnienie, musimy więc przyjąć swój los, który ustala nieprzenikniona i bezwzględna siła.

Dotychczasowe życie Józefa K. było jałowe, pełne rutyny i pustki. Zadowolony z siebie człowiek nie zadaje żadnych pytań, nie snuje refleksji, jest skupiony na odgrywaniu swej roli, pewny swej pozycji.

Reklama

Dopiero aresztowanie zmusza go do spojrzenia na swoje życie, szukania odpowiedzi, męczenia się, analizowania istoty Sądu.

Kluczowa okazała się rozmowa z kapelanem, gdy zagubiony bohater przyznał, że wątpi w dobre zakończenie, dopuszcza myśl, że nie uniknie kary. Nadal zastanawia się jednak nad swym grzechem, Józef K. zadaje księdzu pytanie: Jak człowiek może być w ogóle winny? Przecież wszyscy jesteśmy tu ludźmi, jeden jak drugi, ale słyszy, że tak zwykli mówić winni. Kapelan jest jednocześnie rozgniewany i przerażony niewiedzą Józefa K. Z politowaniem patrzy na zaślepionego bohatera, próbuje wyjaśnić mu jego sytuację, choć nie robi tego wprost. Jest przedstawicielem Sądu, który jawi się jako obiektywna, chłodna siła wyższa, górująca nad ułomnym i ograniczonym człowiekiem. Odpowiedź duchownego sugeruje, że wina nie jest w tym przypadku jednostkowa. Odnosi się do wszystkich ludzkich istnień. Podobnie zdanie: wyrok nie zapada nagle, samo postępowanie przechodzi stopniowo w wyrok można interpretować jako ocenę ludzkiego losu. Kafka sugeruje, że nie ma niewinnych, wszyscy jesteśmy skażeni złem, a nasze grzeszne życie w istocie staje się dążeniem do tego, co jako jedyne jest pewne – naszej śmierci. Wszelki bunt wobec niej jest bezsensowny i próżny, możemy tylko z pokorą przyjąć informację, że nasza ziemska egzystencja jest pełna paradoksów. Człowiek może próbować odnaleźć sens istnienia, ale nie jest to możliwe i tę prawdę zaczyna w końcu akceptować Józef K. 

Życie pozbawiło Geralta złudzeń w dzieciństwie, Józef K. musiał poczekać na swój proces, ale obaj dostrzegli, że świat jest pozbawiony harmonii, a ludzkie istnienie naznaczone cierpieniem.

Reklama

Nie oznacza to jednak, że nie powinniśmy walczyć, nawet jeśli i tak skazani jesteśmy na klęskę. Wiedźmin zaznał prawdziwej miłości jako przybrany ojciec Ciri, zdobył wiernych przyjaciół i odnalazł człowieczeństwo, stając po stronie słabych i bezbronnych. Józef K. otwiera się na inny wymiar ludzkiej egzystencji. Wyjście z niewiedzy, odrzucenie bierności, odkrycie pierwiastka duchowego jest jedynym sposobem na odkupienie grzechu pierworodnego, choć jednocześnie oznacza ból i gorycz, bo w tym wymiarze nasze życie jest absurdalne.

Historia Józefa K. pokazuje, że z jednej strony człowiek zasługuje na współczucie, bo jesteśmy przeklęci, rodzimy się i od razu jesteśmy skazani na śmierć, z drugiej podziw, bo dostrzegamy swój tragizm i próbujemy swe ograniczenia przezwyciężyć.

Reklama
Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę