Jutro Święto – Uroczystość Wszystkich Świętych

Fragmenty analizy Liturgii Słowa Bożego na Uroczystość Wszystkich Świętych pochodzą z książki „Jutro Święto” autorstwa ks. Przemysława Śliwińskiego i ks. Marcina Kowalskiego. “Jutro Święto” to kontynuacja bestsellerowego, trzytomowego cyklu “Jutro Niedziela”. Książka dostępna jest TUTAJ.

---

PUNKT WYJŚCIA

UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH • KOLOR: biały • KOLEKTA: Modlimy się, aby Wszechmogący Bóg dzięki wstawiennictwu tak wielu orędowników hojnie udzielił nam upragnionego przebaczenia • CZYTANIA: Apokalipsa 7,2–4.9–14 • Psalm 24,1–6 • Pierwszy List św. Jana 3,1–3 • Ewangelia wg św. Mateusza 5,1–12a

STO SŁÓW

Liturgiczna podróż w czasie. Najpierw przeszłość. Psalm 24 to pieśń tych, którzy chcieli wejść do świątyni w Jerozolimie. Nawet ta przeszłość brzmi proroczo.

Potem, aż w dwóch czytaniach – obu świętego Jana, jest czas przyszły, podróż do przyszłości. W drugim czytaniu Jan mówi, że o przyszłości mało wiemy, a jednak jedno wiemy na pewno: Ujrzymy Go, takim jakim jest. W Apokalipsie zaś, w tekście pełnym symboliki i zwrotów zaczerpniętych z innych ksiąg Pisma Świętego, opowiada o zwycięstwie zbawionych.

Zupełnie inaczej, bo w czasie teraźniejszym, o świętości pisze Mateusz. „Błogosławieni” to nie kategoria przyszłości, to nie ludzie nie z tego świata, dalecy, martwi, bajkowi. To my tu i teraz. A świętość to nie czas przyszły, ale teraźniejszy. To Jezus, gdy przyjmujemy Go do naszego życia.

---

---

Czytanie z Apokalipsy Świętego Jana Apostoła

Ja, Jan, ujrzałem innego anioła, wstępującego od wschodu słońca, a mającego pieczęć Boga żywego. Zawołał on donośnym głosem do czterech aniołów, którym dano moc wyrządzić szkodę ziemi i morzu: «Nie wyrządzajcie szkody ziemi ni morzu, ni drzewom, aż opieczętujemy czoła sług Boga naszego». I usłyszałem liczbę opieczętowanych: sto czterdzieści cztery tysiące opieczętowanych ze wszystkich pokoleń synów Izraela.

Potem ujrzałem: a oto wielki tłum, którego nie mógł nikt policzyć, z każdego narodu i wszystkich pokoleń, ludów i języków, stojący przed tronem i przed Barankiem. Odziani są w białe szaty, a w ręku ich palmy. I głosem donośnym tak wołają: «Zbawienie w Bogu naszym, Zasiadającym na tronie, i w Baranku».

A wszyscy aniołowie stanęli wokół tronu i Starców, i czterech Istot żyjących, i na oblicza swe padli przed tronem, i pokłon oddali Bogu, mówiąc: «Amen. Błogosławieństwo i chwała, i mądrość, i dziękczynienie, i cześć, i moc, i potęga Bogu naszemu na wieki wieków! Amen».

A jeden ze Starców odezwał się do mnie tymi słowami: «Ci przyodziani w białe szaty kim są i skąd przybyli?» I powiedziałem do niego: «Panie, ty wiesz».

I rzekł do mnie: «To ci, którzy przychodzą z wielkiego ucisku i opłukali swe szaty, i w krwi Baranka je wybielili».

Oto słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Opieczętowani • Ap 7,2-4.9-14

Czy wypłukane w krwi szaty mogą być białe? Mogą, jeśli to krew Baranka i jeśli czytamy Apokalipsę. Św. Jan opisuje zbawienie.

KSIĘGA: APOKALIPSA • AUTOR: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 54–60 (prześladowania w czasach Nerona) lub ok. 81–96 r. (prześladowania za czasów Domicjana) • KATEGORIA: wizja apokaliptyczna

---

APOKALIPSA JANA • Po raz pierwszy w cyklu „Jutro Niedziela” natrafiamy na najbardziej intrygującą z ksiąg Pisma Świętego – Apokalipsę • Apokalipsa oznacza dosłownie: odsłonięcie, zdjęcie zasłony, objawienie. Nazwa nie ma nic wspólnego z katastroficznym znaczeniem, jakie zapisało się w popkulturze • Autorem Apokalipsy jest Jan, który przebywa na wygnaniu na wyspie Patmos. Czy to Jan Ewangelista? Tak uważa tradycja apostolska. Ale pojawiali się też inni autorzy: Jan Chrzciciel, Jan Marek, nieznany prorok palestyński Jan czy Jan Prezbiter z Efezu. Za autorem czwartej Ewangelii przemawiają tematy łączące Apokalipsę z Ewangelią: • Jezus Logos (PATRZ: Ap 19,13 • J 1,1,14), • żywa woda (PATRZ: Ap 7,17 • J 7,38), • Niewiasta (PATRZ: Ap 12,1; J 19,26), czy motyw • Baranka.

SIEDEM PIECZĘCI • W szóstym rozdziale Apokalipsa opisuje Baranka, który, łamiąc kolejne pieczęcie, uwalnia śmierć i zniszczenie, aby dotknęły świat plagami i cierpieniem. Kiedy złamana zostaje szósta pieczęć, na scenę wkraczają aniołowie powstrzymujący cztery potężne wichry i mający moc wstrząsnąć fundamentami ziemi • Dramatyczna sekwencja plag zostaje wówczas przerwana przez innego Bożego posłańca, który nakazuje wstrzymać karę ze względu na wybranych Boga. Siódmy rozdział Apokalipsy opisuje zbawienie tych, którzy należą do Boga.

ZBAWIENI • Moment wstrzymania kary na wybranych opisuje właśnie pierwsze czytanie. Opowiada o aniele powstrzymującym czterech innych niszczycielskich posłańców. Zbawieni to 144 000 wybranych, którzy przyszli z wielkiego ucisku: wybielili swe szaty w krwi Baranka i zostali opieczętowani.

erpretacja sugeruje, że Słowo Boże pieczętuje i potwierdza pieśń uwielbienia. W nim zawiera się nowa pieśń zbawionych, której uczymy się już dziś, żeby pewnego dnia zaintonować ją przed tronem Boga i Baranka.

---

Ref. Oto lud wierny, szukający Boga.

Do Pana należy ziemia i wszystko, co ją napełnia, *

świat cały i jego mieszkańcy.

Albowiem On go na morzach osadził *

i utwierdził ponad rzekami.

Kto wstąpi na górę Pana, *

kto stanie w Jego świętym miejscu?

Człowiek rąk nieskalanych i czystego serca, *

którego dusza nie lgnęła do marności.

On otrzyma błogosławieństwo od Pana *

i zapłatę od Boga, swego Zbawcy.

Oto pokolenie tych, którzy Go szukają,

którzy szukają oblicza Boga Jakuba.

•

PSALM

Zamieszkali na górze • Ps 24,1-6

Zanim wierni weszli do świątyni, prosili kapłanów o wstęp. Ci przypominali, co trzeba zrobić, by „zamieszkać na górze”. A streszczał to właśnie Psalm 24.

PSALM 24 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: czasy monarchii lub powygnaniowy, po 538 r. przed Chr.

---

PSALM NA WEJŚCIE • Odmawiający codzienną liturgię godzin bardzo dobrze znają Psalm 24, będący jednym z psalmów wezwania • Psalm 24 to hymn (hebr. tehillah), modlitwa bezinteresownego uwielbienia Pana. Wiąże się go z procesyjnym wniesieniem Arki do świątyni bądź świętem królowania Boga. Najczęściej jednak, wraz z Ps 15, kwalifikuje się go do tzw. liturgii wejścia, która mogła odbywać się przed bramami świątyni jerozolimskiej. Stojący tam wierni, pielgrzymi, kierowali do kapłanów prośbę o wstęp na teren sanktuarium. Ci z kolei przypominali prawa obowiązujące wstępujących, a dotyczące osobistej świętości, obowiązków wobec Boga i bliźnich. Restrykcje związane z prawem wstępu na teren świątyni potwierdzają wykopaliska w świątyni jerozolimskiej, znalezione tablice, na których zabrania się poganom przekraczania wyznaczonych im granic miejsc świętych. Świętość Boga domaga się świętości wiernych. Niezależnie od jego miejsca w liturgii, psalm celebruje panowanie Boga nad światem stworzonym (Ps 24,1–2), w życiu wierzącego (Ps 24,1–6) i w historii jako wojownika (Ps 24,7–10). Objawia się ono w świątyni. Trudno określić czas jego powstania, który egzegeci wyznaczają zarówno na okres monarchii, jak i po wygnaniu.

KTO WSTĄPI? • Usłyszymy trzy strofy psalmu. W pierwszej autor chwali Boga Stwórcę. W drugiej kieruje pytanie do kapłanów strzegących świątyni jerozolimskiej: kto wstąpi na górę Pana? Ci odpowiadają: człowiek czystych rąk i serca, którego dusza nie skłoniła się ku marnościom, czyli obcym bogom. W trzeciej strofie kapłani zapowiadają sprawiedliwemu błogosławieństwo od Pana i zapłatę od Zbawcy.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Do Pana należy ziemia i wszystko, co ją napełnia

Kto wstąpi na górę Pana?… Człowiek rąk nieskalanych i czystego serca

---

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Jana Apostoła

Najmilsi:

Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec: zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi, i rzeczywiście nimi jesteśmy. Świat zaś dlatego nas nie zna, że nie poznał Jego.

Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi, ale jeszcze się nie ujawniło, czym będziemy. Wiemy, że gdy się objawi, będziemy do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jakim jest.

Każdy zaś, kto pokłada w Nim tę nadzieję, uświęca się, podobnie jak On jest święty.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE
Ujrzymy Go• 1 J 3,1-3

O przyszłości za dużo nie możemy powiedzieć, ale św. Jan jest pewny dwóch rzeczy: tego, że ujrzymy Boga, oraz że będziemy do Niego podobni.

PIERWSZY LIST ŚW. JANA • NADAWCA: św. Jan • SKĄD: Efez • DATA: koniec I w. • ADRESACI: kościoły w Azji Mniejszej

---

BÓG JEST MIŁOŚCIĄ • Autorem Pierwszego Listu św. Jana również jest – według tradycji – Jan Ewangelista. W pierwszych wersach listu mówi on sam o sobie jako o naocznym świadku nauczania Chrystusa (PATRZ: 1J 1,1-4) • Celem pisma skierowanego do chrześcijan w Azji Mniejszej jest walka z szerzącymi się herezjami i podziałami w młodych wspólnotach chrześcijańskich • Autor, używając stylu i pojęć właściwych dla czwartej Ewangelii, mówi o Bogu jako światłości, która pociąga do życia w świetle, wystrzeganiu się wpływu świata i fałszywych nauczycieli (Jan nazywa ich antychrystami: PATRZ: 1J 2,22) • Życie dzieci Bożych to nie tylko unikanie grzechu, lecz przede wszystkim praktykowanie najważniejszego przykazania miłości. To właśnie tu pojawia się najkrótsza i najbardziej wymowna definicja Boga: „Bóg jest miłością” (PATRZ: 1J 4,16).

POWOŁANIE I GODNOŚĆ • W trzecim rozdziale listu Jan przypomina swojej wspólnocie o powołaniu i godności dzieci Bożych (PATRZ: 1J 3,1–5). Wynika z tego konieczność unikania grzechu (PATRZ: 1J 3,4–9) oraz zachowywania przykazań, w sposób szczególny przykazania miłości.

W NIEBIE • Przed nami fragment, w którym apostoł każe przyjrzeć się miłości Boga Ojca, który uczynił nas swoimi dziećmi. Ale słowa kluczowe dla Liturgii Słowa usłyszymy w drugim zdaniu: św. Jan opowiada o przyszłości, mówiąc, że • jeszcze się nie ujawniło, czym będziemy, ale wiemy na pewno: • będziemy podobni do Boga oraz • ujrzymy Go.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Będziemy do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jakim jest.

---

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus, widząc tłumy, wyszedł na górę. A gdy usiadł, przystąpili do Niego Jego uczniowie. Wtedy otworzył usta i nauczał ich tymi słowami:

«Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.

Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni.

Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię.

Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni.

Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.

Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.

Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi.

Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.

Błogosławieni jesteście, gdy wam urągają i prześladują was i gdy z mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe o was. Cieszcie się i radujcie, albowiem wielka jest wasza nagroda w niebie».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Świętość od zaraz • Mt 5,1-12a

Jezus wskazuje na zwykłych ludzi i mówi: to zwycięzcy. Bo „błogosławieni” to szczęśliwi, zbawieni, święci.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–90 r. • KATEGORIA: mowa • MIEJSCE NAUCZANIA: Góra Błogosławieństw • CZAS: ok. 30 r. • KTO MÓWI: Jezus • ADRESACI: tłum

---

NOWY PIĘCIOKSIĄG • Kto napisał pierwszą z Ewangelii? Autor ani razu nie ujawnia się w tekście księgi. Tradycyjnie autorstwo przypisuje się jednak Mateuszowi – jednemu z Dwunastu. Księga powstała najprawdopodobniej w latach 80., zapewne w Antiochii Syryjskiej. Adresatem Ewangelii jest wspólnota judeochrześcijan. Wpływa to na charakter księgi, która ma zabarwienie judaistyczne • Mateusz stara się ukazać królestwo niebieskie. Jego dzieło zwykle dzieli się na pięć części – to nawiązanie do Pięcioksięgu: • program królestwa (rozdziały 3–7) • przepowiadanie królestwa (rozdziały 8–10) • tajemnice królestwa (rozdziały 11–14) • Kościół pierwocinami Królestwa (rozdziały 14–18) • Wypełnienie się Królestwa (rozdziały 19–25).

KAZANIE NA GÓRZE • Każda z tych pięciu części dzieli się z kolei na dwie dalsze części: narracyjną oraz dydaktyczną. W programie królestwa fragmentem narracyjnym jest przepowiadanie Jana Chrzciciela, chrzest Jezusa w Jordanie oraz kuszenie. Część dydaktyczna zaś to słynne Kazanie na górze, trzyrozdziałowa konstytucja królestwa niebieskiego

BŁOGOSŁAWIEŃSTWA • Usłyszymy początek Kazania na górze – Osiem błogosławieństw. To ważny moment Ewangelii Mateusza. Jezus, niczym nowy Mojżesz, wstępuje na górę: proklamuje królestwo niebieskie i nadaje nowe Prawo • Zwróćmy uwagę, że królestwo niebieskie to nie kwestia przyszłości, ale teraźniejszość. Jest tam, gdzie jest Jezus i uczniowie wokół Niego. To dlatego Ewangelię o błogosławieństwach słyszymy w uroczystość Wszystkich Świętych. Świętość to czas teraźniejszy.

---